تصور کنید هر روز صبح، در حالی که مسواک خود را به دست می‌گیرید یا زیر دوش می‌روید، با صدها نوع ویروس مختلف روبرو می‌شوید. شاید این موضوع کمی عجیب به نظر برسد، اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد که این وسایل بهداشتی روزمره، میزبان جمعیت متنوعی از ویروس‌ها هستند.
آیا این کشف باید ما را نگران کند یا ممکن است پنجره‌ای جدید به سوی مبارزه با بیماری‌ها باشد؟
بر اساس گزارش سی‌ان‌ان، مطالعه‌ای که به تازگی از سوی محققان دانشگاه نورث‌وسترن انجام شده، نشان می‌دهد که سر دوش و مسواک ما، میزبان جمعیت متنوعی از ویروس‌ها هستند. این ویروس‌ها که باکتریوفاژ یا به اختصار فاژ نامیده می‌شوند، ارتباط پیچیده‌ای با باکتری‌ها دارند که می‌تواند پیامدهای مهمی برای سلامت ما داشته‌باشد.
نتایج این تحقیق که در مجله فرانتییرز این مایکروبایوم منتشر شده نشان می‌دهد این ویروس‌ها از نوعی نیستند که باعث سرماخوردگی یا آنفولانزا (یا حتی بیماری‌های بدتر) شوند. آن‌ها در واقع دشمنان طبیعی باکتری‌ها هستند. هر فاژ کوچک، که ظاهری شبیه سه‌پایه دارد، در طول زمان تکامل یافته تا بتواند یک نوع خاص از باکتری را شکار کرده، به آن حمله کند و آن را از بین ببرد.
دکتر اریکا هارتمن، دانشیار دانشکده مهندسی مک کورمیک و رهبر این مطالعه، به سی‌ان‌ان گفت: «تعداد ویروس‌هایی که ما پیدا کردیم حیرت‌انگیز است. ما نه تنها ویروس‌های زیادی را کشف کردیم که اطلاعات کمی درباره‌شان داریم، بلکه بسیاری از آن‌ها را برای اولین بار مشاهده کردیم.»
محققان با بررسی نمونه‌های بیوفیلم (تجمع میکروارگانیسم‌های متصل به یک سطح) از ۳۴ مسواک و ۹۲ سر دوش، توانستند ۶۱۴ نوع ویروس مختلف را شناسایی کنند.
این تعداد قابل توجه نشان‌دهنده تنوع زیستی گسترده‌ای است که در محیط‌های خانگی معمولی وجود دارد. جالب توجه است که هر نمونه حاوی ترکیب منحصر به فردی از میکروب‌ها بود، که نشان می‌دهد تعداد واقعی ویروس‌های موجود ممکن است حتی بیشتر از این باشد.
مبارزه با مقاومت آنتی‌بیوتیکی
یکی از جنبه‌های مهم این کشف، پتانسیل استفاده از باکتریوفاژها در مبارزه با مقاومت آنتی‌بیوتیکی است. در حال حاضر، مقاومت آنتی‌بیوتیکی یکی از بزرگترین تهدیدهای بهداشت عمومی جهانی محسوب می‌شود.
تنها در آمریکا، هر سال بیش از ۲/۸ میلیون مورد عفونت مقاوم به داروهای ضد میکروبی گزارش می‌شود.
سازمان بهداشت جهانی این مسئله را یکی از بزرگترین تهدیدهای سلامت عمومی در سطح جهان می‌داند. این مشکل می‌تواند درمان‌های پزشکی معمول مانند جراحی، سزارین و شیمی درمانی را بسیار خطرناک‌تر کند.
باکتریوفاژها می‌توانند با آلوده کردن و تکثیر در داخل باکتری‌های میزبان، پاتوژن‌ها یا همان عوامل بیماری‌زای مقاوم به آنتی‌بیوتیک را از بین ببرند. این امر می‌تواند منجر به توسعه داروهای جدیدی شود که به جای از بین بردن کل میکروبیوم بدن، تنها بر روی پاتوژن‌های خاص تاثیر می‌گذارند.
منشا میکروب‌ها
بسیاری از میکروب‌های موجود روی سر دوش از منابع آب سرچشمه می‌گیرند، در حالی که میکروب‌های روی مسواک از مخلوطی از دهان انسان و محیط اطراف ناشی می‌شوند.
هارتمن این فرضیه را مطرح کرد که باکتری‌های دهان می‌توانند همراه با ویروس‌های همزیست خود به مسواک منتقل شوند. این انتقال می‌تواند منجر به ادامه تکامل این ویروس‌ها در محیط جدید مسواک شود.
تغییر نگرش نسبت به میکروب‌ها
دکتر هارتمن با تاکید بر اهمیت تغییر نگرش ما نسبت به میکروب‌ها گفت: «میکروب‌ها همیشه و همه جا هستند. بدون میکروب‌های همزیست، ما قادر به هضم غذا یا مقابله با عفونت‌ها نخواهیم‌بود.» او معتقد است که ما باید با حس شگفتی و کنجکاوی به دنیای میکروبی نزدیک شویم، زیرا این موجودات می‌توانند فواید زیادی داشته‌باشند و پتانسیل عظیمی برای بیوتکنولوژی دارند.
دنیای میکروسکوپی اطراف ما، با وجود نامرئی بودن، نقشی حیاتی در سلامت و بقای ما ایفا می‌کند.
با ادامه تحقیقات در این زمینه، ممکن است شاهد توسعه رویکردهای درمانی و بهداشتی جدیدی باشیم که با اکوسیستم طبیعی بدن ما سازگارتر باشند.
بر اساس گزارش دیلی میل، به تازگی مطالعه‌ای که در آزمایشگاه کُلداسپرینگ (CSHL) در نیویورک انجام شده، یافته‌های قابل توجهی را در مورد ارتباط احتمالی بین عفونت‌های ویروسی در دوران بارداری و اوتیسم ارائه کرده‌است.
این پژوهش که بر روی موش‌ها انجام شده، نشان می‌دهد ابتلا به سرماخوردگی یا آنفولانزای شدید در دوران بارداری ممکن است نقش مهمی در بروز اوتیسم داشته باشد.
محققان در این مطالعه، واکنش سیستم ایمنی مادر به ویروس‌های سرماخوردگی یا آنفولانزا را شبیه‌سازی کردند. این واکنش که به عنوان فعال‌سازی ایمنی مادر (MIA) شناخته می‌شود، منجر به افزایش سریع سطح سایتوکین‌ها و کیموکاین‌ها می‌شود. این مولکول‌های ایمنی قادرند از جفت و سد خونی-مغزی جنین عبور کنند و بر رشد مغز تاثیر بگذارند.
تاثیر بر جنین‌های نر و ماده
یکی از نکات کلیدی این پژوهش تفاوت تاثیر این واکنش ایمنی بر جنین‌های نر و ماده است. مشاهدات نشان می‌دهد که جنین‌های ماده ظاهرا در برابر این اثرات محافظت می‌شوند، در حالی که حدود یک سوم جنین‌های نر تحت تاثیر قرار می‌گیرند.
این یافته با آمار موجود در مورد شیوع بیشتر اوتیسم در پسران همخوانی دارد.
طبق آمار در آمریکا از هر ۱۰۰ پسر، چهار کودک و از هر ۱۰۰ دختر، یک کودک به اوتیسم مبتلا هستند.
ایرنه سانچز مارتین، دانشجوی فوق دکتری در این پروژه، رویکرد متفاوتی را در مقایسه با مطالعات قبلی اتخاذ کرد. او به جای بررسی رفتار افراد در بزرگسالی، تاثیرات احتمالی بر روی رشد مغز جنین را ۲۴ ساعت پس از قرار گرفتن در معرض التهاب مادر مورد مطالعه قرار داد. این رویکرد امکان مشاهده تغییرات اولیه در رشد مغز جنین را فراهم کرد.
واکسیناسیون و اوتیسم
در بحث راجع به عوامل احتمالی مرتبط با اوتیسم، موضوع واکسیناسیون همواره یکی از بحث‌‌برانگیزترین موارد بوده‌است.
مطالعات گسترده و معتبر جهانی، هیچ ارتباطی بین واکسیناسیون و افزایش خطر ابتلا به اوتیسم پیدانکرده‌اند.
سانتوش گیریراجان، استاد دانشیار دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا که در حوزه مبانی ژنتیکی اختلالات عصبی تحقیق می‌کند، در این‌باره گفت: «سال‌هاست که با اطمینان کامل می‌دانیم واکسن‌ها هیچ نقشی در بروز اوتیسم ندارند.»
برخلاف نگرانی‌های موجود، تحقیقات نشان داده‌اند که بسیاری از واکسن‌ها در واقع با انتقال آنتی‌بادی‌ها از طریق مادر به جنین قبل از تولد، محافظت در برابر بیماری‌های نوزاد را فراهم می‌کنند. این امر به ویژه در مورد واکسن آنفولانزا صادق است.
واکسن آنفولانزا به روشی متفاوت از بیماری واقعی عمل می‌کند. این واکسن بدن را تحریک می‌کند تا آنتی‌بادی‌هایی تولید کند که سیستم ایمنی را برای مقابله با ویروس آماده می‌کنند، بدون اینکه باعث التهاب شدید یا سایر علائم مرتبط با عفونت واقعی شوند.
با وجود این یافته‌های امیدوارکننده، محققان تاکید می‌کنند که این مطالعه هنوز در مراحل اولیه است و برای اثبات ارتباط قطعی بین ویروس‌های سرماخوردگی و آنفولانزا با اوتیسم، به تحقیقات بیشتری نیاز است.
نکته قابل توجه دیگر در این زمینه، نقش عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز اوتیسم است. تخمین زده می‌شود که ۴۰ تا ۸۰ درصد موارد اوتیسم به عوامل ژنتیکی مرتبط باشند. این بدان معناست که ۲۰ تا ۶۰ درصد موارد می‌تواند ناشی از عوامل محیطی باشد، که اهمیت مطالعاتی مانند پژوهش آزمایشگاه کُلداسپرینگ را دوچندان می‌کند.
در این تحقیق، سایر عواملی که ممکن است باعث فعال شدن بیش از حد سیستم ایمنی مادران شوند، از جمله واکسیناسیون، چاقی یا بیماری‌های زمینه‌ای، مورد بررسی قرار نگرفته‌اند.
در حال حاضر، بیش از پنج میلیون و ۴۰۰ هزار نفر در ایالات متحده با اوتیسم زندگی می‌کنند.
با توجه به اینکه هنوز درمان قطعی برای اوتیسم وجود ندارد، تشخیص زودهنگام از اهمیت بسزایی برخوردار است.
محققان امیدوارند که یافته‌های این مطالعه و تحقیقات آتی بتواند به پزشکان در تشخیص علائم هشداردهنده اولیه اوتیسم، حتی قبل از تولد، کمک کند.
لازم به ذکر است که افزایش آمار تشخیص اوتیسم در طول زمان را نمی‌توان تنها به افزایش واقعی موارد ابتلا نسبت داد.
بهبود توانایی پزشکان در تشخیص این اختلال و افزایش آگاهی عمومی نسبت به آن نیز می‌تواند در این افزایش آماری نقش داشته باشد.
سوچینشان-اطلس در سال ۲۰۲۳ از سوی رصدخانه کوه بنفش چین و سیستم هشدار برخورد سیارکها، «اطلس» کشف شد.
در حال حاضر، این دنبالهدار در نزدیکی خورشید در صورت فلکی دوشیزه یا ویرگو است و در روزهای آینده ساکنان نیمکره شمالی می‌توانند آن را دقایقی پس از غروب آفتاب در نزدیکی محل غروب مشاهده کنند.
انتظار میرود درخشندگی دنبالههای این دنبالهدار پس از عبور از نزدیکی خورشید با تغییراتی مواجه شود و منظرهای خیرهکننده از خود ارائه دهد. تاکنون عکاسان نجومی در ایران و دیگر نقاط جهان تصاویر زیبایی از این دنبالهدار ثبت کردهاند.
دنبالهدار یا ستاره دنبالهدار؟
گرچه بسیاری به غلط به این اجرام ستاره دنبالهدار میگویند اما دنبالهدارها اجرام آسمانی کوچک و یخیاند که از سنگ، گرد و غبار و یخ تشکیل شدهاند و عموما در مدارهای باز یا بسته به دور خورشید حرکت می‌کنند.
زمانی که دنبالهدارها به خورشید نزدیک می‌شوند، حرارت خورشید باعث گرم شدن سطح آن‌ها می‌شود و گازها و ذرات یخ را به فضا منتشر می‌کنند. این فرآیند به دلیل تابش خورشید و بادهای خورشیدی منجر به تشکیل یک جو موقت و درخشنده به نام «کما» و یک دنباله طولانی از غبار و گاز به می‌شود.
دنبالهدارها بیشتر از مناطق بیرونی منظومه شمسی، مانند کمربند کویپر و ابر اورت، سرچشمه می‌گیرند و گاهی به سمت خورشید حرکت می‌کنند.
ابر اورت کجاست؟
ابر اورت یک منطقه وسیع و کروی در لبه بیرونی منظومه شمسی است که تصور می‌شود محل تجمع تریلیونها جرم یخی و سنگی باشد. این اجرام یخی شامل دنبالهدارهایی هستند که ممکن است گاهی اوقات به دلیل تداخلات گرانشی، به سمت داخل منظومه شمسی حرکت کنند.
درخشش دنبالهدار سوچینشان-اطلس
دنبالهدار سوچینشان-اطلس طی چند سال گذشته با نزدیکتر شدن به خورشید، حدود یک میلیون برابر درخشانتر شده است. با این حال، پیشبینی دقیق اینکه دنبالهدارها دقیقا چه شکلی خواهند بود، بسیار دشوار است.
این دنبالهدار، احتمالا یکی از درخشانترین دنبالهدارهای دهه یا شاید قرن باشد. برخی پیشبینیها حاکی از آن است که روشنایی آن حتی ممکن است از سیاره زهره نیز پیشی بگیرد؛ زهره پس از ماه و خورشید درخشان ترین جرم آسمانی است.
همزمان برخی از ستارهشناسان مانند زدنک سکانینا معتقدند که این دنبالهدار ممکن است در نزدیکترین نقطه به خورشید (حضیض خورشیدی) تجزیه شود و روشنایی آن کاهش یابد.
اما بر اساس تصاویر ثبت شده از سوی رصدخانه خورشیدی سوهو در حال حاضر هیچ نشانهای از تکه تکه شدن دنبالهدار سوچینشان-اطلس وجود ندارد.
سوهو یک رصدخانه فضایی است که برای مطالعه خورشید و بخشهایی از فضای بین سیارهای طراحی شده و هدف آن بررسی ساختار داخلی خورشید، اتمسفر آن (کرونا)، و بادهای خورشیدی است.
رصدخانه فضایی سوهو با استفاده از ابزاری به نام کورونوگراف قادر به ایجاد خورشید گرفتگی مصنوعی در میدان دید خود است.
در تصویر زیر که روز پنجشنبه ۱۹ مهر و با استفاده از کروناگراف سوهو ثبت شده، لکه طولانی سفید رنگ گسترده‌ای دیده می‌شود که همان دنبالهدار سوچینشان-اطلس است.
حرکت سوچینشان-اطلس در آسمان
دنبالهدار سوچینشان-اطلس هماکنون در فاصله کمی از خورشید در صورت فلکی دوشیزه یل ویرگو قرار داد و در روزهای آتی از خورشید دورتر و دورتر می‌شود. این دنبالهدار به تدریج ارتفاع بیشتری در آسمان پیدا می‌کند و تشخیص آن آسانتر می‌شود.
بهترین زمان و مکان برای مشاهده دنبالهدار
در صورتی که اتفاق خاصی نیافتد طبق پیشبینیها از ۲۰ مهر تا چهارم آبان مشاهده این دنبالهدار امکان پذیر است. دنباله دار سوچینشان-اطلس در ۲۲ مهر به کمترین فاصله خود از زمین میرسد و از ساعت ۱۸:۱۷ تا ۱۸:۴۵ به وقت تهران با چشم غیرمسلح قابل مشاهده است.
هرچند استفاده از دوربین دوچشمی یا تلسکوپ با میدان دید وسیع می‌تواند مشاهده آن را جذابتر کند اما انتظار میرود این دنبالهدار به اندازه کافی درخشان شود تا با چشم غیرمسلح قابل مشاهده باشد.
