هاشم حسینی بوشهری، عضو مجلس خبرگان، با اشاره به قتل یک امام‌جماعت در تهران گفت: «اگر طلبه نبود، اکنون رسانه‌ها و فضای مجازی پر بود از پیگیری وضعیت او. کشوری که بیش از ۴۶ سال از انقلاب آن گذشته و پیوسته روحانیت پای کار ثابت آن بوده، حالا می‌گویند وجود روحانیت چه فایده‌ای دارد؟»
او افزود: «اگر امروز مشکل معیشت طلاب حل شود، وضعیت پذیرش حوزه‌های علمیه نیز خود به خود بهبود پیدا خواهد کرد.»
حسین رفیعی سه‌شنبه ۱۵ مهر در گفت‌وگو با خبرگزاری حوزه با اعلام این موضوع که در شش‌ماهه اخیر «تلاش کرده‌ایم تا تبلیغ دینی را به‌صورت هدفمند، علمی و مبتنی بر نیازهای واقعی جامعه پیش ببریم»، گفت: «شبکه انسانی تبلیغی کشور اکنون به‌صورت مویرگی در سراسر شهرها و روستاها فعال است.»
او با طرح این ادعا که «شاید کمتر نهادی همچون حوزه چنین شبکه انسانی گسترده‌ای داشته باشد»، افزود: «در صورت نیاز، می‌توانیم تمام مبلغان امین، هجرت، تمام‌وقت، ساعتی و حتی مبلغان اینترنتی را در لحظه فراخوان کنیم.»
رفیعی در سخنان خود به محتوای تبلیغات انجام گرفته از سوی ۴۲ هزار آخوند اعزام شده به روستاها و شهرها اشاره نکرد. اما مرتضی استقامت، مسئول کمیته تبلیغ ستاد مرکزی اربعین ۱۴ مرداد اعلام کرده بود «برای مراسم پیاده‌روی اربعین، مبلغانی از حوزه علمیه اعزام می‌شوند که به زبان‌های فارسی، اردو، انگلیسی، اسپانیایی، ترکی، عربی و غیره به تبلیغ دینی خواهند پرداخت.»
پیش‌تر سلمان شاکری، رییس حراست حوزه علمیه خراسان، هفتم مهر با اشاره به فعال‌سازی مکانیسم ماشه علیه جمهوری اسلامی، آن را «بیش از هر چیز، یک جنگ روانی و رسانه‌ای» و «فرصتی برای تقویت امید» مردم توصیف کرده بود.
همچنین محمود محمدی‌شاهرودی، رییس سازمان بسیج اساتید و طلاب خراسان رضوی، ۲۱ شهریور گفته بود دشمن برای نفوذ در حوزه‌های علمیه «اعتبار تخصصی» اختصاص داده است «تا عالمان و روحانیونی تربیت شوند که انقلابی نباشند.»
او افزوده بود: «حفظ عقاید نسل جوان و ارتباط با این نسل در فضای مجازی، جلوگیری از نفوذ، نگه داشتن مردم پای کار انقلاب و افزایش تاب‌آوری و امیدآفرینی در جامعه از وظایف مهم روحانیت است.»
به گفته محمدی‌شاهرودی، مکانیسم ماشه «تحریم تازه‌ای به همراه ندارد» و «با روشنگری و جهاد تبیین، می‌توان این تهدید روانی را به فرصتی برای تقویت ایمان، امید و استقامت» تبدیل کرد.
در این حال، تاکید مقامات جمهوری اسلامی بر لزوم حضور بیشتر روحانیون در بخش‌های مختلف انتقادهای بسیاری را به ویژه در شبکه‌های اجتماعی به همراه داشته است. در این ارتباط، هاشم حسینی‌بوشهری، رییس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، سه‌شنبه ۱۵ مهر گفت: «کشوری که بیش از ۴۶ سال از انقلاب آن گذشته و پیوسته روحانیت پای کار ثابت آن بوده است، می‌گویند وجود روحانیت چه فایده‌ای دارد؟»
تلاش حکومت برای «اسلامی سازی آموزش و پرورش»
به گزارش خبرگزاری حوزه، رفیعی در بخشی از سخانش به آنچه محدودیت بودجه نامید، اشاره کرد و گفت: «طرح قرارگاه خاتم‌الاوصیا و طرح جهاد تبیینی در آموزش و پرورش توسط مربیان امین در حال اجراست و هماهنگی میان نهادهای حوزوی در این زمینه رو به گسترش است.»
در همین ارتباط، مصطفی ترابی، مدیر گروه تبلیغی مذهبی و مبلغ دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ۳۱ شهریور با تاکید بر تربیت کودکان به عنوان «خروجی‌های خوب برای نظام و انقلاب» گفته بود که طلاب و مبلغان برنامه‌هایی از جمله اردو، جشن تولد و «شبی در مدرسه» برای دانش‌آموزان اجرا می‌کنند.
او افزوده بود: «سعی کرده‌ایم که محیط مسجد را برای کودکان و نوجوانان جذاب کنیم. به همین منظور، گیم‌نت و مهد کودک و پیش دبستانی و اتاق بازی و کتابخانه در مسجد راه‌اندازی کرده‌ایم.»
در سالیان اخیر، فعالیت مذهبی حکومت در مدارس از جمله با استخدام و به کار گیری بیش از ۲۵ هزار طلبه تشدید شده است.
سایت خبرآنلاین در گزارشی در اول مهر سال گذشته این روند را «اسلامی سازی آموزش و پرورش» نامید و نوشت: «حضور طلبه‌ها در مدارس از معلم پرورشی فراتر رفته و آنها در چارچوب قرار داد معین کار در اکثر رشته‌ها از زبان فارسی و انگلیسی تا علوم تجربی و انسانی به تدریس می‌پردازند.»
محمد حاج‌ابوالقاسم دولابی، مشاور ابراهیم رئیسی، رییس‌پیشین دولت جمهوری اسلامی، ۱۸ بهمن ۱۴۰۲ گفته بود که «۲۵ هزار مدرسه ما مشمول طرح امین هستند که روحانیت در این مدارس حضور پیدا کرده و سعی می‌کنند در راستای ارتقای فرهنگی و دینی کشور نقش ایفا کنند.»
حضور گسترده روحانیون در مدارس انتقادهایی را به همراه داشته است. رحیم عبادی، معاون پیشین وزارت آموزش و پرورش، ۲۶ دی ۱۴۰۲ درباره استخدام و به‌کارگیری روحانیون در مدارس گفت: «این بدعت بسیار خطرناکی است که آموزش و پرورش را به دست روحانیون و حوزه‌های علمیه بسپاریم.»
او در مصاحبه با سایت جماران افزود: «این کار عواقب بسیار بدی خواهد داشت.»
شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان ایران نیز ۲۸ دی ۱۴۰۲، در بیانیه ای نسبت به آنچه «عوارض حضور روحانیون در مدارس و ادامه سیاست آموزش ایدئولوژیک» از سوی حکومت نامید، هشدار داد.
این تشکل سراسری معلمان تاکید کرد که «ساختار آموزشی برای حکومت مستقر، صرفا تا جایی محل توجه است که سربازانی برای پیشبرد اهداف سیاسی - ایدئولوژیک حکومت تربیت کند.»
در بخشی از بیانیه با اشاره به حضور چشمگیر نهاد روحانیت در همه حوزه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، امنیتی، نظامی و حتی صنعتی آمده بود: «استخدام گسترده روحانیون در آموزش و پرورش و سیاست جایگزینی آخوند به جای معلم در مدارس، یک حرکت ارتجاعی به مکتب خانه‌های دهه ۳۰ است که همه دستاوردهای آموزش و پرورش در ۱۰۰ سال اخیر را به باد می‌دهد.»
با این همه، مقامات جمهوری اسلامی از حضور روحانیون در مدارس دفاع کرده‌اند. از جمله علی لطیفی، رییس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش، ۳۱ اردیبهشت در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا ادعا کرد که در چند سال اخیر، «روند جذب افراد در آموزش و پرورش بر اساس مهارت‌ها و شایستگی‌های آنان بوده و امتیاز خاصی برای طلبه‌ها یا روحانیون در نظر گرفته نشده است.»
