قاسم قریشی، رییس سازمان بسیج، با اشاره به جنگ ۱۲ روزه گفت: «تهدیدهای اسرائیل همچنان ادامه دارد و تنش‌های در منطقه تمام نشده است.» او افزود: «انسجام ملی و وحدت ملی مهمترین سلاح در مقابل دشمن است.»
قریشی درباره تحمیل حجاب اجباری اضافه کرد: «به نظر من خیلی به مسائل تفرقه‌افکن ورود نکنیم و نپردازیم اما به هر حال در کشور ما یک فرهنگ دینی و یک غیرت دینی با یک سابقه چند هزار ساله حاکم است که باید همه ما به آن احترام بگذاریم و آن را حفظ کنیم.
آمار رسمی شرکت مدیریت منابع آب حاکی از آن است که ایران از ابتدای سال آبی جاری (اول مهرماه) تا سوم آبان‌ماه، یعنی در ۳۳ روز، شاهد ۲.۳ میلی‌متر بارش بوده است.
خبرگزاری تسنیم در این مورد نوشت که میزان بارش‌های ایران در مدت مشابه سال قبل ۹.۳ میلی‌متر بوده است که مقایسه این رقم با بارش‌های سال آبی جاری از کاهش ۷۵ درصدی بارش‌ها حکایت دارد.
این خبرگزاری اشاره کرد که اگر بارش‌های سال آبی جاری با متوسط آمار بارش‌ها در مدت مشابه در درازمدت (آمار ۵۷ ساله) مقایسه شود، بارش ۲.۳ میلی‌متری سال آبی جاری در برابر بارش‌های ۱۳ میلی‌متری متوسط درازمدت، نشان دهنده کاهش ۸۲ درصدی بارش‌های کشور نسبت به سال‌های «نرمال» است.
بر اساس آمار رسمی، از ابتدای مهر تا سوم آبان، ۲۱ استان از مجموع ۳۱ استان ایران هیچ بارشی نداشته‌اند و این «خشکی محض در این تعداد استان در این مدت زمانی، در تاریخ کشور کم‌سابقه است».
علاوه بر این، بارش‌های تمامی استان‌ها نسبت به مدت مشابه سال گذشته منفی بوده و شامل کاهش ۱۶ درصدی بارش‌ها در استان گلستان تا افت ۱۰۰ درصدی بارش‌ها در استان‌های مختلف می‌شود.
خبرگزاری ایلنا جمعه دوم آبان گزارش داده بود حجم ورودی آب به سدها از اول تا ۲۶ مهر ۷۸۰ میلیون متر مکعب بوده است که نسبت به رقم یک میلیارد و ۲۹۰ میلیون متر مکعب در مدت مشابه سال گذشته، ۳۹ درصد کاهش نشان می‌دهد.
خروجی آب نیز به‌دلیل اعمال محدودیت‌های مدیریتی ۲۹ درصد کمتر شده است.
بر پایه آمارهای رسمی، میزان کل ذخیره آب در سدهای ایران اکنون به ۱۷ میلیارد و ۶۶۰ میلیون متر مکعب رسیده است؛ در حالی که این رقم در مدت مشابه سال گذشته ۲۳ میلیارد و ۳۱۰ میلیون متر مکعب بود که این امر از کاهشی ۲۴ درصدی در سال جاری حکایت دارد.
میانگین پرشدگی سدهای ایران نیز تنها ۳۴ درصد برآورد شده است.
محمدرضا کاویان‌پور، رییس موسسه تحقیقات آب، ۳۱ شهریور هشدار داده بود که پیش‌بینی‌ها از کاهش بارش‌ها در فصل پاییز نسبت به «وضعیت نرمال» حکایت دارد و در نتیجه، بحران آب در ایران همچنان ادامه خواهد داشت.
کاویان‌پور گفته بود: «موضوع کاهش بارش و طولانی شدن دوران خشکسالی به قدری جدی است که نمی‌توان با برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت یک تا دو ساله آن را حل کرد.»
همان روز نیز خبرگزاری دولتی ایرنا گزارش داد تنها ۳۶ درصد ظرفیت سدهای ایران پر شده است.
آمار اشتغال و بیکاری مرکز آمار ایران نشان‌دهنده آن است که تعداد شاغلان در تابستان سال جاری، در مقایسه با فصل پیش از آن، ۱۶۴ هزار نفر کمتر شده است که زنان ۱۴۳ هزار نفر از آنها را تشکیل می‌دهند.
سایت خبرآنلاین پنج‌شنبه هشتم آبان نوشت که تا پایان تابستان امسال، جمعیت فعال از نظر اقتصادی ۲۶ میلیون و ۹۳۸ هزار نفر بود. این در شرایطی بود که این رقم برای پایان بهار معادل ۲۷ میلیون و ۱۰۳ هزار نفر بوده است.
این سایت اشاره کرد به نظر می‌رسد مهمترین عامل کاهش جمعیت شاغل، «تعدیل نیروی همزمان با جنگ ۱۲ روزه» بوده است.
بر اساس این گزارش، از همان روزهای اول حمله اسرائیل، اخباری در مورد «تعدیل نیرو در بخشی از بنگاه‌های کشور» منتشر شد. رسانه‌ها و مقامات جمهوری اسلامی به جای واژه بیکاری از اصطلاح «تعدیل نیرو» استفاده می‌کنند.
خبرآنلاین افزود که بررسی جزییات بیشتر نشان می‌دهد که بخش بزرگی از این کاهش جمعیت مشارکت‌کننده از میان زنان بوده است؛ به نحوی که «در بهار نرخ مشارکت زنان چهار میلیون و ۶۲۷ هزار نفر بود اما در پایان تابستان با کاهش ۱۴۳ هزار نفری مشارکت آنها در اقتصاد، [آمار] زنان فعال هم به ۴ میلیون و ۴۸۴ هزار نفر کاهش یافت.»
بر اساس این گزارش، در زمینه اشتغال هم وضعیت اشتغال زنان به شکلی محسوس دشوارتر شده است. در این ارتباط، در بهار تعداد زنان شاغل رسمی معادل سه میلیون و ۹۹۳ هزار نفر بود که در پایان تابستان به سه میلیون و ۸۰۳ هزار نفر کاهش یافت که به معنای کاهش ۱۹۰ هزار نفری زنان شاغل است.
سایت اقتصادآنلاین ۱۶ مهر نوشته بود نرخ مشارکت مردان در تابستان ۱۴۰۴ حدود ۶۸.۱ درصد و برای زنان ۱۳.۶ درصد برآورد شده است و این شکاف چشمگیر، در کنار سهم پایین زنان در اشتغال رسمی، بازتابی از موانع ساختاری در ورود زنان به بازار کار به شمار می‌رود.
در این حال، به نوشته خبرآنلاین، نرخ «اشتغال ناقص» در ایران در فصل تابستان در مقایسه با فصل بهار نیز افزایش یافته است. در حالی که در بهار امسال تنها یک میلیون و ۱۱۹ هزار نفر به شکل ناقص شاغل بودند، در تابستان این رقم به یک میلیون و ۸۸۱ هزار نفر رسید.
این سایت اشاره کرد مشاغلی که در این دسته قرار می‌گیرند اغلب جزو مشاغل بی‌کیفیت به حساب می‌آیند.
جمعیت بیکاری که در سن کار قرار دارد، به ۴۱ میلیون نفر می‌رسد
پیش از این، وب‌سایت اقتصادآنلاین در ۱۶ مهر با استناد به تازه‌ترین طرح آمارگیری نیروی کار مرکز آمار نوشت که جمعیت غیرفعال کشور – یعنی افرادی که نه شاغل هستند و نه به دنبال کار می‌گردند – به حدود ۳۹ میلیون و ۱۰۸ هزار نفر رسیده است. این گزارش افزود با احتساب یک‌میلیون و ۹۸۰ هزار نفر بیکار که در گروه جمعیت فعال قرار دارند، شمار کل افراد در سن کار بدون شغل در ایران حدود ۴۱ میلیون نفر است.
این آمار در حالی منتشر شد که مرکز آمار چند روز بعد، در ۲۲ مهر، اعلام کرد نرخ بیکاری در تابستان امسال به ۷.۳ درصد کاهش یافته است. همزمان، خبرگزاری ایسنا نیز در ۱۷ مهر نوشت که به گفته مسئولان، اقدامات دولت برای تقویت بازار کار موجب «تک‌رقمی شدن نرخ بیکاری در ۲۴ استان» و ثبت «کمترین میزان بیکاری» در سال‌های اخیر شده است. ایسنا افزود که دولت چهاردهم به ریاست مسعود پزشکیان، با «پایش فضای کسب‌وکار، رفع موانع تولید و تداوم سیاست‌های حمایتی»، روند کاهش بیکاری را در بهار و تابستان امسال نیز حفظ کرده است.
اما کارشناسان معتقدند این کاهش، بیش از آن‌که نشانه بهبود واقعی اشتغال باشد، حاصل رشد مشاغل غیررسمی و کم‌درآمد است. به گفته تحلیل‌گران، تکیه بر آمارهای کلی بدون توجه به کیفیت مشاغل، تصویر دقیقی از وضعیت بازار کار ارائه نمی‌دهد.
در همین حال، خبرآنلاین گزارش داده است که نرخ رشد اقتصادی ایران پس از چهار سال منفی شده و نرخ تورم بار دیگر در مسیر بازگشت به کانال ۴۰ تا ۵۰ درصدی قرار دارد. این رسانه تاکید کرد: «در شرایط رکود تورمی، انتظار ثبت بهترین آمار در حوزه اشتغال واقع‌بینانه نیست.»
کاهش نرخ بیکاری به معنای رونق اشتغال نیست
محمدرضا عبداللهی، تحلیل‌گر اقتصاد کلان، در گفت‌وگو با خبرآنلاین درباره نرخ بیکاری ۷.۴ درصدی گفت کاهش بیکاری لزوماً نشانه رونق اشتغال نیست. او توضیح داد: «فرض بر این است که وقتی نرخ بیکاری پایین می‌آید، تعداد بیکاران کم و شمار شاغلان بیشتر می‌شود، اما همیشه این‌طور نیست. در سال‌های اخیر بارها دیده‌ایم که کاهش نرخ بیکاری به معنای بهبود بازار کار نبوده است.»
او با اشاره به تجربه دوران کرونا افزود: «در آن دوره، تعداد بیکاران کاهش یافت اما اشتغال افزایش پیدا نکرد، چون بخش زیادی از مردم از جست‌وجوی کار دست کشیدند و جمعیت غیرفعال بزرگ‌تر شد.»
عبداللهی در ادامه به آمار تابستان امسال اشاره کرد و گفت: «در این فصل، حدود ۶۵ هزار نفر از شمار بیکاران کاسته شد، اما نه‌تنها این افراد به جمع شاغلان نپیوستند، بلکه کل جمعیت شاغل نسبت به سال گذشته ۱۷۱ هزار نفر کمتر شده است.»
او در توضیح این وضعیت افزود: «کاهش همزمان جمعیت بیکار و شاغل زمانی رخ می‌دهد که بخشی از بیکاران از یافتن کار ناامید می‌شوند و دیگر دنبال شغل نمی‌روند، و در همان زمان، تعدادی از شاغلان هم کار خود را از دست می‌دهند و از بازار کار خارج می‌شوند.»
نماینده اسرائیل در کمیته سوم مجمع عمومی سازمان ملل گفت سرکوب در ایران پدیده جدید نیست؛ او افزود اسرائیل کنار مردم ایران ایستاده و از جامعه بین‌الملل خواست رژیم تهران را پاسخگو کند. او خواستار تحقیق درباره تامین مالی برنامه‌های موشکی، هسته‌ای و حمایت از گروه‌های تروریستی شد.
نماینده اسرائیل در کمیته سوم مجمع عمومی سازمان ملل متحد در واکنش به گزارش گزارشگر ویژه حقوق بشر ایران درباره تشدید سرکوب‌ها در ایران پس از جنگ ۱۲ روزه، گفت که سرکوب و نقض حقوق بشر در ایران پس از جنگ اخیر شروع نشده و رویه‌ای طولانی است.
نماینده اسرائیل گفت: «اسرائیل علیه مردم ایران نیست، بلکه در کنار آنان ایستاده است — در کنار زنان، مردان و اقلیت‌هایی که همچنان برای آزادی و کرامت انسانی، به‌جای سرکوب و ترس، مبارزه می‌کنند. ما از جامعه بین‌المللی می‌خواهیم همان شجاعت را نشان دهد و رژیم تهران را برای اقداماتش پاسخگو کند.»
او افزود: «اسرائیل از همه کشورهای عضو می‌خواهد تفاوت میان یک دموکراسی که از مردم خود دفاع می‌کند و رژیمی که مردم خود را می‌کشد، به‌روشنی درک کنند.»
نماینده اسرائیل اضافه کرد: «مایلم از هیئت حقیقت‌یاب بپرسم: آیا قصد دارید بررسی کنید که چگونه تأمین مالی ایران برای توسعه موشک‌های بالستیک، برنامه‌های هسته‌ای و سازمان‌های تروریستی، حقوق بنیادین و رفاه شهروندان خود را تضعیف می‌کند؟»
گزارشگر ویژه سازمان ملل با هشدار درباره «وخامت بی‌سابقه وضعیت حقوق بشر» در ایران اعلام کرد جمهوری اسلامی پس از حملات نظامی اسرائیل در خرداد، با اجرای اعدام‌های گسترده، سرکوب فرامرزی و محدودسازی شدید جامعه مدنی، مسیر «جنایت علیه بشریت» را در پیش گرفته است.
مای ساتو، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر ایران، در نشست ۸ آبان کمیته سوم مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک گفت که مردم ایران قربانی دو جبهه‌اند: «از یک‌سو حملات نظامی خارجی و از سوی دیگر تشدید سرکوب داخلی از سوی حکومت خودشان.»
او از اجرای اعدام در مقیاس گسترده، تصویب «قانون تازه جاسوسی» و «افزایش بازداشت‌های گسترده» در ایران به‌شدت انتقاد کرد.
در اظهارات تازه مای ساتو که عصر چهارشنبه در سازمان ملل ارائه شد، وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی «وخیم‌تر از هر زمان دیگر» توصیف شد. او گفت حملات هوایی اسرائیل و آمریکا علیه ایران در ژوئن ۲۰۲۵، با وجود «غیرقانونی» بودنشان، نباید باعث فراموشی «سرکوب سیستماتیک داخلی» از سوی حکومت ایران شود.
او با اشاره به حملات اسرائیل به تأسیسات نظامی و هسته‌ای ایران گفت: «این حملات به تاسیساتی که تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار داشتند، می‌توانست فاجعه انسانی و زیست‌محیطی برای کل منطقه به‌دنبال داشته باشد.»
بر اساس آمار ارائه‌شده در گزارش به نقل از مقامات جمهوری اسلامی، حدود ۱۱۰۰ نفر از جمله زنان و کودکان کشته و بیش از ۵۶۰۰ نفر زخمی شدند. بیمارستان‌ها، مدارس و زیرساخت‌های غیرنظامی هدف قرار گرفتند و حتی زندان اوین در زمان ملاقات خانواده‌ها بمباران شد.
رنج انسانی و سرکوب پس از جنگ
ساتو گفت: «جنگ پایان یافت، اما رنج مردم ایران ادامه دارد. میلیون‌ها نفر از خانه‌های خود گریختند، زنان باردار به خدمات درمانی دسترسی ندارند، و اقلیت‌های جنسی و جنسیتی در معرض خطر و تبعیض بیشتر قرار گرفته‌اند.»
او افزود که حکومت ایران در پاسخ به جنگ، به جای حفاظت از مردم، به بازداشت گسترده روی آورد. به گفته او، بیش از ۲۱ هزار نفر، از جمله روزنامه‌نگاران، فعالان، کاربران شبکه‌های اجتماعی و اقلیت‌ها، در ماه‌های اخیر بازداشت شده‌اند.
قانون تازه جاسوسی و موج تازه اعدام‌ها
گزارشگر ویژه با انتقاد از تصویب قانون جدید جاسوسی گفت این قانون دامنه فعالیت‌هایی را که می‌تواند مشمول اعدام شود، گسترش داده و حتی «ارتباط با رسانه‌های خارجی یا انتشار اطلاعات در فضای مجازی» را شامل می‌شود.
او افزود: «در ده ماه نخست ۲۰۲۵ بیش از ۱۲۰۰ نفر در ایران اعدام شده‌اند، یعنی به‌طور متوسط روزی چهار نفر. دولت ایران در حال اجرای اعدام در مقیاس گسترده است.»
ساتو گفت تنها هشت درصد از اعدام‌ها به‌صورت رسمی اعلام می‌شوند و رقم واقعی ممکن است بسیار بیشتر باشد. او تاکید کرد که از سال ۲۰۱۵ تاکنون، هیچ مدرکی مبنی بر اثر بازدارنده مجازات اعدام وجود ندارد و این سیاست، صرفاً ابزاری برای «اعمال کنترل و ایجاد ترس» است.
به گفته او، روزنامه‌نگاران رسانه‌هایی مانند بی‌بی‌سی فارسی و ایران اینترنشنال با تهدید به مرگ روبه‌رو هستند، در حالی که خانواده‌های آنان در داخل ایران مورد آزار و فشار قرار می‌گیرند.
این گزارشگر ویژه حقوق بشر هشدار داد خانواده‌های قربانیان پرواز اوکراینی نیز همچنان با آزار و تهدید روبه‌رو هستند.
شکنجه، قطع عضو و مرگ در زندان‌ها
گزارش ساتو همچنین به ادامه شکنجه و مجازات‌های بدنی در ایران اشاره می‌کند: «شلاق، قطع انگشتان با گیوتین و اعتراف‌گیری تحت شکنجه هنوز در زندان‌ها جریان دارد. علاوه بر آن، مرگ‌های مشکوک در بازداشتگاه‌ها، به‌ویژه به‌دلیل محرومیت از درمان پزشکی، نگران‌کننده است.»
او گفت خانواده‌ها اغلب از ترس انتقام‌جویی مجبور به سکوت یا پذیرش «دلایل غیرواقعی مرگ» می‌شوند تا بتوانند پیکر عزیزان خود را تحویل بگیرند.
وضعیت زنان و حذف لایحه منع خشونت خانگی
در بخشی از اظهاراتش، ساتو از پس‌گرفتن رسمی لایحه منع خشونت علیه زنان در ژوئن ۲۰۲۵ یاد کرد و گفت این تصمیم «گامی به عقب در حمایت از زنان» است.
او همچنین تاکید کرد که گرچه در برخی مناطق اجرای حجاب اجباری کاهش یافته، اما قانون همچنان برقرار است و بر اساس ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی، زنان بدون حجاب با خطر حبس یا جریمه روبه‌رو هستند.
پاسخ به پرسش هیات‌های دیپلماتیک
در پاسخ به پرسش نمایندگان کشورها، ساتو تاکید کرد که مأموریت او «مستقل، شفاف و مستند» است و از جمهوری اسلامی ایران خواست اجازه بازدید بدون مانع از کشور را بدهد.
او درباره تحریم‌ها گفت: «تحریم‌ها اقتصاد ایران را تحت فشار قرار داده‌اند، اما سرکوب آزادی‌ها، نتیجه تصمیمات داخلی است نه محدودیت‌های خارجی.»
در پایان، گزارشگر ویژه خطاب به جامعه جهانی گفت: «ایران میان تجاوز بیرونی و سرکوب درونی گرفتار شده است. پایان جنگ باید فرصتی برای آشتی و اصلاح باشد، نه بهانه‌ای برای ادامه اعدام و سرکوب.»
ساتو از حکومت ایران خواست با تعلیق فوری اعدام‌ها، لغو قوانین تبعیض‌آمیز علیه زنان، و تضمین آزادی‌های اساسی مسیر بازسازی اعتماد عمومی را آغاز کند و افزود: «مردم ایران سزاوار صلح، کرامت و عدالت‌اند — و جامعه جهانی باید در کنار آنها بایستد.»
سارا حسین: حمله به اوین و سرکوب پس از جنگ می‌تواند مصداق جنایت علیه بشریت باشد
در همین نشست، سارا حسین رییس هیات مستقل حقیقت‌یاب سازمان ملل نیز در گزارشش با اشاره به حمله اسرائیل به زندان اوین در ۲۳ ژوئن که دست‌کم ۸۰ کشته بر جای گذاشت، از عدم حفاظت از جان زندانیان انتقاد کرد و گفت: «تحقیقات اولیه نشان می‌دهد که ساختمان‌های غیرنظامی زندان هدف مستقیم حملات بوده‌اند، و احتمال دارد این حملات عمدی صورت گرفته باشد.»
او در این گزارش تاکید کرد مقامات جمهوری اسلامی پس از این حمله، خانواده زندانیان را هفته‌ها در بی‌خبری نگه داشتند، برخی بازداشت‌شدگان مورد ضرب‌وشتم قرار گرفتند و حداقل یک زن پس از انتقال به زندان قرچک، به دلیل فقدان رسیدگی پزشکی جان خود را از دست داد.
حسین گفت: «از مقامات ایرانی می‌خواهیم تحقیقی مستقل و شفاف درباره حادثه اوین انجام دهند و اطمینان حاصل کنند که مسئولان نقض‌های رخ‌داده، پیش از، در حین و پس از حملات، پاسخگو شوند.»
هیات حقیقت‌یاب بین‌المللی مستقل سازمان ملل نسبت به وخامت شدید وضعیت حقوق بشر در ایران پس از جنگ ۱۲ روزه هشدار داد؛ جنگی که به گفته این نهاد، با سرکوب داخلی گسترده‌ای همراه شد و فضای مدنی را بیشتر محدود کرد، روند دادرسی عادلانه را تضعیف و احترام به حق حیات را نقض کرده است.
هیات نسبت به اعدام‌های فزاینده در ایران هشدار داد و گفت شمار آن به بالاترین سطح از ۲۰۱۵ رسیده است.
کارشناسان سازمان ملل تاکید کردند مقام‌های جمهوری اسلامی ممکن است به دلیل صدور احکام اعدام و سرکوب سیستماتیک با اتهام جنایت علیه بشریت روبه‌رو شوند.
هیات حقیقت‌یاب همچنین از افزایش موارد سرکوب فرامرزی خبر داده است، از جمله بازجویی، تهدید و نظارت بر خانواده‌های روزنامه‌نگاران ایرانی مقیم خارج. بر اساس اطلاعات موثق، بیش از ۴۵ روزنامه‌نگار در هفت کشور به دلیل پوشش اخبار مربوط به ایران با تهدیدهای جدی مواجه شده‌اند.
