روزنامه اورشلیم‌پست گزارش داد طرح احتمالی دولت دونالد ترامپ برای فروش جنگنده‌های اف-۳۵ به عربستان سعودی بدون آنکه ریاض اسرائیل را به رسمیت بشناسد، می‌تواند خاورمیانه را «به لرزه درآورد» و چشم‌انداز پیمان ابراهیم را با خطر روبه‌رو کند.
پوتین چهارشنبه ۱۴ آبان در دیدار با مقام‌های ارشد روسیه تاکید کرد کرملین همواره به تعهدات خود در چارچوب پیمان جامع منع آزمایش‌های هسته‌ای پایبند بوده است، اما در صورتی که آمریکا یا هر کشور دارای سلاح هسته‌ای آزمایشی انجام دهد، مسکو نیز دست به اقدام متقابل خواهد زد.
او اضافه کرد: «به وزارت خارجه، وزارت دفاع، نهادهای اطلاعاتی و سازمان‌های غیرنظامی دستور می‌دهم همه تلاش خود را برای جمع‌آوری اطلاعات بیشتر در این زمینه، بررسی آن در شورای امنیت [روسیه] و ارائه پیشنهادهای هماهنگ درباره آغاز احتمالی آماده‌سازی‌ها جهت انجام آزمایش‌های هسته‌ای به کار گیرند.»
ترامپ هشتم آبان پیش از دیدار با شی جین‌پینگ، رییس‌جمهوری چین، در شهر بوسان کره جنوبی، به وزارت جنگ ایالات متحده دستور داد پس از ۳۳ سال وقفه، «بلافاصله» آزمایش‌های هسته‌ای را از سر بگیرد.
او در پیامی در شبکه اجتماعی تروث سوشال، دلیل این تصمیم را «آزمایش سایر کشورها» عنوان کرد.
تصمیم ترامپ واکنش‌های متفاوتی را در عرصه سیاسی ایالات متحده برانگیخته است؛ جمهوری‌خواهان آن را نمادی از «اقتدار آمریکا» می‌دانند، در حالی که دموکرات‌ها آن را اقدامی «پرهزینه و خطرناک» توصیف می‌کنند.
تاکید وزیر دفاع روسیه بر «آماده‌سازی فوری» جهت انجام آزمایش هسته‌ای
آندری بلوسوف، وزیر دفاع روسیه، ۱۴ آبان در گزارشی خطاب به پوتین گفت با توجه به اظهارات و اقدامات اخیر ایالات متحده، «ضروری است آماده‌سازی‌ها برای انجام آزمایش‌های هسته‌ای تمام‌عیار فورا صورت گیرد».
او افزود پایگاه روسیه در منطقه نووایا زملیا در شمالگان می‌تواند به‌سرعت برای انجام چنین آزمایش‌هایی آماده شود.
اظهارات وزیر دفاع روسیه در حالی مطرح می‌شوند که کریس رایت، وزیر انرژی آمریکا، ۱۱ آبان اعلام کرد آزمایش‌های مورد نظر ترامپ «در حال حاضر» شامل انفجارهای هسته‌ای واقعی نخواهد بود.
به گفته رایت، این آزمایش‌ها بدون انجام انفجار هسته‌ای، تمامی اجزای دیگر سلاح را مورد بررسی قرار می‌دهند تا از عملکرد صحیح آنها و توانایی‌شان در ایجاد شرایط لازم برای یک انفجار هسته‌ای اطمینان حاصل شود.
روسیه از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی تاکنون آزمایش هسته‌ای انجام نداده است. آخرین آزمایش هسته‌ای شوروی در سال ۱۹۹۰، ایالات متحده در سال ۱۹۹۲ و چین در سال ۱۹۹۶ صورت گرفت.
ایالات متحده در روزهای اخیر مواضع سختگیرانهتری در قبال روسیه اتخاذ کرده است.
وزارت خزانه‌داری آمریکا ۳۰ مهر اعلام کرد در واکنش به «نبود تعهد جدی» از سوی روسیه برای خاتمه دادن به جنگ، تحریم‌های تازه‌ای علیه مسکو وضع کرده است.
این تحریم‌ها دو شرکت بزرگ نفتی روسیه، روس‌نِفت و لوک‌اویل، و ده‌ها شرکت تابعه آنها را هدف قرار می‌دهد.
روزنامه نیویورکتایمز چهارشنبه ۱۴ آبان نخستین گفت‌وگوی تسورکوف پس از آزادی در شهریور گذشته را منتشر کرد و او خبر داد در طول ماه‌های اول اسارتش، بارها شکنجه شده است. شکنجه‌هایی شامل آویزان کردن از سقف و ضرب و شتم، استفاده از شوک‌های الکتریکی و تهدیدهای جنسی.
او تاکید کرد در نهایت در شرایطی که هیچ دفاعی نداشته، مجبور شده است برای توقف شکنجه‌ها، تن به اعترافات اجباری بدهد.
از اسارت تا آزادی
تسورکوف، دانشجوی اسرائیلی-روسی دوره دکتری دانشگاه پرینستون، دو سال و نیم اسارت در عراق را در سلول انفرادی تحت شکنجه شبه‌‌نظامیان تحت حمایت جمهوری اسلامی تجربه کرد.
او که به عنوان یک محقق برای تحقیق در مورد جنبش شیعه به عراق سفر کرده بود، اول فروردین ۱۴۰۲ ربوده شد.
تسورکوف در گفت‌وگو با نیویورکتایمز با دل پر‌درد از خاطرات دوران اسارت یاد کرده است، در حالی که آثار شکنجه‌هایی که در آن زمان متحمل شده، همچنان بر بدنش باقی مانده و جسمش کماکان از آنها به شدت رنج می‌برد.
او گفت که علاوه بر این شکنجه‌ها، آسیب‌های عصبی دائمی را متحمل شده است.
تسورکوف و مقامات اسرائیلی بر این باورند که او در پایگاه کتائب حزب‌الله در نزدیکی مرز ایران، منطقه‌ای خارج از کنترل دولت عراق، بوده است.
او گفت که در طول بمباران ۱۲ روزه اسرائیل علیه مواضع جمهوری اسلامی در تابستان امسال، برخی از حملات به اندازه‌ای نزدیک بوده که ساختمان محل حضور او را می‌لرزانده است.
تسورکوف به نیویورکتایمز گفت معتقد است «ترورهای اسرائیل» در طول یک سال گذشته علیه مقامات ارشد حزب‌الله لبنان، حماس و مقامات جمهوری اسلامی، کتائب را به لرزه درآورده و او بیشتر از اینکه برای آنها یک دارایی باشد، به یک دردسر تبدیل شده بود.
او خاطرنشان کرد فشارهای دیپلماتیک از سوی دولت‌های اسرائیل و ایالات متحده به ویژه در دوره دونالد ترامپ، نقشی حیاتی در آزادی‌اش داشت.
تسورکوف ۱۱ مهر با انتشار پیامی در حساب کاربری خود در شبکه ایکس از دولت آمریکا و شخص رییس‌جمهوری ایالات متحده برای نقشی که در آزادی او ایفا کردند، قدردانی کرد و گفت: «از اقدام قاطع رییس‌جمهوری ترامپ متشکرم که بدون هیچ امتیازی به گروگان‌گیران، مرا به خانه بازگرداند.»
ایالات متحده و اسرائیل با ارسال پیام‌های قوی به مقامات عراقی و درخواست‌های پیوسته، در نهایت باعث آزادی او شدند.
تسورکوف با اشاره به یک تاجر به نام مارک ساویا، از دوستان ترامپ که در آزادی‌اش نقش داشت، گفت: «من واقعا باور دارم که اگر آنها وارد نمی‌شدند، من احتمالا مرده بودم.»
ترامپ ۱۸ شهریور خبر آزادی تسورکوف را اعلام کرد.
تا پیش از اعلام ترامپ، تلاش‌های مکرر آمریکا و اسرائیل برای آزادی او بی‌نتیجه مانده بود و دولت عراق از پیگیری مذاکرات با کتائب حزب‌الله خبر داده بود.
تجربه پزشکی و مسیر بهبودی
پس از آزادی، تسورکوف ابتدا به یک مهمان‌خانه لوکس در بغداد و سپس به اسرائیل منتقل شد.
او گفت: «در طول سفر از بغداد به اسرائیل، درد شدید و وضعیت جسمی خراب من باعث شد که از پزشکان درخواست کنم مرا روی برانکارد ببرند.»
در اسرائیل پزشکان او را متقاعد کردند که خودش وارد بیمارستان شود تا نشان دهد که به رغم آسیب‌ها، از نظر روحی شکست نخورده است.
او در حال حاضر تحت درمان‌های فیزیکی و روان‌شناسی است تا آسیب‌های جسمی و روحی ناشی از اسارت طولانی‌مدت را بهبود بخشد.
پزشکان اسرائیلی وضعیت او را بحرانی اما قابل درمان می‌دانند و پیش‌بینی کرده‌اند که او نیاز به درمان طولانی‌مدت خواهد داشت.
درخواست‌ها و مخالفت‌ها
پس از آزادی، کتائب حزب‌الله به‌شدت به اظهارات تسورکوف در مورد شکنجه‌هایی که متحمل شده واکنش نشان داد و برخی از جزییاتی را که او در «اعترافات تحت فشار و شکنجه» بیان کرده بود، دوباره منتشر کرد.
در حالی که کتائب حزب‌الله حاضر نشده به طور رسمی مسئولیت ربودن تسورکوف را بپذیرد، گفته‌هایشان نشان داد که این گروه در نگهداری و شکنجه او نقش مهمی داشته است.
وزارت دفاع روسیه چهارشنبه ۱۴ آبان در بیانیه‌ای اعلام کرد نظامیان این کشور می‌کوشند با «پاک‌سازی» نیروهای اوکراینی، کنترل کامل پوکروفسک را به دست گیرند.
بر اساس این بیانیه، ارتش روسیه «در حال نابودی واحدهای محاصره‌شده نیروهای مسلح اوکراین» در مناطق مرکزی پوکروفسک است.
وزارت دفاع روسیه افزود نبردها همچنین در جنوب شرقی پوکروفسک ادامه دارد و ارتش روسیه تاکنون چندین تلاش نیروهای اوکراینی برای خروج از محاصره را دفع کرده است.
این شهر که در منطقه دونتسک واقع است، یکی از مهم‌ترین مراکز تدارکاتی و حمل و نقل ارتش اوکراین به شمار می‌رود.
در سوی دیگر، ستاد کل ارتش اوکراین ۱۴ آبان گزارش‌ها درباره محاصره سربازان این کشور در پوکروفسک را رد کرد و گفت مواضع دفاعی اوکراین در منطقه تقویت شده است.
ولودیمیر زلنسکی، رییس‌جمهوری اوکراین، ۱۲ آبان اذعان کرده بود مناطق پیرامون پوکروفسک تحت فشار شدید ارتش روسیه قرار دارند.
او در عین حال گفته بود حدود ۳۰۰ سرباز روسی که هنوز در پوکروفسک حضور دارند، طی شبانه‌روز گذشته هیچ پیشرفتی نداشته‌اند و در کوپیانسک، دیگر شهر شرقی اوکراین، تنها حدود ۶۰ نیروی روسی مستقر هستند.
وزارت دفاع روسیه در پاسخ به این اظهارات گفت زلنسکی یا از واقعیت‌های میدانی بی‌اطلاع است یا عمدا می‌کوشد «وضعیت مخاطره‌آمیز» نظامیان اوکراینی را پنهان کند.
اهمیت راهبردی پوکروفسک
خبرگزاری رویترز ۱۴ آبان نوشت تصرف پوکروفسک به روسیه امکان خواهد داد تا از این شهر به‌عنوان پایگاهی برای پیشروی به سمت شمال و رسیدن به دو شهر اصلی باقی‌مانده در کنترل اوکراین در دونتسک، یعنی کراماتورسک و اسلاویانسک، استفاده کند.
سقوط احتمالی پوکروفسک بزرگ‌ترین دستاورد روسیه در داخل اوکراین از زمان تصرف شهر ویران‌شده آودیئیفکا در اوایل سال ۲۰۲۴ خواهد بود.
رویترز افزود برخلاف حملات مستقیم پیشین، روسیه در این نبرد از تاکتیک «گازانبری» بهره گرفته و توانسته نیروهای اوکراینی را در شهرهای پوکروفسک و کوپیانسک تقریبا در محاصره قرار دهد.
هم‌زمان، یگان‌های کوچک و در حال حرکت روسی با کمک پهپادها مسیرهای تدارکاتی ارتش اوکراین را مختل کرده و در خطوط دفاعی آن آشفتگی به وجود آورده‌اند.
وبلاگ‌نویسان نظامی روس می‌گویند این تاکتیک به پدید آمدن «منطقه‌ای خاکستری» انجامیده است؛ محدوده‌ای مبهم که کنترل کامل آن در دست هیچ‌یک از دو طرف نیست، اما حفظ و دفاع از آن برای نیروهای اوکراینی بسیار دشوار ارزیابی می‌شود.
روسیه عملیات نظامی خود را علیه اوکراین اسفند ۱۴۰۰ کلید زد و از آن زمان، درگیری‌های مرگبار میان دو کشور ادامه داشته است. از زمان آغاز جنگ کنونی، روسیه حدود یک‌پنجم از خاک اوکراین را به تصرف خود درآورده است.
این رسانه چهارشنبه ۱۴ آبان نوشت پنتاگون موافقت اولیه خود را با فروش اف-۳۵ به عربستان سعودی اعلام کرده و دولت ترامپ ممکن است این معامله را بدون مشروط کردن آن به عادی‌سازی روابط میان ریاض و اورشلیم انجام دهد.
اورشلیم‌پست این تحول را «زلزله‌ای ژئوپلیتیکی و امنیتی» در خاورمیانه توصیف کرد و نوشت تاکنون جنگنده‌های اف-۳۵ صرفا در اختیار کشورهای دارای نظام دموکراتیک، از جمله آمریکا، شماری از کشورهای اروپایی، ژاپن و کره جنوبی، قرار گرفته‌اند و هیچ کشوری با رویکردی خصمانه نسبت به اسرائیل یا از متحدان احتمالی جمهوری اسلامی مجوز خرید این جنگنده را نداشته است.
خبرگزاری رویترز ۱۳ آبان به نقل از منابع آگاه گزارش داد آمریکا در حال بررسی درخواست عربستان سعودی برای خرید ۴۸ جنگنده پیشرفته اف-۳۵ است.
اف-۳۵ پیشرفته‌ترین جنگنده جهان با قابلیت پنهان‌کاری است که می‌تواند به‌راحتی از سد سامانه‌های پدافندی بیشتر کشورها عبور کند.
اسرائیل ابتدا در سپتامبر ۲۰۲۰ در چارچوب پیمان ابراهیم با دو کشور امارات و بحرین روابط سیاسی و دیپلماتیک برقرار کرد و سپس در اکتبر همان سال با مراکش و در دسامبر ۲۰۲۲ با سودان پیمان عادی‌سازی روابط به امضا رساند. تهران همواره از مخالفان سرسخت عادی‌سازی روابط اسرائیل با کشورهای منطقه بوده است.
اهمیت راهبردی اف-۳۵ برای اسرائیل
اورشلیم‌پست در ادامه گزارش داد اهمیت اصلی جنگنده اف-۳۵ در آن است که به اسرائیل امکان می‌دهد از سد سامانه‌های پدافندی ایران، سوریه، حزب‌الله لبنان، حوثیهای یمن و حماس عبور کند.
در این مطلب تحلیلی آمده است: «این برتری هوایی یکی از دلایل اصلی موفقیت اسرائیل در به تعویق انداختن برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی به مدت دو سال و تحقق دستاوردی بیسابقه دیگر علیه آیتاللهها بوده است.»
اورشلیم‌پست افزود اف-۳۵ نقش مهمی در حفظ «برتری کیفی» اسرائیل در برابر دشمنانی ایفا میکند که از نظر جمعیتی و جغرافیایی برتری دارند و از چندین جهت اسرائیل را در محاصره خود گرفته‌اند.
عربستان سعودی به‌طور کلی از نظر سیاسی و امنیتی به ایالات متحده و اروپا نزدیکتر است تا به کشورهای بلوک شرق. این کشور همچنین بخشی از یک ائتلاف نانوشته و غیررسمی امنیتی در خاورمیانه به شمار می‌رود که با حضور اسرائیل و چند کشور سنیمذهب در برابر تهران شکل گرفته است.
با این حال، ریاض در سالهای اخیر روابط خود را با روسیه و چین گسترش داده و حتی توافقهایی با حکومت ایران به امضا رسانده است؛ هرچند احتمال شکلگیری یک ائتلاف واقعی از دل این روابط اندک به نظر میرسد.
در چنین شرایطی، اگر ریاض به جنگنده اف-۳۵ دست یابد و فناوری آن را با مسکو، پکن یا تهران به اشتراک بگذارد، برتری کیفی اسرائیل در برابر جمهوری اسلامی ممکن است تضعیف شود.
این وضعیت همچنین می‌تواند مناسبات اسرائیل با چین و روسیه را که در حال حاضر برای توان نظامی اسرائیل احترام قائل هستند، دچار تنش کند.
طرح نافرجام فروش اف-۳۵ به امارات در سال ۲۰۲۰
نگرانیهای اسرائیل درباره این موضوع نخستین بار در سال ۲۰۲۰ بالا گرفت؛ در آن زمان، آمریکا در اوج گفتوگوها درباره «پیمان ابراهیم» تا آستانه فروش اف-۳۵ به امارات متحده عربی پیش رفت.
در آن مقطع زمانی، به نظر میرسید مقام‌های سیاسی اسرائیل تصمیم گرفته‌اند به‌طور علنی با فروش این جنگنده به ابوظبی مخالفت نکنند، اما فرماندهان نظامی اسرائیل نسبت به این اقدام به‌شدت نگران بودند و هنگامی که معامله به دلایل مختلف منتفی شد، آسودهخاطر شدند.
با این حال، یکی از عواملی که پذیرش این معامله را تا حدی برای اسرائیل ممکن کرده بود، عادی‌سازی روابط امارات با این کشور بود. به عبارت دیگر، اسرائیل در برابر کسب یک پیروزی راهبردی بزرگ ترجیح داد در قبال «یک خطر بالقوه امنیتی» سکوت کند.
حال دولت ترامپ ممکن است فروش جنگنده‌های اف-۳۵ به عربستان سعودی را بدون هیچ تعهدی از سوی ریاض برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل نهایی کند.
اف-۳۵ بدون عادی‌سازی روابط عربستان سعودی و اسرائیل؟
پس از تهاجم مرگبار هفتم اکتبر حماس، بنیامین نتانیاهو در برابر هرگونه امتیازدهی به فلسطینیها، حتی در کرانه باختری که نقشی در این حمله نداشتند، موضعی سختگیرانهتر اتخاذ کرده است. در سوی دیگر، ریاض همچنان بر این موضع پافشاری میکند که عادی‌سازی روابط با اسرائیل نباید به بهای نادیده گرفتن کامل مساله فلسطین تمام شود.
در حالی که هنوز هیچ توافق روشنی درباره نحوه مشارکت عربستان، امارات، مصر، تشکیلات خودگردان فلسطین، تونی بلر و دیگر بازیگران در مدیریت آینده غزه بهدست نیامده، برخی گزارش‌ها درباره احتمال فروش اف-۳۵ به ریاض بر نگرانیهای تحلیلگران نظامی اسرائیل افزوده است.
اورشلیم‌پست هشدار داد: «فروش این جنگندهها به ریاض می‌تواند در بلندمدت خطرات جدی برای امنیت اسرائیل ایجاد کند؛ اما اگر این معامله بدون بهرهگیری اسرائیل از فرصت عادی‌سازی روابط یا از دست دادن آن به‌عنوان اهرم فشار انجام شود، پیامدهای آن بهمراتب سنگینتر خواهد بود.»
