گزارش کانال ۱۲ اسرائیل از اسناد کشف‌شده حماس: تهران مخالف نزدیکی حماس و ریاض است

یحیی سنوار و اسماعیل هنیه
یحیی سنوار و اسماعیل هنیه

شبکه ۱۲ اسرائیل بر پایه اسنادی که در جریان جنگ علیه حماس در غزه به دست نیروهای اسرائیلی افتاده، از ابعاد گسترده همکاری‌ چندساله قطر با این گروه و تلاششان برای ناکام گذاشتن «معامله قرن» دونالد ترامپ، تقویت جایگاه ترکیه و ایران و تضعیف نقش مصر در غزه خبر داد.

به گزارش کانال ۱۲، یکی از این اسناد مربوط به نامه یحیی سنوار، فرمانده سابق حماس در غزه، به اسماعیل هنیه، رییس پیشین دفتر سیاسی این گروه، در اردیبهشت ۱۴۰۱ و حدود ۱۷ ماه پیش از حمله هفتم اکتبر است.

سنوار در این نامه که هم‌زمان با ادامه تلاش‌های آمریکا برای عادی‌سازی روابط میان اسرائیل و کشورهای عربی تنظیم شده، به هنیه گفت: «باید فورا با متحدان‌مان ایران، قطر و ترکیه، وارد عمل شویم. دیپلماسی قطری و ترکیه‌ای باید نقش رهبری داشته باشد. نقش ما این است که راه نفس‌ کشیدن را بر اشغال‌گر سخت و تضمین کنیم که بازیگران بین‌المللی روابط دیپلماتیک خود را با آن‌ها قطع کنند.»

بر اساس این گزارش، در رویدادی که زمانش مشخص نشده، یک مقام وزارت خارجه جمهوری اسلامی به هیاتی از حماس که به ایران رفته بودند، گفت تهران از حمایت آنکارا و دوحه از این گروه استقبال می‌کند.

هفت ماه پیش از حمله هفتم اکتبر نیز سنوار درباره مخالفت جمهوری اسلامی با روند عادی‌سازی روابط عربستان سعودی با اسرائیل به هنیه گفت تهران علاقه‌ای ندارد حماس به کشورهای هم‌سو با ریاض نزدیک شود.

سنوار درباره رویکرد مقام‌های جمهوری اسلامی گفت: «آن‌ها نه خواهان آرامش هستند و نه توافق. آن‌ها نمی‌خواهند ما با رقبایشان یا دشمنانشان، کشورهایی که در حال عادی‌سازی روابط با آمریکا و دشمن صهیونیستی هستند، رابطه برقرار کنیم. اما برای روابط با قطر و ترکیه آمادگی دارند.»

دیدار رییس‌جمهوری ترکیه با هنیه
دیدار رییس‌جمهوری ترکیه با هنیه

همکاری تنگاتنگ قطر و حماس

اسنادی که کانال ۱۲ در گزارش خود به آن‌ها اشاره کرده، با اظهارات اخیر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، که قطر را «کشوری پیچیده، اما نه دشمن» توصیف کرده بود، در تضاد به‌ نظر می‌رسند.

نتانیاهو در ماه‌های گذشته تلاش کرده بود اهمیت کمک‌های نقدی چند ۱۰ میلیون دلاری ماهانه قطر به حماس را کم‌رنگ جلوه دهد و گفته بود این پول‌ها نقش چشم‌گیری در آماده‌سازی و اجرای عملیات نظامی حماس نداشته‌اند.

اسناد نشان می‌دهند این پرداخت‌ها که با تایید اسرائیل انجام می‌شدند، به‌حدی چشمگیر بودند که هنیه در آذر ۱۳۹۸ به وزیر خارجه قطر گفته بود: «کمک مالی قطر شریان اصلی حماس است.»

در اردیبهشت ۱۴۰۰ هنیه به سنوار اطلاع داد امیر قطر به‌طور خصوصی با ارائه کمک مالی محرمانه برای «مقاومت» موافقت کرده است، اما نمی‌خواهد کسی در جهان از این موضوع باخبر شود.

بر اساس این اسناد، تا آن زمان ۱۱ میلیون دلار کمک برای رهبری حماس از سوی امیر قطر جمع‌آوری شده بود.

هنیه از سنوار خواسته بود تا نامه‌ای خطاب به امیر قطر بنویسد و در آن ضمن تاکید بر «نبرد نظامی و نیازهای فوری»، پیروزی در جنگ را «به اعلی‌حضرت تقدیم کند».

مقام‌های اطلاعاتی دوحه همچنین با یکی از نمایندگان حماس دیدار و درباره نظارت بر یگان‌های آموزشی ویژه نیروهای این گروه در پایگاه‌های قطر و ترکیه و همچنین ادغام فلسطینی‌های سوریِ پناه‌برده به لبنان در گردان‌های حماس گفت‌وگو کنند.

به گزارش شبکه ۱۲، این دیدار در سند محرمانه‌ای متعلق به تشکیلات خودگردان فلسطین ثبت شده است.

تلاش برای بر هم زدن «معامله قرن»

بر پایه اسنادی که شبکه ۱۲ اسرائیل به آن‌ها اشاره کرده، شماری از این مدارک به واکنش حماس و قطر نسبت به «معامله قرن» دونالد ترامپ می‌پردازند؛ طرحی که با هدف حل‌ و فصل دائمی مناقشه اسرائیل و فلسطین و نیز عادی‌سازی روابط اسرائیل با کشورهای عرب منطقه ارائه شده بود.

بر اساس این گزارش، در خرداد ۱۳۹۸ و حدود یک سال پیش از توافق امارات متحده عربی و بحرین برای برقراری روابط با اسرائیل، امیر قطر در نشستی اضطراری به رهبران حماس اطلاع داده بود که عمان «نشانه‌هایی از آمادگی برای برقراری روابط با اسرائیل» نشان داده است.

او در آن جلسه گفته بود: «در موضوع فلسطین، عمان در یک سو قرار دارد و ما در سوی دیگر.»

در همان نشست، خالد مشعل، رییس پیشین دفتر سیاسی حماس، به امیر قطر گفت: «ما باید با هم برای مقابله با معامله قرن و نابود کردن آن تلاش کنیم.»

در یکی دیگر از اسناد سنوار به هنیه گفته بود حماس باید قطر را به‌جای مصر به‌عنوان میانجی اصلی برای پایان دادن به تنش‌ها با اسرائیل در اولویت قرار دهد، چرا که به‌گفته او، «دوحه از قاهره وفادارتر» به این گروه است.

انتشار این اسناد در شرایطی صورت می‌گیرد که دو نفر از مشاوران ارشد نتانیاهو مظنون به آن هستند که در ازای دریافت پول، به انتشار پیام‌هایی در حمایت از قطر در رسانه‌ها پرداخته‌اند تا تصویر این کشور به‌عنوان میانجی تقویت شود.

این پرونده در اسرائیل به «قطرگیت» مشهور شده است.