امام‌جمعه مشهد: ساخت بناهای بلند اطراف حرم بی‌احترامی به حریم امام رضاست
قیمت سکه طلا و دلار آمریکا در بازار آزاد ایران پس از پایان ناموفق مذاکرات با تروئیکای اروپایی درباره فعال‌سازی مکانیسم ماشه، با افزایشی چشم‌گیر مواجه شد و بهای دلار با سه هزار و ۴۵۰ تومان افزایش نسبت به سه‌شنبه، به ۱۰۱ هزار و ۵۰۰ هزار تومان رسید.
قیمت هر دلار آمریکا چهارشنبه پنج شهریور با حدود ۳.۵۲ درصد افزایش نسبت به روز قبل از مذاکرات ژنو (سوم شهریور)، به ۱۰۱ هزار و ۵۰۰ تومان رسید.
سکه طرح جدید موسوم به «امامی» نیز ۴.۸۹ درصد افزایش قیمت داشت و به بهای ۹۲ میلیون و ۲۰۰ هرار تومان معامله شد.
هر پوند انگلیس با ۳.۴۱ درصد افزایش نسبت به روز قبل از مذاکرات با قیمت حدود ۱۳۶ هزار و ۵۰۰ تومان به فروش رفت.
قیمت یورو نیز با افزایشی حدود ۳.۱۵ درصد در این مدت، به ۱۱۷ هزار و ۸۰۰ تومان رسید.
سکه گرمی، پنجم شهریور نسبت به روز قبل از آن ۲.۵۴ درصد افزایش یافت و به ۱۰ میلیون و ۴۸۰ هزار تومان رسید.
نیم سکه با رشد ۶.۵۲ درصدی در همین زمان، ۴۹ میلیون تومان قیمت‌گذاری شد. ربع سکه نیز ۷.۴۱ درصد افزایش قیمت داشت و به ۲۹ میلیون تومان رسید.
نهم مرداد، هم‌زمان با اعمال تحریم‌های جدید آمریکا و بالا گرفتن احتمال فعال‌سازی مکانیسم ماشه از سوی اروپا، قیمت دلار در بازار آزاد ایران پس از چند هفته مجددا بالا رفت و به ۹۰ هزار و ۶۵۰ تومان رسید.
آخرین دور از مذاکرات هسته‌ای میان نمایندگان جمهوری اسلامی و سه کشور اروپایی عضو برجام یعنی آلمان، فرانسه و بریتانیا چهارم شهریور در شرایطی در شهر ژنو سوئیس به پایان رسید که بر اساس برخی گزارش‌ها، نتیجه‌ای در بر نداشت.
خبرگزاری رویترز پنجم شهریور به نقل از چهار دیپلمات غربی گزارش داد که بریتانیا، فرانسه و آلمان احتمالا از روز پنج‌شنبه روند فعال‌سازی مکانیسم ماشه را آغاز می‌کنند اما امیدوارند تهران ظرف ۳۰ روز تعهداتی درخصوص برنامه هسته‌ای خود ارائه دهد که آن‌ها را قانع کند که اقدام عملی را تعویق اندازند.
در این گزارش آمده سه کشور اروپایی روز سه‌شنبه با نمایندگان جمهوری اسلامی دیدار کردند تا دیپلماسی هسته‌ای را پیش از آنکه مهلت فعال‌سازی مکانیسم ماشه در اواسط اکتبر منقضی شود، احیا کنند.
یک منبع دیپلماتیک اروپایی در مصاحبه با شبکه خبری الحدث گفت زمان آن فرا رسیده است که در پرونده ایران تصمیم‌های راهبردی و حساس اتخاذ شود.
به گفته او، آمریکا قصد دارد تحریم‌های جدیدی علیه جمهوری اسلامی اعمال کند و فشارها را بر تهران افزایش دهد.
پیش‌تر یک دیپلمات فرانسوی هشدار داده بود نشست ژنو «آخرین پنجره باز» تهران پیش از فعال‌سازی مکانیسم ماشه است.
طرف‌های اروپایی برجام پیش از این اعلام کرده بودند اگر جمهوری اسلامی تا پایان ماه اوت (۹ شهریور) به توافقی جامع بر سر برنامه هسته‌ای خود تن ندهد، مکانیسم ماشه را فعال خواهند کرد.
در صورت فعال شدن این سازوکار، تمامی تحریم‌های سازمان ملل که پیش از برجام علیه تهران اعمال شده بود، به‌طور خودکار از سر گرفته خواهد شد.
عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، ورود بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران را تایید کرد و گفت آن‌ها برای «تعویض سوخت نیروگاه بوشهر» بازگشته‌اند. به گفته عراقچی، ورود بازرسان با تایید شورای عالی امنیت ملی، تحت ریاست پزشکیان و دبیری لاریجانی، صورت گرفته است.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اعلام کرد نخستین تیم بازرسان پس از ماه‌ها وقفه به ایران بازگشتند. وال‌استریت ژورنال نوشت گروسی به‌دلیل تهدیدهای جمهوری اسلامی تحت حفاظت امنیتی قرار گرفته است.
بازگشت بازرسان آژانس با واکنش برخی نمایندگان مجلس مواجه شده است. کامران غضنفری، نماینده تهران، گفت در صورت بازگشت بازرسان علیه مسعود پزشکیان اعلام جرم خواهد شد چرا که قانون تعلیق همکاری با آژانس نقض می‌شود.
عباس عراقچی گفت: «هیچ متن توافقی درباره چارچوب همکاری جدید ایران و آژانس مورد تایید نهایی قرار نگرفته است.»
شماری از نمایندگان مجلس شورای اسلامی ورود بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران را محکوم و دولت مسعود پزشکیان را تهدید به شکایت و اعلام جرم کردند. وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی گفت که حضور این بازرسان در ایران، «صرفا برای نظارت بر تعویض سوخت نیروگاه بوشهر» است.
موضوع حضور نمایندگان آژانس در ایران، در جلسه علنی چهارشنبه پنجم شهریور مجلس شورای اسلامی حاشیه‌ساز شد و درگیری لفظی محمدتقی نقدعلی، نماینده خمینی‌شهر با محمدباقر قالیباف، رییس مجلس شورای اسلامی را در پی داشت.
نقدعلی گفت مصوبه مجلس برای حضور بازرسان آژانس انرژی اتمی در کشور باید رعایت شود و کسی که خلاف آن عمل کند «مجرم» است.
قالیباف تذکر او را «خارج از دستور و برخلاف آیین‌نامه داخلی» خواند و گفت قانون الزام دولت به تعلیق همکاری با آژانس رعایت شده است.
با این‌حال واکنش شماری از نمایندگان ادامه یافت و کامران غضنفری، نماینده تهران، گفت قالیباف می‌گوید با تایید شورای عالی امنیت ملی، برای ورود بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به مراکز هسته‌ای اجازه داده شده است.
او ورود بازرسان آژانس به ایران را «نقض صریح قانون تعلیق همکاری» جمهوری اسلامی با این نهاد خواند.
غضنفری هشدار داد علیه پزشکیان اعلام جرم خواهد شد.
حضور بازرسان در ایران
هم‌زمان، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی خبر داد که ورود بازرسان آژانس به ایران، با تصمیم شورای عالی امنیت ملی انجام شده است.
او گفت حضور این بازرسان در ایران، «صرفا برای نظارت بر تعویض سوخت نیروگاه بوشهر» صورت گرفته است.
عراقچی تاکید کرد: «هیچ توافق جدیدی بین ایران و آژانس "هنوز" نهایی نشده است.»
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، چهارم شهریور در مصاحبه با فاکس نیوز اعلام کرد نخستین تیم بازرسان این نهاد پس از ماه‌ها وقفه به ایران بازگشته است.
به گفته او، بازرسان آژانس در شرایط جنگی ایران را ترک کردند.
گروسی تاکید کرد که با وجود این، ایران به‌عنوان عضو معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای «موظف به پذیرش بازرسی‌ها» است و بدون آن، «هیچ مذاکره جدی‌ای شکل نخواهد گرفت».
متهم شدن آژانس به جاسوسی
امیرحسین ثابتی، نماینده تهران، پنج شهریور در واکنش به این مصاحبه در صحن مجلس گفت: «جاسوسان آژانس در قالب بازرس به ایران آمده‌اند.»
او خطاب به علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، گفت: «زمان جنگ گفتید که وقتی جنگ تمام شود به حساب گروسی می‌رسیم اما ظاهرا الان گروسی دارد به حساب ما می‌رسد.»
علاوه بر لاریجانی، برخی دیگر از مقامات جمهوری اسلامی نیز پس از جنگ ۱۲ روزه، گروسی را تهدید کردند.
وال‌استریت ژورنال چهارم شهریور گزارش داد گروسی پس از دریافت تهدید مشخص از سوی جمهوری اسلامی، اخیرا تحت حفاظت ۲۴ ساعته نیروهای ویژه اتریش قرار گرفته است.
ثابتی در بخش دیگری از نطق خود، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی را خطاب قرار داد و گفت: «من متن توافق‌نامه شما با آژانس را خواندم. این متن فاجعه است. اگر دروغ است خواهشا تکذیب کنید.»
او افزود: «توافق عراقچی با آژانس، جنگ بعدی را قطعی می‌کند. امنیت ملی ما شوخی نیست.»
طرح این سخنان در شرایطی است که چهارم شهریور، آخرین دور مذاکرات هسته‌ای میان ایران و سه کشور اروپایی در ژنو بدون نتیجه مشخص پایان یافت.
بر اساس گزارش‌ها، اروپایی‌ها شرط کرده‌اند از سرگیری بازرسی‌های آژانس، ارائه گزارش دقیق درباره ذخایر اورانیوم غنی‌شده و ورود به روند دیپلماتیک با آمریکا، باید محقق شود.
امیرحسین ثابتی، نماینده تهران، خطاب به عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، گفت: «من متن توافق‌نامه شما با آژانس را خواندم، این متن فاجعه است، اگر دروغ است خواهشا تکذیب کنید. توافق عراقچی با آژانس جنگ بعدی را قطعی می‌کند. امنیت ملی ما شوخی نیست.»
امیرحسین ثابتی با اشاره به قانون تعلیق همکاری جمهوری اسلامی با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، خطاب به علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، گفت: «زمان جنگ گفتید که وقتی جنگ تمام شود به حساب گروسی می‌رسیم، اما ظاهرا الان گروسی دارد به حساب ما می‌رسد.»
او افزود: «جاسوسان آژانس در قالب بازرس به ایران آمده‌اند.»
روزنامه شرق گزارش داد با گذشت بیش از یک سال از روی کار آمدن دولت مسعود پزشکیان، رویه‌های پیشین و جلوگیری از بازگشایی دوباره انجمن‌ها‌ی دانشجویی ادامه دارد. پس از اعتراضات مربوط به قتل حکومتی مهسا ژینا امینی، دست‌کم ۳۰ تشکل دانشجویی منحل شدند.
شرق چهارشنبه پنج شهریور گزارش داد در بازه زمانی سال‌های ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۳، نزدیک به ۳۰ انجمن دانشجویی منحل شدند که از این تعداد، دست‌کم ۱۰ تا ۱۵ مورد در دانشگاه‌های تهران و مابقی در دانشگاه‌های دیگر شهرها بودند.
علت انحلال این انجمن‌ها در آن زمان، «تحریک اعتراضات»، «فعالیت غیرقانونی»، «اقدام علیه امنیت ملی»، «اخلال در فعالیت‌های دانشگاه» و موارد این‌چنینی اعلام شد.
تجمع‌های اعتراضی و مطالبه‌گری انجمن‌ها در این دو سال همچنین به بازداشت فعالان دانشجویی و تشکیل پرونده‌های انضباطی گسترده منجر شد.
حسین سیمایی صراف، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، پنج آذر گفت «تمام» دانشجویانی که در اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ از تحصیل محروم شده بودند، به دانشگاه بازگشته‌اند.
پزشکیان خرداد ۱۴۰۳ در جریان مناظره انتخاباتی گفته بود «دانشگاه باید خانه آزادی باشد نه پادگان» اما روایت‌های دانشجویان نشان می‌دهد رویه گذشته همچنان ادامه دارد و وزارت علوم نیز حاضر به صدور مجوز بازگشایی انجمن‌ها نیست.
محدودیت‌های ادامه‌دار در بهشتی، امیرکبیر و نوشیروانی بابل
شانزدهم آذر ۱۴۰۱ و هم‌زمان با روز دانشجو، اعضای شورای مرکزی «انجمن اسلامی دانشجویان آزادی‌خواه دانشگاه شهید بهشتی» در اعتراض به شرایطی که برای انجمن آن‌ها و اعضایش ایجاد شد و در همراهی با اعتراضات، به شکل جمعی استعفا دادند.
دانشجویان دانشگاه بهشتی می‌گویند بعد از استعفا، اجازه برگزاری انتخابات دوباره داده نشد.
رضا، از دانشجویان پیگیر برای بازتاسیس این انجمن، به شرق گفت وزارت علوم آن‌ها را در چرخه‌ای بی‌پایان گرفتار کرده است: «وزارت علوم به ما گفت خوشبینانه است اگر فکر کنید برایتان نامه بزنیم. خودتان بروید با دانشگاه حل کنید.»
او افزود حتی وزارت علوم به دانشجویان گفته دخالتش در این مساله، می‌تواند به ضرر آن‌ها تمام شود.
در دانشگاه امیرکبیر وضعیت «بغرنج‌تر» است.
پس از انحلال دو تشکل سیاسی در سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۴۰۰، در این دانشگاه تا امسال هیچ تشکل مستقلی فعال نبوده است.
بهنام، از فعالان باسابقه، به شرق گفت که در سال ۱۴۰۳ و با استقرار دولت جدید، به مجمع اسلامی پلی‌تکنیک اجازه فعالیت دادند اما «با فهرست اعضایی که خود دانشگاه انتخاب کرده بود».
او با اشاره به تلاش مسئولان دانشگاه برای مهندسی کردن انتخابات، توضیح داد: «حتی گفتند خودمان شورای مرکزی را تعیین می‌کنیم.»
این دانشجو تاکید کرد محدودیت‌ها پس از انتخابات هم ادامه یافت؛ از نصب دوربین مقابل دفتر تشکل تا دخالت حراست در برنامه‌ها.
در دانشگاه نوشیروانی بابل هم «انجمن فرهنگ و تمدن» در سال ۱۴۰۱ با «انحلال سفت و سخت» مواجه شد.
عرفان، عضو این انجمن، به شرق گفت علاوه بر انحلال تشکل، دبیر و سه عضو شورای مرکزی آن نیز بازداشت شدند.
او از دیدار دانشجویان با محمدجواد ظریف، معاون مستعفی پزشکیان و سپس سیمایی صراف خبر داد و گفت آن‌ها وعده‌های زیادی دادند اما در عمل چیزی جز «بازپرسی‌های متعدد» و پاس‌کاری میان وزارت علوم و دانشگاه نصیب دانشجویان نشد.
محدودیت‌ها در دیگر دانشگاه‌ها
«انجمن اسلامی رویش»، تشکلی دانشجویی در دانشگاه علم و صنعت تهران است که سال ۱۴۰۱ به علت همراهی با دانشجویان معترض، شش ماه از فعالیت تعلیق شد.
این تشکل در پاییز ۱۴۰۲ توانست دوباره با انتخاباتی کنترل‌شده که در آن بسیاری از کاندیداها ردصلاحیت شدند، فعالیت خود را شروع کند.
احمدرضا، از اعضای این انجمن، به شرق گفت: «رویکرد کلی تغییر نکرده. همچنان برای بسیاری از برنامه‌ها مجوز نمی‌دهند.»
در دانشگاه علامه طباطبایی، «انجمن دانشجویان آزاداندیش» در سال ۱۴۰۲ به‌دلیل همراهی با معترضان در خیزش انقلابی منحل شد.
در دو سال اخیر، پیگیری‌های دانشجویان برای بازگشایی به جایی نرسیده است. موضوعی که به گفته آریا، دانشجوی این دانشگاه، ناشی از «بی‌میلی وزارت علوم و دانشگاه در قبول مسئولیت بازگشایی انجمن» است.
شرق در گزارش خود تاکید کرد رفت‌وآمد میان دانشگاه و وزارت علوم، پاسخ‌های متناقض، نبود اراده برای بازگشت تشکل‌ها و فشار نهادهای بیرونی، همه باعث شده‌اند امید احیای انجمن‌ها با شعارهای دولت پزشکیان، رنگ ببازد.
