تحریمهای جدید اتحادیه اروپا علیه روسیه؛ برنامهریزی برای تحریم کامل نفتی
بر اساس طرح ششمین بسته تحریمهای اتحادیه اروپا علیه روسیه به دلیل تهاجم این کشور به اوکراین، برخی دیگر از بانکهای روسی از دسترسی به سوئیفت محروم میشوند و واردات نفت از روسیه نیز ظرف شش ماه به طور کامل توقف میشود.
اورزولا فن در لاین، رییس کمیسیون اروپا، روز چهارشنبه در نشست پارلمان اروپا در استراسبورگ جزییاتی از بسته جدید تحریمها علیه روسیه را اعلام کرد.
او گفت: «ما واردات نفت خام [روسیه] را ظرف شش ماه و واردات محصولات پالایش شده [این کشور] را تا پایان سال متوقف خواهیم کرد.»
فن در لاین ادامه داد که این یک تحریم کامل بر تمام نفت روسیه است که از طریق دریا، یا از طریق خطوط لوله، نفت خام یا مواد پالایش شده را به اروپا صادر میکند.
رییس کمیسیون اروپا با این حال اذعان کرد که چنین تحریمی «آسان نخواهد بود»، زیرا برخی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا «به شدت به نفت روسیه وابسته هستند.»
در حالی که دیپلماتهای اروپایی روز دوشنبه پیشنهاد کرده بودند که میتوان برای مجارستان و اسلواکی، کشورهای بسیار وابسته به نفت روسیه، معافیتهایی از این تحریم یا دوره انتقال طولانیتری را برای آنان در نظر گرفت، اما رییس کمیسیون اروپا در این زمینه اظهارنظری نکرد.
پیشنهادهای کمیسیون اروپا باید پیش از اجرا، به تایید ۲۷ کشور عضو اتحادیه برسد.
همزمان شارل میشل، رییس شورای اروپا، اعلام کرد اتحادیه اروپا حمایت نظامی خود از مولداوی را به میزان قابل توجهی افزایش خواهد داد.
میشل روز چهارشنبه در یک کنفرانس خبری مشترک با مایا ساندو رییسجمهور مولداوی گفت اتحادیه اروپا قصد دارد در سال جاری تجهیزات نظامی بیشتری به مولداوی بفرستد.
در روزهای اخیر حملاتی در منطقه جداییطلب شرق مولداوی نگرانیهایی را از گسترش جنگ اوکراین به خارج از مرزهای این کشور به وجود آورده است.
در داخل مرزهای اوکراین نیز مقامهای این کشور اعلام کردند که ارتش روسیه و نیروهای تحت حمایتش روز سهشنبه یک «حمله قدرتمند» علیه کارخانه بزرگ فولاد شهر محاصرهشده ماریوپل انجام دادند.
وزارت دفاع بلاروس نیز روز چهارشنبه از یک مانور نظامی «غافلگیرکننده» برای آزمایش تواناییهای ارتش خود خبر داد.
همزمان خبرگزاری فرانسه به نقل از دیپلماتها نوشت که روسیه نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد با کمیته سیاسی و امنیتی اتحادیه اروپا را که قرار است روز چهارشنبه برگزار شود، تحریم خواهد کرد.
این در حالی است که وزیران خارجه آمریکا و بریتانیا در تماسی درباره چگونگی حمایت از اوکراین و گامهای مورد نیاز برای پاسخگو کردن روسیه رایزنی کردند.
جو بایدن، رییسجمهوری آمریکا، در بازدید از مرکز تولید موشکهای جاولین، خواهان تصویب سریع لایحه کمک ۳۳میلیارد دلاری به اوکراین در کنگره شد و گفت: روسیه در حال انجام جنایات جنگی گسترده در اوکراین است. باید مطمئن شویم اوکراینیها برای دفاع از خود در جنگ وحشیانه پوتین، سلاح دارند.
رییسجمهوری آمریکا تاکید کرد که ایالات متحده برای پیگرد قانونی روسیه به دلیل جنایات جنگی که در اوکراین مرتکب شده اقدام خواهد کرد.
این سخنان بایدن در جریان بازدید روز سهشنبه او از کارخانه تولید موشک جاولین شرکت لاکهید مارتین در آلاباما بیان شد. جاولین یک موشک ضد تانک است که قابلیت پرتاب از روی شانه افراد را دارد و به کارگیری آن نیاز به آموزش پیچیده نظامی ندارد.
از زمان آغاز حمله روسیه به اوکراین، جاولین به طور مداوم در صدر فهرست درخواستهای اوکراین قرار داشته است و آمریکا و متحدانش علاوه بر تسلیحات دیگر پنج هزار و ۵۰۰ موشک جاولین به اوکراین ارسال کردهاند.
بایدن روز سهشنبه با اشاره به نقش تسلیحات آمریکایی از جمله موشک جاولین در دفاع اوکراینیها در مقابل حمله روسیه، خطاب به کارکنان مرکز تولید موشکهای جاولین گفت موشکهای ساخت شما به اوکراینیها امکان داده است تا از خود دفاع کنند. او تاکید کرد که تسلیحات آمریکایی ارسالی به اوکراین، از جنگ جهانی سوم جلوگیری کرده است.
رییس جمهوری ایالات متحده افزود: آمریکا به هماهنگی با متحدان و شرکای خود در سراسر جهان ادامه میدهد تا اطمینان حاصل کند که اوکراینیهای شجاعی که برای آینده ملت خود مبارزه میکنند برای دفاع از خود در برابر جنگ وحشیانه پوتین سلاح دارند.
بایدن در جریان بازدید خود از مرکز تولید موشکهای جاولین، خواهان تصویب فوری لایحه کمک ۳۳ میلیارد دلاری به اوکراین در کنگره شد که بیش از ۲۰ میلیارد دلار آن به صورت کمک نظامی به اوکراین ارسال خواهد شد.
رییسجمهوری آمریکا گفت: من از کنگره میخواهم لایحه کمک ۳۳ میلیارد دلاری به اوکراین را سریعتر تایید کند. این مبارزه ارزان نیست اما تسلیم شدن در برابر تجاوز روسیه هزینه بیشتری خواهد داشت.
او افزود که تایید این بودجه ۳۳ میلیارد دلاری در کنگره به اوکراینیها کمک میکند به پیروزهای خود در مقابل تجاوز روسیه ادامه دهند، همانگونه که بر نیروهای روسیه در جریان حمله به کییف پیروز شدند و این اطمینان را نیز ایجاد میکند که ایالات متحده و متحدانش میتوانند ذخیره تسلیحات خود را در مقابل سلاحهای ارسالی به اوکراین جایگزین کنند.
رییسجمهوری آمریکا با اشاره به نقش ایالات متحده در طول جنگ جهانی دوم گفت: ما سالها پیش، سلاحها و تجهیزاتی ساختیم که درست مثل امروز به دفاع از آزادی و حاکمیت در اروپا کمک کرد.
رییسجمهوری آمریکا با تاکید بر حمایت از اوکراین، افزود که موشکهای جاولین و سامانههای دفاعی بیشتر به زودی به اوکراین ارسال میشود. او خاطرنشان کرد که ارتش آمریکا قدرتمندترین ارتش جهان باقی خواهد ماند.
بایدن در بخشی از سخنان خود به تهدیدات چین نیز اشاره کرد و افزود: ما تواناییهای نظامی خود را برای مقابله با تهدیدات چین افزایش خواهیم داد و من مصمم هستم که ایالات متحده برتری سطح فناوری خود بر چین را حفظ میکند.
دادستان کل اوکراین روسیه را به استفاده از تجاوز جنسی به عنوان یک تاکتیک جنگی متهم کرد و ولادیمیر پوتین را «جنایتکار جنگی اصلی قرن بیست و یکم» خواند.
روسیه قبلا هدف قرار دادن غیرنظامیان را رد کرده و اتهامات مبنی بر ارتکاب جنایات جنگی توسط نیروهایش در اوکراین را نپذیرفته است.
در حالی که اسرائیل خواستار عذرخواهی مسکو به خاطر ادعای اخیر سرگئی لاوروف مبنی بر «خون یهودی» هیتلر شده، روسیه اسرائیل را متهم کرد که از «رژیم نئونازی در کییف» حمایت میکند.
وزارت خارجه روسیه روز سهشنبه ۱۳ اردیبهشت در بیانیهای اظهارات یائیر لاپید، وزیر خارجه اسرائیل در واکنش به ادعای لاوروف را «ضد تاریخی» خواند و نوشت این اظهارات «تا حد زیادی تصمیم دولت فعلی [اسرائیل] برای حمایت از رژیم نئونازی در کییف را توضیح میدهد.»
در این بیانیه که نشانهای از افزایش تنش لفظی میان روسیه و اسرائیل است، همچنین به گونهای دیگر مواضع لاوروف تکرار شده و آمده است: «ریشه یهودی رییسجمهور (زلنسکی) تضمینی برای محافظت در برابر نئونازیسم افسارگسیخته در کشور [اوکراین] نیست.»
لاوروف شامگاه یکشنبه در مصاحبهای با یک رسانه ایتالیایی، گفته بود ولودیمیر زلنسکی رییسجمهور اوکراین «این استدلال را مطرح میکند: چگونه میتواند نازیسم (در اوکراین) حضور داشته باشد، اگر او یهودی است. من ممکن است اشتباه کنم، اما هیتلر نیز خون یهودی داشت.»
ادعای «خون یهودی» هیتلر که یک تئوری توطئه و از سوی مورخان مورد تردید جدی قرار گرفته، خشم مقامهای اسرائیل و دیگر کشورهای غربی را به دنبال داشت.
همزمان با احضار سفیر روسیه در اسرائیل برای «توضیحات» در این باره، لاپید گفت اظهارات همتای روساش «همزمان یک رسوایی و نابخشودنی و یک خطای تاریخی وحشتناک است».
وزیر خارجه اسرائیل همچنین تاکید کرد که دولت روسیه باید از یهودیان و قربانیان هولوکاست به خاطر اظهارات لاوروف عذرخواهی کند.
نفتالی بنت، نخست وزیر اسرائیل، نیز گفت: «هیچ جنگی قابل مقایسه با هولوکاست نیست... استفاده از نسلکشی یهودیان به عنوان ابزار سیاسی باید فورا متوقف شود.»
ماریو دراگی، نخست وزیر ایتالیا، نیز عصر دوشنبه اظهارات لاوروف را «غیرعادی» ارزیابی کرد و اظهار داشت: «در مورد بخشی که به هیتلر اشاره میکند، واقعا زشت است.»
جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا، هم با محکوم کردن اظهارات وزیر خارجه روسیه گفت: «آنچه وزیر خارجه روسیه گفته چرند و غیرقابل قبول است.»
مسکو بارها گفته است که میخواهد اوکراین را «غیرنظامی» و «نازیزدایی» کند و بر این اساس، حمله خود به اوکراین را توجیه میکند.
در روزهای آغازین تهاجم روسیه به اوکراین، اسرائیل تلاش کرد یک کانال دیپلماتیک میان مسکو و کییف برقرار کند، اما در هفتههای اخیر اورشلیم آشکارا از کییف حمایت کرده و روسیه را به دلیل ارتکاب جنایات جنگی در اوکراین محکوم کرده است.
روزنامه اسرائیلی هاآرتص روز سهشنبه خبر داد که اسرائیل در حال بررسی گسترش کمکهای نظامی خود به اوکراین است.
پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیکهای جهان، در مصاحبهای گفت درخواست ملاقات با ولادیمیر پوتین در مسکو را برای تلاش برای توقف جنگ در اوکراین داده، اما پاسخی دریافت نکرده است.
تبعات ناگزیر واکنش اروپا به حمله روسیه به اوکراین حالا چشمدرچشم قاره سبز ایستاده؛ قطع گاز روسیه که خانههای اروپا را گرم نگه میدارد و صنایع این قاره را میچرخاند.
با اینکه رهبران اروپا متعهد شدهاند تا نیاز کشورهایشان به صادرات نفت و گاز روسیه را قطع کنند، واقعیت این است که چنین اقدامی در کوتاهمدت بسیار دشوار است. دستکم یک زمستان سرد دیگر تا زمانی که کشورهایی که اقتصادشان بهشدت به صادرات روسیه وابسته است بتوانند به سایر منابع تامین روی بیاورند، باقی است. آلمان و ایتالیا از جمله این کشورهایند.
گاردین در گزارشی به پیامدهای قطع صادرات گاز روسیه به اروپا و میزان آمادگی کشورهای قاره سبز برای تصمیم مسکو پرداخته است.
ولادیمیر پوتین، رییسجمهور روسیه، اخیرا هشدار داد و فرمانی صادر کرد که خریداران خارجی، باید پول گاز روسیه را به روبل، واحد ملی پول روسیه، بپردازند. با اعلام و اجرای این حکم پوتین، روسیه لهستان و بلغارستان را به «موش آزمایشگاهی» چنین تصمیمی تبدیل کرد و صادرات گاز به این دو کشور را متوقف کرد.
بنا بر اعلام کرملین، ارسال گاز روسیه از طریق خطلوله یامال از سیبری، به لهستان و بلغارستان، متوقف شده چرا که این دو کشور درخواست روسیه مبنی بر پرداخت هزینه گاز به روبل را نپذیرفتهاند. به نوشته گاردین، چنین تصمیمی میتواند آغازگر مرحله جدیدی از جنگ اوکراین باشد؛ مقطعی که در آن روسیه با عمل به تهدید پوتین، ذخیره عظیم گازی این کشور را بهعنوان اسلحهای در مقابل اروپا به کار میگیرد.
قرعه قطع صادرات گاز روسیه چطور به نام لهستان و بلغارستان افتاد؟
به نظر میرسد دو کشور لهستان و بلغارستان، بهدقت برای قطع صادرات گاز روسیه انتخاب شده باشند. بنا بر آمار سال ۲۰۲۰ «یورواستات»، لهستان حدود ۴۵ درصد از گاز طبیعیاش را از روسیه وارد میکند که درصد بالایی بهنسبت برخی دیگر از کشورهای اروپایی نیست، اما لهستان در زمره کشورهایی است که بیشترین حمایت سیاسی و نظامی را از اوکراین داشته است.
بلغارستان کمتر تهدیدی برای روسیه در جنگ اوکراین به شمار میرود اما به نفت روسیه وابستگی بیشتری دارد؛ حدود ۷۳ درصد گاز بلغارستان از صادرات روسیه تامین میشود.
گاردین مینویسد هدف قرار دادن لهستان و بلغارستان به پوتین مجال میدهد تا قدرت منابع گازیاش بهعنوان سلاح را بسنجد؛ یکی با لهستان، کشوری که تهدیدی واقعی برای روسیه به شمار می رود و دیگر با بلغارستان، کشوری که در برابر قطع صادرات گاز روسیه آسیبپذیر است و مسکو میتواند با چنین اقدامی درس عبرتی به دیگر کشورها در موقعیت مشابه با بلغارستان بدهد.
آیا لهستان و بلغارستان بدون گاز روسیه دوام میآورند؟
هر دو کشور لهستان و بلغارستان اعلام کردهاند که بدون گاز روسیه دوام میآورند و شواهد حاکی از صحت ادعای این دو کشور است. قرارداد لهستان با شرکت روسی گازپروم آخر سال ۲۰۲۲ به پایان میرسد و این کشور برای مدتی بر یافتن منابع جایگزین متمرکز بوده است.
بهباور یک تحلیلگر کارشناس حوزه سوخت در اروپا، لهستان کنار آلمان واقع شده و این کشور میتواند گاز را از آنجا وارد کند. او افزود که لهستان پایانه واردات گاز طبیعی مایع خودش را دارد و در سال ۲۰۲۲ همچنین خطلوله غیرمستقیمی هم از نروژ هم خواهد داشت، لهستان همچنین انگار که چنین موقعیتی را پیشبینی کرده باشد، ذخیره گازی هم انبار کرده است.
شرایط بلغارستان در حد لهستان مساعد نیست اما این کشور هم تا پایان سال ۲۰۲۲ یک خطلوله جدید به یونان خواهد داشت. یک تحلیگر به گاردین گفت که یک نهاد بلغار اخیرا یک محموله گاز طبیعی مایع برای ارسال به بندری به یونان رزور کرده که ممکن است نشانه از آن باشد که بلغارستان میخواهد گاز خود را از جای دیگر تامین کند.
باقی کشورهای اروپا چه خواهند کرد؟
بهگفته یک تحلیلگر، پوتین آشکارا تهدید کرده که تامین گاز کشورهایی را که روابط غیردوستانه با روسیه داشته باشند قطع میکند، مگر اینکه این کشورها هزینه گاز روسیه را به روبل بپردازند. بهگفته این تحلیلگر و با توجه به آنچه روی داد، ثابت شد که پوتین در این باره لاف نزده بود.
به نوشته گاردین، تهدید پوتین بدان معناست که کشورها و شرکتهایی که گاز روسیه را میخرند باید تصمیم بگیرند که آیا حاضرند هزینه گاز را به روبل بپردازند یا نه. مجارستان، که کشور حامی روسیه در اروپا به شمار میرود، به درخواست روسیه جواب مثبت داده است. بهگزارش بلومبرگ، دستکم چهار شرکت خصوصی در مجارستان با تصمیم کرملین موافقت کردهاند.
اما کشور لتونی که سال ۲۰۲۰، تمام گاز مصرفیاش را از روسیه وارد کرده بود همراه با دو کشور لیتوانی و استونی متعهد شده که هیچ گازی از روسیه نخرد. یک پایانه واردات گاز طبیعی مایع در لیتوانی، جایگزینی اساسی در چنین تصمیمی، بهویژه برای اقتصاد نسبتا کوچک این کشورها به شمار میرود. این کشورها همچنین نخستین کشورهای اروپایند که به واردات گاز روسیه پایان خواهند داد.
بنا بر درخواست کمیسیون اروپا، کشورها نباید پول خرید گاز از روسیه را به روبل بپردازند چرا که چنین اقدامی میتواند به نقض تحریمهای اتحادیه اروپا بینجامد. با وجود این، بنا بر درخواست روسیه، پرداختها به بانک گازپروم باید پیش از تبدیل به روبل، به یورو و یا دلار باشد. چنین اقدامی همچنان تحریمهای اتحادیه اروپا را نقض میکند. اما کمسیون اتحادیه اروپا بهتازگی اعلام کرد که قراردادها میتوانند اندکی دستکاری شوند تا مطابق با این درخواست باشند.
چنین اعلامی از سوی کمیسیون اروپا میتواند خبر خوبی برای کشورهایی با اقتصاد بزرگ مانند آلمان و ایتالیا باشد که گاز خود را از روسیه وارد میکنند. روسیه ۶۰ درصد گاز مصرفی آلمان را تامین میکند و بنا بر اعلام این کشور، مدتی طول میکشد تا چنین درصدی به صفر درصد برسد.