بعد از حدود دو دهه تحمل حبس در زندان نظامی گوانتانامو، خالد شیخ محمد، کسی که ادعا می‌شود مغز متفکر حملات یازدهم سپتامبر است، و دو همدستش پذیرفتند که در ازای تخفیف مجازاتشان از اعدام به حبس‌ابد، به جرم خود اعتراف کنند.
پذیرش جرم از سوی متهمان این حادثه در پی توافقی با پنتاگون صورت گرفته که نهایتا روز چهارشنبه اعلام شد. این توافق به معنای بسته‌شدن بخشی از یک پرونده قطور است که ۲۰ سال به طول انجامیده و در تله قانونی گیر کرده بود.
بر اساس این توافق، خواست بسیاری از خانواده‌های نزدیک به ۳۰۰۰ نفری که در حملات ۱۱سپتامبر ۲۰۰۱ جان باختند، احتمالا محقق نخواهد شد چرا که بخش بزرگی از این خانواده‌ها خواستار اعدام عاملان این حادثه بودند که در آمریکا از آن با عنوان «حادثه‌ای تروریستی» یاد می‌شود.
از همین‌رو دادستان‌های گوانتانامو با تهیه نامه‌ای خطاب به خانواده‌های قربانیان، نوشتند که «اگرچه تصمیم به توافق به‌سادگی اتخاذ نشده است. با این حال، این نظر جمعی، منطقی و با حسن نیت ماست.»
نویسندگان این نامه استدلال کردند که «این راه‌حل بهترین مسیر برای رسیدن به قطعیت و عدالت در این پرونده است.»
مذاکرات ناظر به این توافق بیش از دو سال به طول انجامید و به‌رغم افت وخیزهای بسیار و رد برخی درخواست‌های وکلای مظنونین از سوی دولت بایدن سرانجام به نتیجه رسید.
وکلای این متهمان خواسته‌اند تا ادامه حبس آنها در زندان انفرادی نباشد اما به نظر می‌رسد این درخواست از شروط توافق مستثنی شده باشد.
رمزی بن الشیب و عمار البلوچی دیگر متهمان رخداد یازدهم سپتامبرند که بررسی پرونده آنها هنوز به نتیجه نرسیده است.
بررسی پرونده رمزی به دلیل تشخیص ناتوانی ذهنی برای درک روند دادرسی از سوی پزشکان معلق مانده و عمار البلوچی به دلیل برآورده نشدن خواسته‌هایش از جمله مراقبت‌های گسترده پزشکی به دلیل جراحت‌های ناشی از شکنجه، همچنان از قبول توافق سرباز زده است.
ادعاهای مربوط به شکنجه شدن این متهمان باعث پیچیده شدن پرونده شده چرا که دادستان‌ها و وکلای مدافع سال‌ها بر سر این که آیا شواهد به دست آمده از طریق شکنجه در دادگاه قابل قبول است یا نه، کشمکش داشته‌اند.
در یک حکم که اخیرا صادر شد و برای دادستان‌های این پرونده ناخوشایند بود، قاضی مسئول بررسی پرونده بمب‌گذاری بر روی ناو جنگی یو‌اس‌اس کول، اعترافات مطرح شده را به دلیل اینکه متقاعد شده بود در پی شکنجه به‌دست آمده، معتبر نشناخت.
دادستان‌های این پرونده بر این باورند که اعتراف رسمی این سه متهم که توافق را پذیرفته‌اند احتمالا تا اوایل هفته آینده انجام می‌شود اما این پرونده دست‌کم برای یک سال دیگر در جریان خواهد بود. بنا به نامه ارسالی دادستانی به خانواده‌های قربانیان، صدور حکم قطعی متهمان موکول به جلسه‌ای جداگانه خواهد بود که پیش از سپتامبر ۲۰۲۵ برگزار نخواهد شد.
سوال باقی مانده در این میان این است که ولید بن عطاش و مصطفی الحسوی که از آنها به عنوان همدستان خالد در این عملیات نامبرده می‌شود به کجا خواهند رفت تا دوران محکومیت خود را بگذرانند.
قانون موجود مانع از ورود آنها به ایالات متحده به هر دلیلی، حتی برای انتقال به یک زندان فوق امنیتی در داخل خاک این کشور می‌شود، بنابراین ممکن است آنها تا زمان مرگ خود در گوانتانامو باقی بمانند. این درحالی است که بسیاری از فعالان حقوق بشر بسته‌شدن زندان گوانتامو را بخشی از تحقق عدالت عنوان کردهاند.
بازداشتگاه گوانتانامو واقع در جزیرهای به همین نام در نزدیکی کوبا در سال ۲۰۰۲ توسط جورج دبلیو بوش، رئیسجمهوری وقت ایالات متحده، برای نگهداری مظنونان شبه نظامی خارجی پس از حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ به ایالات متحده راهاندازی شد. این جزیره که بیش از صد سال است از دولت کوبا اجاره شده میزبان پایگاهی آمریکایی است و جزو خاک آمریکا به حساب نمیآید.
