جنگ میان اسرائیل و حماس زندگی بیش از دو میلیون شهروند ساکن غزه را تحت تاثیر قرار داده اما برای زنان و دختران ساکن این باریکه، شرایط دشوارتر است. علاوه بر نداشتن حریم شخصی، در نبود لوازم بهداشتی، مصرف قرص‌های تاخیری پریود با وجود عوارض بالای جانبی، افزایش چشمگیر یافته است.
سی‌ان‌ان در گزارشی به بررسی نقش دوحه به عنوان میانجی برای آزادی گروگانها و کاهش درگیری میان اسرائیل و حماس پرداخته است.
قطر، این کشور کوچک خلیج فارس، بار دیگر به دلیل میانجی‌گری‌هایش برای آزادی گروگانها از اسارت حماس و تخلیه اتباع خارجی از غزه، در مرکز دیپلماسی جهانی قرار گرفت.
سی‌ان‌ان به نقل از منابع آگاه نوشت قطر روز دهم آبان با میانجیگری میان اسرائیل، حماس و مصر و با هماهنگی ایالات متحده، اتباع خارجی و غیر نظامیان فلسطینی را که به‌شدت مجروح شده بودند از غزه خارج و وارد مصر کرد.
به گفته مقام‌های فلسطینی، شماری از دارندگان گذرنامه‌های خارجی از گذرگاه مرزی رفح، غزه را ترک کردند.
به گزارش پایگاه خبری القاهره، بیمارستان العریش مصر پذیرش مصدومانی از فلسطین را که از غزه خارج شدند، آغاز کرده است.
سی‌ان‌ان در ادامه گزارش خود نوشت دوحه خود را در موقعیت دیپلماتیک ظریفی می‌بیند؛ موقعیتی که کارشناسان می‌گویند تاکنون به نفع این کشور بوده و آن را به متحدی ضروری برای واشینگتن تبدیل کرده است.
آندریاس کریگ، دانشیار کینگز کالج لندن که بر کشورهای حوزه خلیج فارس تمرکز دارد، به سی‌ان‌ان گفت: «رابطه قطر با حماس از اجزای کلیدی استراتژی میانجیگری در درگیری میان حماس و اسرائیل بوده است. این رابطه، قطر را در جایگاهی منحصر به فرد قرار می‌دهد زیرا میتواند با هر دو طرف به گونه‌ای ارتباط برقرار کند که هیچ بازیگر دیگری در جهان امکان آن را ندارد.»
بر اساس گزارش سی‌ان‌ان، این «امیرنشین غنی از گاز» در حالی که از یک‌سو یکی از نزدیک‌ترین متحدان آمریکا در منطقه است، از سوی دیگر روابط خود را با حماس حفظ کرده است. در همین حال این کشور کانال ارتباطی خود را با اسرائیل نیز دارد.
بر همین اساس سه منبع آگاه به سی‌ان‌ان گفتند دیوید بارنیا، رییس آژانس اطلاعاتی اسرائیل در قطر حضور یافته تا درباره تلاش‌ها برای آزاد کردن گروگانها گفت‌وگو کند.
به نظر می‌سد روابط قطر با حماس نتیجه‌بخش بوده است چون علاوه بر غیرنظامیان فلسطینی و اتباع خارجی که روز چهارشنبه اجازه خروج از غزه را یافتند، چهار گروگان حماس، دو اسرائیلی و دو آمریکایی-اسرائیلی نیز با میانجیگری قطر و مصر آزاد شدند.
از سوی دیگر اسرائیل تلاشهای قطر را برای میانجی‌گیری پذیرفته است.
زاخی هانگبی، مشاور امنیت ملی اسرائیل در همین زمینه در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «این کشور حاشیه خلیج فارس به یک ذی‌نفع اساسی در تسهیل راه‌‌حل‌های بشردوستانه تبدیل شده است. تلاشهای دیپلماتیک قطر در این زمان بسیار مهم است.»
ماهیت رابطه قطر با حماس چیست؟
پس از حمایت قطر از معترضانی که در پی خیزش‌‌های بهار عربی در سال ۲۰۱۱ به دنبال سرنگونی رژیم‌‌های چندین کشور عرب بودند، روابط این کشور با برخی همسایگان خود به تیرگی گرایید.
روابط زمانی بدتر شد که اواسط سال ۲۰۱۷، عربستان سعودی، بحرین، امارات متحده عربی و مصر روابط دیپلماتیک خود را با قطر قطع و این کشور را به حمایت از تروریسم متهم کردند. سال‌ها طول کشید تا این کشورها روابطشان را با قطر اصلاح کنند.
قطر در سال ۲۰۱۲ به گروه حماس که مورد حمایت جمهوری اسلامی است، اجازه داد تا دفتر سیاسی خود را در دوحه تاسیس کند. این دفتر تا به امروز همچنان در دوحه فعال است.
روابط با حماس، قطر را به یک میانجی مهم در طول درگیری‌های حماس با اسرائیل تبدیل کرده است. به گزارش رویترز، علاوه بر بخشی از کمک‌هزینه ماهانه ۳۰ میلیون دلاری برای خانواده‌ها و سوخت برای تامین برق، قطر حقوق بخش دولتی در غزه را نیز پرداخت میکند.
جایگاه قطر در روابط بین‌المللی
سی‌ان‌ان در ادامه گزارش خود نوشت قطر روابط نزدیک خود را با کشورهای غربی حفظ کرده و به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان گاز در جهان به یک تامین‌کننده مهم انرژی تبدیل شده است.
این کشور همچنین یکی از خریداران عمده تسلیحات از ایالات متحده است.
قطر برای چندین دهه محل استقرار پایگاه هوایی عظیم آمریکا بود و سال گذشته از سوی دولت جو بایدن به‌عنوان متحد اصلی غیر ناتو در منطقه معرفی شد.
روابط با اسرائیل
دوحه یکی از اولین کشورهای عرب حوزه خلیج فارس بود که در سال ۱۹۹۶ با اسرائیل روابط دیپلماتیک برقرار کرد و این تابوی دیرینه را در منطقه شکست. هر چند پس از حمله اسرائیل به غزه در سال ۲۰۰۹، این کشور روابط خود را با اسرائیل قطع کرد.
شبکه خبری قطری الجزیره، اولین شبکه خبری پان عربی بود که اسرائیل را روی نقشه نشان داد و مقامات این کشور را برای مصاحبه‌های زنده دعوت کرد.
استراتژی قطر در ایفای نقش میانجی چیست؟
آندریاس کریگ در صحبت‌های خود با سی‌ان‌ان گفت که قطر تلاش میکند «محلی برای دیپلماسی ایجاد کند».
او افزود: «یکی از اهداف این رایزنی‌ها، به تاخیر انداختن حمله زمینی اسرائیل به داخل غزه بود.»
با این حال اسرائیل عملیات زمینی کامل خود را از روز جمعه پنجم آبان آغاز کرد. به گفته برخی از مقامات آمریکایی به سی‌ان‌ان، این اقدام اسرائیل تلاش‌ها را برای آزادی بیش از ۲۰۰ گروگانی که گمان می‌رود در دست حماس هستند، پیچیده کرده است.
ماجد الانصاری، سخنگوی وزارت امور خارجه قطر، روز ششم آبان به سی‌ان‌ان گفت که با وجود تشدید تنشها در میدان، مذاکرات مربوط به آزادی گروگانها دشوارتر شده است اما همچنان ادامه دارد.
کریگ در ادامه به سی‌ان‌ان گفت میانجیگری برای آزادی گروگانهای ربوده شده به دست حماس، راه مفیدی برای دیپلماسی قطر است زیرا برخی از گروگانها ملیت‌‌های اروپایی و آمریکایی دارند و چندین کشور به حمایت از تلاشهای دوحه علاقه‌مند هستند.
یوست آر. هیلترمن، مدیر برنامه شمال آفریقای خاورمیانه در اندیشکده گروه بحران بین‌المللی در بروکسل با اشاره به سابقه طولانی این کشور حوزه خلیج فارس در مذاکره بین بازیگران جهانی که با یکدیگر اختلاف دارند گفت که میانجیگری برای مدت طولانی یکی از «مهارت‌های قابل فروش قطر» بوده است.
دوحه در شهریور امسال هم میانجی یک توافق تاریخی بین جمهوری اسلامی و آمریکا بود که منجر به آزادی پنج شهروند آمریکایی از زندان در ایران و بازگشتشان به آمریکا شد. آزادی زندانیان بخشی از یک معامله گستردهتر، شامل آزاد کردن شش میلیارد دلار از سرمایه‌‌های ایران از سوی آمریکا بود.
قطر همچنین نقش میانجی را در پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی ایفا کرد و مذاکرات غیرمستقیم بین تهران و واشینگتن را در اواخر سال ۲۰۲۲ تسهیل کرد.
سی‌ان‌ان در ادامه گزارش خود نوشت یکی از برجسته‌‌ترین تلاشهای میانجیگری قطر در سال ۲۰۲۱ در جریان تخلیه نیروهای آمریکایی از افغانستان بود؛ زمانی که قطر نه تنها سفر امن آمریکاییها را به این کشور تسهیل کرد بلکه به دلیل داشتن روابط دیپلماتیک با دولت جدید تحت حکومت طالبان، به‌عنوان یک قدرت محافظ برای نیروهای آمریکایی در این کشور عمل کرد.
انتقادها از قطر به دلیلی نزدیکی با حماس
سی‌ان‌ان نوشت دوحه به دلیل روابطش با حماس مورد انتقاد اسرائیل و سیاستمداران غربی قرار گرفته است.
با وجود نقش میانجیگری قطر، الی کوهن، وزیر امور خارجه اسرائیل هفته گذشته این کشور را به حمایت مالی از حماس و پناه دادن به رهبران آن متهم کرد.
کوهن در نشست اعضای عالی‌رتبه سازمان ملل گفت: «قطر پناهگاه رهبران حماس است و منابع مالی آنها را تامین میکند. این کشور میتواند بر آزادی فوری و بدون قید و شرط همه گروگانهای تروریست‌‌ها تاثیر بگذارد. شما اعضای جامعه بین‌المللی باید از قطر بخواهید این کار را انجام دهد.»
در پاسخ، قطر گفت که از اظهارات وزیر امور خارجه اسرائیل «متعجب و ناامید» است؛ به ویژه «در زمانی که قطر به دنبال تضمین آزادی اسیران و کاهش تنش» است.
قطر هشدار داد «این اظهارات تحریک‌‌آمیز» میتواند تلاشهای میانجیگری را تضعیف کند و جان انسان‌‌ها را به خطر بیندازد.
واشنگتن پست روز چهارم آبان به نقل از چهار دیپلمات آگاه گزارش داد ایالات متحده و قطر موافقت کرده‌اند پس از حل بحران گروگان‌گیری، روابط دوحه و حماس را بازبینی کنند.
این توافق در جریان دیدار اخیر آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا و تمیم بن حمد بن خلیفه آل‌ثانی، امیر قطر در دوحه شکل گرفت.
واشینگتن پست افزود هنوز مشخص نیست که آیا این ارزیابی مجدد منجر به خروج رهبران حماس از قطر خواهد شد یا خیر؟
کریگ در این رابطه به سی‌ان‌ان گفت: «بعید است قطر حماس را بیرون کند اما به احتمال زیاد دیگر با این گروه همکاری نخواهد کرد. همانند تصمیمی که در مورد طالبان با وجود داشتن دفتری در دوحه، پایتخت قطر گرفت.»
هیلترمن هم گفت: «قطر در تلاشهای میانجیگری خود نقشی نمونه ایفا میکند اما برخی از سیاستمداران در ایالات متحده از صمیمیت قطر با حماس ناراضی هستند. دو عضو جمهوری‌‌خواه کنگره از قطر خواسته‌‌اند رهبری حماس را از دوحه اخراج کند.»
سی‌ان‌ان در گزارش خود به این نکته اشاره کرد که اسرائیل گفته است به دنبال نابودی کامل حماس «یک‌بار برای همیشه» است تا دوباره آن را تهدید نکند.
چنین نتیجه‌ای میتواند نقش سودمند قطر را به‌عنوان یک میانجی کم‌رنگ کند.
زنان در غزه پس از آغاز جنگ میان حماس و اسرائیل چه شرایطی را تجربه می‌کنند؟ آیا امیدی برای بهبودی شرایط وجود دارد؟
نهاد زنان سازمان ملل، بخش انگلیسی الجزیره و روزنامه گاردین در گزارش‌هایی جداگانه به این پرسش‌ها پرداخته‌اند.
این گزارشها با نگاهی به وضعیت زنان و دختران غزه، فعالیت‌های زنان در دیگر نقاط جهان را در راستای تلاش برای پایان دادن به جنگ بررسی کرده‌اند.
گزارش نهاد زنان سازمان ملل
گزارش جامع نهاد زنان سازمان ملل که در تاریخ ۲۸ مهر منتشر شد، تاثیر مخرب بحران غزه را بر زنان و دختران نشان می‌دهد.
این درگیری منجر به آواره شدن نزدیک به ۴۹۳ هزار زن و دختر از خانه‌های خود در غزه شده است و تعداد بسیاری از این زنان، همسران خود را از دست داده‌اند.
تخمین زده می‌شود ۹۰۰ زن در پی مرگ شریک زندگی خود، «سرپرست خانواده» شده‌اند.
سارا هندریکس، معاون مدیر اجرایی زنان سازمان ملل توضیح داد: «این نهاد خواستار آتشبس فوری بشردوستانه و دسترسی بلامانع منطقه به کمک‌‌های بشردوستانه از جمله غذا، آب، سوخت و تجهیزات بهداشتی است که برای بقای زنان حیاتی به شمار می‌رود.»
او در ادامه افزود: «ضروری است که ما دسترسی فوری به خدمات را برای زنان و دختران در نوار غزه تضمین کنیم و از پیشگیری از خشونت مبتنی بر جنسیت اطمینان حاصل کنیم.»
به گفته هندریکس، همان‌طور که جامعه بین‌المللی به دنبال پاسخگویی به این بحران است، «ما نیز باید از صمیم قلب از سازمان‌های تحت رهبری زنان که در خط مقدم اقدامات بشردوستانه هستند، حمایت کنیم».
شرایط غزه قبل از جنگ اخیر
بر اساس نتایج نظرسنجی نهاد زنان سازمان ملل که در سال ۲۰۱۸ منتشر شده است، وضعیت غزه حتی قبل از بحران کنونی نیز ناامید کننده بود، به طوری که طبق آمار ارائه شده، ۹۷ درصد از مردان و ۹۸ درصد از زنان .
سطح افسردگی در میان زنان و مردان به دلیل بیکاری و احساس عمیق ناامیدی بالا بوده و ۵۴ درصد از مردان غزه که بالاترین آمار در سراسر خاورمیانه است، علایم اضطراب و افسردگی نشان داده‌اند.
الجزیره انگلیسی به تازگی در گزارشی از وضعیت بحرانی زنان در غزه نوشت.
بر اساس این گزارش، بسیاری از زنان فلسطینی به دلیل شرایط ناامید کننده و غیربهداشتی که در نتیجه تهاجم مستمر اسرائیل به غزه به وجود آمده، مجبور به مصرف قرص‌های تاخیری عادت ماهانه شده‌اند.
بیش از یک میلیون و ۴۰۰ هزار نفر از ۱۵ مهر در نوار غزه آواره شده‌اند و در شرایط سخت و غیربهداشتی در مدارس تحت مدیریت سازمان ملل و در فضاهای شلوغ با خانوادههای میزبان یا بستگانشان زندگی می‌کنند.
در این شرایط جایی برای حفظ حریم خصوصی باقی نمیماند.
مصرف نورتیسترون
الجزیره نوشت زنان در مواجهه با جابهجایی، شرایط ناامن زندگی و عدم دسترسی به آب و محصولات بهداشتی مورد نیاز برای قاعدگی مانند نوار بهداشتی و تامپون، از قرص‌های نورتیسترون استفاده می‌کنند که معمولا برای شرایطی چون خونریزی شدید قاعدگی، اندومتریوز و دورههای دردناک قاعدگی تجویز می‌شود.
دکتر ولید ابوحطاب، مشاور پزشکی زنان و زایمان در مجتمع پزشکی ناصر در شهر جنوبی خان یونس به الجزیره گفت: «این قرصها سطح هورمون پروژسترون را بالا می‌برد و از ریزش پوشش داخلی رحم جلوگیری میکند و در نتیجه پریود را به تاخیر میاندازند.»
به گفته متخصصان، این قرصها ممکن است عوارضی جانبی مانند خونریزی نامنظم واژینال، حالت تهوع، تغییر در چرخه قاعدگی، سرگیجه و نوسانات خلقی به همراه داشته باشند.
نوین عدنان، روانشناس و مددکار اجتماعی مستقر در شهر غزه به الجزیره گفت: «زنان معمولا ممکن است علایم پیشقاعدگی مانند تغییر در خلقوخو و دردهای زیر شکم و کمر را در روزهای قبل و طی طول دوره قاعدگیشان تجربه کنند.»
به گفته عدنان، این علایم می‌توانند در زمانهای استرسزا مانند جنگ بدتر شوند.
او توضیح داد: «جابهجایی، استرس را تشدید میکند. افزایش استرس نیز بر بدن زن و میزان ترشح هورمونهای او تاثیر منفی میگذارد.»
عدنان افزود: «در شرایط کنونی، زنان بیشتر برای جلوگیری از خجالت و شرم به دلیل عدم توانایی در رعایت بهداشت به دلیل نداشتن حریم خصوصی و محصولات بهداشتی، به مصرف قرص‌های تاخیری پریود روی آوردهاند.»
روزهای سخت
سمیرا السعدی همراه خانوادهاش در غزه آواره شده و اکنون در مدرسهای تحت اداره سازمان ملل در غرب خان یونس زندگی میکند.
او به الجزیره گفت آرزو میکند کاش میتوانست برای دختر ۱۵ سالهاش که چند ماه پیش اولین قاعدگیاش را تجربه کرده، کارهای بیشتری انجام دهد.
این زن ۵۵ ساله ادامه داد: «دخترم به دلیل اینکه مجبور است دوره قاعدگیاش را در یک پناهگاه شلوغ مدیریت کند، استرس زیادی را تحمل میکند. او برای رعایت بهداشت به نوار بهداشتی و آب نیاز دارد اما اینجا حتی تامین نیازهای اولیه ممکن نیست.»
سمیرا نگران خرید قرص‌های تاخیری پریود برای دخترش است زیرا این قرصها ممکن است بر سلامت فرزندش تاثیر بگذارد.
یهودیستیزی و اسلامهراسی
اخبار تاریک خاورمیانه، وضعیت بیثبات روابط جوامع مسلمان و یهودیان در بریتانیا و سراسر جهان و ...، نشان‌دهنده خشم و تنش بیشتر و خطر افزایش موج شدید یهودیستیزی و اسلامهراسی است.
گزارش روز نهم آبان روزنامه گاردین، نور امیدی در میان تاریکی است.
در این گزارش ریمونا آلی، روزنامهنگار و مجری تلویزیون از ملاقات زنان یهودی و مسلمان در لندن خبر داد.
ریمونا نوشت هفته گذشته به یک گردهمایی خصوصی دعوت شده که برگزارکنندگانش یک زن یهودی و یک زن مسلمان بودهاند. آنان در محوطه کلیسای وست مینستر در اتاق اورشلیم ملاقات کردند.
جولی صدیقی، یکی از سازماندهندگان مسلمان و مشاور روابط دینی در آن دیدار گفت: «وارد شدن به چنین فضایی به شجاعت نیاز دارد.»
جولی، همراه با دکتر لیندسی سیموندز، آکادمیسین یهودی که در مورد زنان باایمان و حامی صلح تحقیق میکند، نیاز به ایجاد یک فضای سوم و خارج از نهادهای مذهبی و سازمان‌های سیاسی را ضروری دانستند.
ترس از همدلی میان زنان مسلمان و یهودی
هر چند فضای امن میان زنان مسلمان و یهودی در وست مینستر بر اساس عشق و اعتماد ایجاد شده است، به گفته جولی، موانع بسیاری برای ارتباطات اینچنینی میان جوامع مسلمان و یهودی وجود دارد.
بسیاری از مردم میترسند صحبت کردن یا ابراز همدردی با طرف مقابل، واکنش شدید جامعهشان را به دنبال داشته باشد.
ریمونا در ادامه گفت: «زنانی که من در وست مینستر ملاقات کردم از انتقاد در جوامع خود در امان نیستند.»
او به نقل از یکی از فعالان حقوق زنان و پناهندگان که حملات هفتم اکتبر حماس به غیرنظامیان اسرائیلی را محکوم کرده، نوشت: «یک نفر مرا تهدید کرد. او به من گفت تو مستحق سوزانده شدن هستی.»
لیندسی که جولی را از یک دهه پیش می‌شناسد، گفت: «در زمانهای فاجعهبار است که روابط مورد آزمایش قرار میگیرند. دقیقا حالاست که ما نیاز به نشان دادن دوستی، همبستگی و اعتماد داریم.»
ریمونا در ادمه گزارش به نقل از جولی نوشت: «نمیدانم چگونه کسی میتواند از شنیدن اخبار تکتک غیرنظامیانی که به طرز خشونتباری کشته شده‌اند وحشت نکند. غم و اندوه ما نباید مختص یکی یا دیگری باشد. وقتی همدلی را به اشتراک میگذاریم، می‌توانیم مشکلات را حل کنیم.»
میزان مشارکت زنان در روندهای صلحآمیز
ریمونا نوشت: «همدلیای که من در این گردهمایی دیدم پیششرط رهبری عاقلانه و عملگرایانهای است که همه ما از آن ناامید هستیم. صدای زنان تقریبا همیشه در تصمیمگیریها غایب است.»
او به نقل از الیزابت، فعال صلح کهنهکار و کارشناس روابط مذهبی و یکی از شرکتکنندگان در گردهمایی وست مینستر یادآور شد بین سالهای ۱۹۹۲ تا ۲۰۱۹، زنان تنها ۱۳ درصد از مذاکرهکنندگان، شش درصد میانجیها و شش درصد از امضاکنندگان روند صلح در سراسر جهان را تشکیل داده‌اند.
با وجود این، الیزابت قدرت زنان را به‌عنوان «عاملی برای تغییرات اجتماعی و حل تعارضات در سراسر جهان» می‌بیند.
به گفته ریمونا، در حال حاضر رسیدن به شرایط مطلوب سخت است اما زنانی که او با آنها صحبت کرده، با آنها گریسته و دعا کرده، امیدش را بیشتر کرده‌اند.
او اضافه کرد: «در حالی که از گردهمایی دور میشدم، جرات کردم آرزو کنم اوضاع بهتر شود. من این امید را در موج حسننیت ناشی از همبستگی زنانهای یافتم که تجربه کردم.»
در انتهای این گزارش گاردین، ریمونا نوشت: «در این فضای سیاسی ملتهب اگر پلها را بسوزانیم، زشتیها هرگز تمام نخواهند شد اما اگر به امید آیندهای بهتر با یکدیگر مشارکت کنیم، بشریت ممکن است فرصتی دوباره پیدا کند.»