به‌گزارش سی‌ان‌ان، وزارت جنگ آمریکا موافقت خود را با ارسال موشک‌های دوربرد تاماهاوک به اوکراین به کاخ‌سفید اعلام کرده است؛ اقدامی که در صورت دریافت چراغ سبز نهایی از سوی رئیس‌جمهوری، می‌تواند بخش مهمی از درخواست ولودیمیر زلنسکی برای تسلیحات بیشتر را برآورده کند.
به گزارش خبرگزاری رویترز، اداره هوانوردی فدرال آمریکا اعلام کرد نزدیک به نیمی از ۳۰ فرودگاه پرترافیک این کشور با کمبود شدید نیروهای کنترل ترافیک هوایی روبه‌رو هستند؛ مسئله‌ای که در سی‌و‌یکمین روز تعطیلی دولت فدرال، باعث تأخیر گسترده پروازها در سراسر ایالات متحده شده است.
اختلال گسترده در پروازها
این کمبود نیرو بزرگ‌ترین بحران از زمان آغاز تعطیلی دولت محسوب می‌شود. به گفته مقام‌های اداره هوانوردی فدرال، منطقه نیویورک بدترین وضعیت را دارد؛ جایی که حدود ۸۰ درصد از کنترل‌کننده‌های پرواز از کار بازمانده‌اند. پیامد این وضعیت، تاخیر پروازها در فرودگاه‌های آستین، نیوآرک و نشویل بوده است.
داده‌های اداره هوانوردی نشان می‌دهد که حداقل ۹ مرکز کنترل پرواز روز جمعه با کمبود نیرو مواجه بوده‌اند و احتمال می‌رود این وضعیت باعث تاخیر بیشتر در فرودگاه‌های منطقه هیوستون و دالاس شود. میانگین تاخیر پروازها در نشویل ۶۱ دقیقه، در آستین ۵۰ دقیقه و در نیآارک بیش از ۱۰۰ دقیقه گزارش شده است.
تا نیمه‌شب جمعه، وب‌سایت رهگیری پرواز «فلایت‌اِوِر» اعلام کرد بیش از ۲۲۰۰ پرواز در آمریکا با تاخیر و دست‌کم ۳۰۰ پرواز لغو شده‌اند.
هشدار وزارت حمل‌ونقل آمریکا
وزیر حمل‌ونقل ایالات متحده، شان دافی، در گفت‌وگویی با شبکه فاکس‌نیوز هشدار داد که اختلالات پروازی در روزهای آینده افزایش خواهد یافت. او گفت: «با نزدیک شدن به آخر هفته و هفته بعد از آن، شاهد آشفتگی‌های بیشتری در فضای هوایی کشور خواهیم بود.»
پنج‌شنبه نیز کمبود نیرو در بخش کنترل ترافیک باعث تاخیر در فرودگاه‌های اورلاندو، دالاس/فورت ورث و واشینگتن شد؛ طبق داده‌های فلایت‌اِوِر، در آن روز بیش از ۷۳۰۰ پرواز تاخیر داشتند و ۱۲۵۰ پرواز لغو شدند.
تاثیر تعطیلی دولت فدرال
تعطیلی دولت فدرال که از اول اکتبر آغاز شده، موجب شده ۱۳ هزار کنترل‌کننده هوایی و ۵۰ هزار مامور اداره امنیت حمل‌ونقل (تی‌اس‌ای) بدون حقوق به کار ادامه دهند. وزارت حمل‌ونقل اعلام کرده این تعطیلی به‌طور مستقیم موجب تاخیرهای گسترده و اختلال در هزاران پرواز شده است.
چهار شرکت بزرگ هواپیمایی – دلتا، یونایتد، ساوت‌وست و امریکن ایرلاینز – از کنگره خواسته‌اند هرچه سریع‌تر لایحه بودجه موقت را برای بازگشایی دولت تصویب کند.
در حالی که جمهوری‌خواهان خواستار تصویب «لایحه پاک» بدون شروط سیاسی هستند، دموکرات‌ها تاکید دارند که باید درباره تمدید یارانه‌های بیمه درمانی که در پایان سال منقضی می‌شود، گفت‌وگو شود.
بحران مزمن در سیستم هوانوردی
به گفته مقام‌های اداره هوانوردی فدرال، این تعطیلی بحرانی، کمبود مزمن نیرو در سیستم هوانوردی را تشدید کرده است. اداره هوانوردی پیش از آغاز تعطیلی نیز حدود ۳۵۰۰ کنترل‌کننده کمتر از سطح هدف‌گذاری‌شده در اختیار داشت و بسیاری از نیروها مجبور بودند شش روز در هفته و با اضافه‌کاری اجباری کار کنند.
کارشناسان هشدار داده‌اند در صورت تداوم تعطیلی دولت، احتمال تکرار آشفتگی‌های مشابه بحران ۳۵ روزه سال ۲۰۱۹ وجود دارد؛ بحرانی که در نهایت دولت وقت را وادار به پایان تعطیلی کرد.
به گزارش رویترز، شورای امنیت سازمان ملل جمعه ۹ آبان قطعنامه‌ای را تصویب کرد که در آن «خودمختاری واقعی برای صحرای‌غربی تحت حاکمیت مراکش» به عنوان عملی‌ترین راه‌حل برای پایان دادن به مناقشه ۵۰ ساله میان رباط و جبهه پولیساریو معرفی شده است.
مناقشه‌ای که با حمایت الجزایر از پولیساریو همچنان ادامه دارد.
صحرای‌غربی، منطقه‌ای بیابانی به وسعت بریتانیا، از سال ۱۹۷۵ و پس از خروج اسپانیا از این مستعمره، به صحنه یکی از طولانی‌ترین مناقشات سرزمینی آفریقا تبدیل شده است. در متن پیشنهادی ایالات متحده که به تصویب شورا رسید، از طرفین خواسته شده گفت‌وگوها را بر اساس طرح خودمختاری ارائه‌شده از سوی مراکش در سال ۲۰۰۷ از سر بگیرند.
رأی‌گیری و واکنش‌ها
در جریان رأی‌گیری، روسیه، چین و پاکستان رأی ممتنع دادند و الجزایر از رأی دادن خودداری کرد. یازده عضو دیگر شورا با قطعنامه موافقت کردند. این قطعنامه همچنین مأموریت نیروهای حافظ صلح سازمان ملل در صحرای‌غربی (مینورسو) را برای یک سال دیگر تمدید کرد.
نماینده آمریکا در سازمان ملل، مایک والتز، پس از تصویب قطعنامه گفت: «از همه طرف‌ها می‌خواهیم در هفته‌های آینده به میز مذاکره بازگردند. ما باور داریم که دستیابی به صلح منطقه‌ای در سال جاری ممکن است و ایالات متحده برای تحقق آن تلاش خواهد کرد.»
در مقابل، نماینده الجزایر در سازمان ملل، عمار بن‌جما، با انتقاد از قطعنامه گفت: «تصمیم نهایی درباره آینده این سرزمین باید تنها در اختیار مردم تحت سلطه استعماری باشد. این متن، پیشنهادهای جبهه پولیساریو را نادیده گرفته است.»
جزئیات طرح و مواضع طرفین
بر اساس طرح خودمختاری مراکش، منطقه صحرای‌غربی صاحب نهادهای قانون‌گذاری، اجرایی و قضایی محلی خواهد شد که با رأی ساکنان آن انتخاب می‌شوند، اما کنترل امور دفاعی، سیاست خارجی و مذهبی همچنان در اختیار رباط باقی می‌ماند. در مقابل، جبهه پولیساریو خواهان برگزاری همه‌پرسی با گزینه استقلال است.
پادشاه مراکش، محمد ششم، پس از تصویب قطعنامه، این تصمیم را «آغاز فصل جدیدی در روند تثبیت حاکمیت مراکش بر صحرای‌غربی» توصیف کرد و از آوارگان صحرا در اردوگاه‌های تحت کنترل پولیساریو در تندوف الجزایر خواست از طرح خودمختاری حمایت کنند. او همچنین بر ضرورت «گفت‌وگوی برادرانه با الجزایر» و پایبندی به اتحادیه مغرب‌عربی تاکید کرد.
هم‌زمان هزاران نفر در شهرهای مختلف مراکش به خیابان‌ها آمدند و با در دست داشتن پرچم و سردادن شعارهای ملی‌گرایانه، تصویب قطعنامه شورای امنیت را جشن گرفتند.
موضع پولیساریو و درخواست بازبینی ماموریت سازمان ملل
نماینده جبهه پولیساریو، سیدی عمر، در واکنش به این تصمیم گفت: «این قطعنامه به هیچ‌وجه به معنای به‌رسمیت شناختن حاکمیت مراکش بر صحرای‌غربی نیست.» این جبهه در بیانیه‌ای اعلام کرد که «در هیچ روند صلح یا مذاکره‌ای که هدف آن مشروعیت‌بخشی به اشغال نظامی مراکش باشد» شرکت نخواهد کرد.
شورای امنیت در ادامه از دبیرکل سازمان ملل، آنتونیو گوترش، خواست تا ظرف شش ماه گزارشی راهبردی درباره آینده ماموریت مینورسو ارائه دهد.
حمایت آمریکا و کشورهای اروپایی از موضع رباط
ایالات متحده پیش‌تر در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، حاکمیت مراکش بر صحرای‌غربی را به رسمیت شناخته و طرح خودمختاری رباط را «تنها راه‌حل ممکن» دانسته بود. فرستاده ویژه ترامپ، استیو ویتکاف، اعلام کرده بود که واشینگتن در تلاش برای میانجی‌گری میان مراکش و الجزایر است.
فرانسه و بریتانیا نیز مواضعی مشابه اتخاذ کرده‌اند. پاریس با به‌رسمیت شناختن حاکمیت مراکش، مجوز سرمایه‌گذاری در این منطقه را صادر کرده و لندن نیز در ژوئن گذشته به سومین عضو شورای امنیت تبدیل شد که از طرح خودمختاری تحت حاکمیت مراکش حمایت می‌کند.
همچنین اسپانیا و شمار فزاینده‌ای از کشورهای اروپایی از موضع رباط حمایت کرده‌اند؛ نشانه‌ای از تغییر تدریجی سیاست خارجی اتحادیه اروپا در قبال مناقشه صحرای‌غربی.
کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد، حملات نظامی ایالات متحده علیه قایق‌هایی در دریای کارائیب و شرق اقیانوس آرام که به گفته مقام‌های آمریکایی، مظنون به قاچاق مواد مخدر بودند، «غیرقابل قبول» دانست و خواستار متوقف شدن این حملات شد.
ولکر تورک جمعه نهم آبان خواستار تحقیق در مورد این حملات شد.
شبکه خبری سی‌ان‌ان در مورد موضع تورک نوشت به نظر می‌رسد این نخستین مورد از محکومیت حملات ایالات متحده از سوی یک نهاد وابسته به سازمان ملل متحد باشد.
راوینا شمداسانی، سخنگوی دفتر تورک، جمعه در یک نشست خبری در سازمان ملل متحد به نقل از او گفت که این حملات و هزینه‌های انسانی رو به افزایش آن‌ها «غیرقابل قبول» است.
بر اساس این گزارش، تورک خواستار آن شد که ایالات متحده چنین حملاتی را متوقف کند و تمام اقدامات لازم را برای «جلوگیری از کشتار غیرقانونی سرنشینان این قایق‌ها» انجام دهد.
تاکنون دست‌کم ۶۱ نفر در حملات دریایی ایالات متحده به قاچاقچیان مظنون در آب‌های دریایی کارائیب و اقیانوس آرام کشته شده‌اند.
شمداسانی همچنین گفت که تورک معتقد است حملات هوایی ایالات متحده به قایق‌ها در کارائیب و اقیانوس آرام، «نقض قوانین بین‌المللی حقوق بشر» است.
دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری ایالات متحده، حملات به قایق‌ها را اقدامی ضروری برای جلوگیری از ورود مواد مخدر به این کشور دانسته است.
شمداسانی با اشاره به توضیحات ایالات متحده درباره این حملات، که آن را بخشی از یک کارزار ضدتروریسم و مقابله با قاچاق مواد مخدر توصیف کرده بود، گفت: کشورهای جهان از مدت‌ها پیش توافق کرده‌اند که مبارزه با قاچاق مواد مخدر در حوزه اجرای قانون قرار دارد و باید تحت «محدودیت‌های سختگیرانه‌ای» در به‌کارگیری نیروی قهریه انجام شود.
او افزود استفاده عمدی از نیروی قهریه فقط به عنوان آخرین راه حل علیه کسی که «تهدید قریب‌الوقوعی برای زندگی» محسوب می‌شود، مجاز است. «در غیر این صورت، به منزله نقض حق حیات و قتل‌های فراقضایی خواهد بود.»
به نوشته سی‌ان‌ان، حملات و حضور فزاینده ارتش ایالات متحده در نزدیکی ونزوئلا، باعث افزایش نگرانی‌ها در مورد اقدام دولت ترامپ برای سرنگونی نیکلاس مادورو، رییس‌جمهوری ونزوئلا، شده است. مادورو در ایالات متحده با اتهامات تروریسم و مواد مخدر مواجه شده است.
ترامپ جمعه به این پرسش که آیا حملات زمینی در ونزوئلا را مد نظر قرار داده است، پاسخ منفی داد اما جزئیات بیشتری در این مورد ارائه نداد.
پیش‌تر روزنامه وال‌استریت ژورنال پنج‌شنبه هشتم آبان به نقل از مقام‌های آمریکایی گزارش داده بود که دولت ترامپ اهدافی برای حمله در ونزوئلا شناسایی کرده که شامل تاسیسات نظامی مورد استفاده برای قاچاق مواد مخدر است.
مقام‌های آمریکایی، تصمیم احتمالی برای آغاز حملات هوایی را «پیامی مستقیم» به نیکلاس مادورو، رهبر ونزوئلا، مبنی بر «فرا رسیدن زمان کناره‌گیری» عنوان کرده‌اند.
در مقابل، مادورو در نامه‌هایی جداگانه به رهبران روسیه، چین و ایران خواستار ارسال تجهیزات نظامی و کمک‌های دفاعی این کشورها برای مقابله با آن‌چه «تهاجم قریب‌الوقوع آمریکا» خوانده، شده است.
به گزارش خبرگزاری رویترز، وزرای انرژی کشورهای عضو گروه هفت، جمعه با صدور بیانیه‌ای مشترک، حملات روسیه به شبکه انرژی اوکراین را به‌شدت محکوم کردند و وعده دادند که از نیازهای انرژی این کشور حمایت خواهند کرد.
در این بیانیه آمده است که حملات اخیر روسیه به تأسیسات گاز طبیعی اوکراین، جان مردم را به خطر انداخته، زیرساخت‌های غیرنظامی را تضعیف کرده و امنیت انرژی مردم اوکراین را تهدید می‌کند.
هشدار اوکراین درباره حملات به تأسیسات هسته‌ای
وزارت خارجه اوکراین نیز جمعه اعلام کرد که روسیه پست‌های برق حیاتی برای تأمین انرژی نیروگاه‌های هسته‌ای را هدف قرار داده است. این وزارتخانه در بیانیه‌ای گفت: «حملات عمدی به تأسیسات غیرنظامی که بر عملکرد ایمن نیروگاه‌های هسته‌ای تأثیر می‌گذارند، نشانه‌های تروریسم هسته‌ای دارد و نقض آشکار حقوق بشردوستانه بین‌المللی است.»
بر اساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، فعالیت‌های نظامی اخیر منجر به آسیب پست‌های برق حیاتی در نزدیکی دو نیروگاه «جنوب اوکراین» و «خملنیتسکی» شده است که باعث قطع ارتباط آن‌ها با خطوط برق خارجی شد. نیروگاه «ریونه» نیز ناچار شد توان تولید دو راکتور از چهار راکتور خود را کاهش دهد.
آژانس همچنین به ادامه تلاش‌ها برای اتصال مجدد خطوط برق نیروگاه «زاپوریژیا» اشاره کرده است؛ نیروگاهی که از زمان تصرف آن توسط نیروهای روسیه در هفته‌های نخست تهاجم ۲۰۲۲، به یکی از حساس‌ترین نقاط بحران تبدیل شده است. این نیروگاه در حال حاضر برق تولید نمی‌کند و خاموشی موقت خطوط برق در ماه‌های سپتامبر و اکتبر مقامات را مجبور کرده بود از ژنراتورهای دیزلی اضطراری استفاده کنند.
روسیه تاکنون به این گزارش‌ها واکنشی نشان نداده است.
مقابله روسیه با پهپادهای اوکراینی در مسیر مسکو
در تحولی جداگانه، شهردار مسکو «سرگئی سوبیانین» بامداد شنبه به وقت محلی اعلام کرد که سامانه‌های پدافند هوایی روسیه سه پهپاد اوکراینی را که در مسیر مسکو در حرکت بودند، سرنگون کرده‌اند. او در پیامی در تلگرام نوشت که کارشناسان در حال بررسی لاشه پهپادها در محل سقوط آن‌ها هستند.
وزارت دفاع روسیه نیز پیش‌تر گزارش داده بود که طی یک بازه سه‌ساعته، ۳۸ پهپاد اوکراینی در دو منطقه از جنوب روسیه و بر فراز شبه‌جزیره کریمه ــ که در سال ۲۰۱۴ به روسیه ملحق شد ــ رهگیری و نابود شده‌اند.
به گزارش خبرگزاری رویترز، کاخ سفید جمعه مقررات تازه‌ای صادر کرد که بر اساس آن، خبرنگاران دارای مجوز رسمی دیگر نمی‌توانند بدون هماهنگی قبلی به دفتر دبیر مطبوعاتی «کارولاین لویت» و سایر مقام‌های ارشد ارتباطات در بخش غربی ساختمان، نزدیک دفتر بیضی‌شکل، وارد شوند.
در یادداشتی که شورای امنیت ملی آمریکا منتشر کرده، ورود خبرنگاران به اتاق ۱۴۰، معروف به «بخش مطبوعات بالا»، تنها با تعیین وقت قبلی مجاز است. در این سند آمده است که این تصمیم برای حفاظت از «اطلاعات حساس» اتخاذ شده و بلافاصله لازم‌الاجراست.
اقدام جدید کاخ سفید پس از محدودیت‌های مشابهی در وزارت جنگ صورت می‌گیرد؛ محدودیت‌هایی که در اوایل ماه جاری میلادی موجب شد ده‌ها خبرنگار دفاتر خود را در پنتاگون تخلیه کنند و کارت‌های شناسایی‌شان را بازگردانند.
شورای امنیت ملی در توضیح این تصمیم اعلام کرده است که به‌دلیل تغییرات ساختاری در این شورا، کارکنان ارتباطات کاخ سفید اکنون «به‌طور مستمر با اطلاعات حساس درگیر هستند» و برای حفظ هماهنگی میان شورای امنیت ملی و بخش ارتباطات، ورود خبرنگاران بدون مجوز قبلی مجاز نیست.
پیش از این، خبرنگاران دارای کارت رسمی می‌توانستند در فاصله‌ای کوتاه از دفتر بیضی‌شکل، به اتاق ۱۴۰ دسترسی داشته باشند و با لویت، معاون او استیون چونگ یا سایر مقام‌های ارشد گفت‌وگو کنند. انجمن خبرنگاران کاخ سفید هنوز در واکنش به این تصمیم اظهارنظری نکرده است.
چند ماه پیش، دولت ترامپ خبرگزاری‌های رویترز، آسوشیتدپرس و بلومبرگ نیوز را از فهرست دائمی خبرنگاران مستقر در کاخ سفید حذف کرد، هرچند این رسانه‌ها همچنان به‌صورت موردی در پوشش رویدادها مشارکت دارند.
این تصمیم در حالی اعلام شده است که وزارت جنگ آمریکا نیز اخیراً سیاست جدیدی را به رسانه‌ها تحمیل کرده که آن‌ها را ملزم به امضای تعهدنامه‌ای درباره نحوه دسترسی به اطلاعات می‌کند. در صورت امتناع، رسانه‌ها مجوز ورود به پنتاگون و کارت‌های خبری خود را از دست خواهند داد.
بیش از ۳۰ رسانه از جمله رویترز این مقررات را نپذیرفته‌اند و آن را تهدیدی برای آزادی مطبوعات و استقلال در جمع‌آوری اخبار دانسته‌اند. بر اساس این سیاست جدید، خبرنگارانی که از کارکنان وزارت دفاع درخواست افشای اطلاعات محرمانه یا حتی برخی اطلاعات غیرمحرمانه را داشته باشند، ممکن است به‌عنوان «ریسک امنیتی» شناخته شده و کارت‌های شناسایی‌شان لغو شود.
پایگاه خبری هیل نیز تلاش کرده تایید این خبر را از کاخ‌سفید و پنتاگون دریافت کند.
بر اساس گزارش‌ها، ارزیابی پنتاگون نشان می‌دهد ارسال تاماهاوک‌ها تاثیر منفی بر ذخایر تسلیحاتی ایالات متحده نخواهد داشت و ستاد مشترک نیز اخیراً ارزیابی‌ای به کاخ‌سفید ارائه کرده بود که متحدان اروپایی معتقدند دلیلی قوی برای خودداری از ارسال این موشک‌ها وجود ندارد. با این حال، دو مقام اروپایی به سی‌ان‌ان گفته‌اند مخالفت ناگهانی رئیس‌جمهوری ترامپ با اعطای موشک‌ها موجب شگفتی شده است.
تردید کاخ‌سفید و واکنش زلنسکی
منابع گزارش داده‌اند که ترامپ پیش از دیدار با زلنسکی در ۱۷ اکتبر گفته بود «دادن چنین سلاح‌هایی آسان نیست» و ظاهراً در آن دیدار اعلام کرده که فعلاً موشک‌های تاماهاوک را در اختیار اوکراین قرار نخواهد داد. زلنسکی اما در هفته‌های بعد این بحث را «سرمایه‌گذاری بزرگ در دیپلماسی» خواند و گفت که نشان دادن موضوع تسلیحات دوربرد باعث شد روسیه اهمیت تاماهاوک‌ها را جدی بگیرد.
زلنسکی مدعی است که ندادن این موشک‌ها موجب کاهش انگیزه مسکو برای مذاکره شده است و توانایی اوکراین در «ضربه‌زدن در عمق» را کلیدی برای پیشبرد روند صلح توصیف کرد.
قابلیت‌ها و پیامدهای نظامی
کارشناسان نظامی به نشریه هیل گفته‌اند موشک‌های تاماهاوک با پرواز در ارتفاع پایین و سرعت شبه‌زیرصوت برای گریز از رادار طراحی شده‌اند و در صورت تحویل می‌توانند برد و توان هدف‌گیری اوکراین را در عمق خاک روسیه به‌طور محسوسی افزایش دهند.
هشدارهای روسیه
مسکو هشدار داده که ارسال تاماهاوک‌ها به اوکراین را یک «تشدید چشمگیر» در سطح درگیری تلقی خواهد کرد. گزارش‌ها همچنین میگویند کرملین هماکنون از موشک‌های ساخت داخل، مهمات از کرهشمالی و پهپادهای ایران در عملیاتهای خود استفاده می‌کند.
