خبرگزاری فارس: بشار اسد به توصیه‌های جمهوری اسلامی درباره مردم‌سالاری توجه نکرد
محسن رضایی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، پس از سقوط حکومت بشار اسد در حساب ایکس خود نوشت: «سرنوشت سوریه را باید ملت این کشور تعیین کنند. سوءاستفاده بازیگران خارجی نتیجه‌ای جز تکرار الگوی لیبی، افغانستان و عراق نخواهد داشت.»
در حالی که مقام‌های جمهوری اسلامی هنوز واکنشی رسمی به سقوط حکومت بشار اسد نشان نداده‌اند، گزارش‌ها حاکی از ورود شماری از مخالفان به ساختمان سفارت ایران در دمشق و وضعیت آشفته اتاق‌های آن است.
شبکه العربیه تصاویری منتشر کرده است که نشان می‌دهد گروهی از شهروندان سوری وارد سفارت جمهوری اسلامی در دمشق شده‌اند و اقدام به شکستن شیشه‌های ساختمان سفارت و تخریب تجهیزات و وسایل داخلی آن کرده‌اند.
مقام‌های جمهوری اسلامی تاکنون درباره سقوط دولت بشار اسد سکوت کرده‌اند.
پیش از سقوط بشار اسد نیز گزارش‌هایی درباره خروج نیروهای جمهوری اسلامی و تخلیه سفارت در مشق منتشر شده بود اما مقامات حکومت این گزارش‌ها را تکذیب کردند.
همچنین تغییر ادبیات صدا و سیما و رسانه‌های حکومتی درباره مخالفان بشار اسد خبرساز شده است.این رسانه‌ها در روزهای گذشته برای مخالفان بشار اسد از عباراتی چون «گروه‌های مسلح مخالف» بشار اسد استفاده کردند و بعد از تایید سقوط حکومت، عبارت شبه‌نظامیان را به کار می‌برند اما پیش از این آنان را «تروریست» یا «تکفیری»می خواندند.
در همین حال نادرقلی ابراهیمی، نماینده اراک و حمید رسایی، نماینده تهران، خواستار برگزار جلسه غیرعلنی درباره سوریه شدند.
رسایی گفت:«مجلس نیاز دارد در این اوضاع منطقه و با توجه به وضعیت فعلی، اطلاعات به روز، دقیق و روشنی از صحنه داشته باشد.»
خبرهای متناقض و مشخص نبودن نحوه حمایت جمهوری اسلامی از رژیم اسد در درگیری‌های در جریان در سوریه، انتقاد حامیان حکومت ایران را به دنبال داشته است.
نخستین واکنش ترامپ بعد از سقوط اسد
در همین حال دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری منتخب آمریکا، در واکنش به تحولات سوریه گفت بشار اسد با از دست دادن حمایت روسیه، از کشور خود فرار کرد.
ترامپ تاکید کرد روسیه و جمهوری اسلامی، هر دو در وضعیت ضعیفی قرار دارند؛ یکی به دلیل اوکراین و اقتصاد ضعیف و دیگری به دلیل موفقیت‌های نظامی اسرائیل.
مقام‌های دولت فعلی آمریکا هنوز به صورت رسمی به سقوط بشار اسد واکنشی نشان نداده‌اند.
با این حال یک مقام آمریکایی به سی‌ان‌ان گفت که وقایع سوریه نشان‌دهنده فروپاشی «دسیسه ایران» در سراسر خاورمیانه است.
موضع کشورهای منطقه پس از سقوط اسد
ارتش اسرائیل روز یکشنبه اعلام کرد نیروهای خود را در منطقه حائل تحت نظارت سازمان ملل متحد با سوریه و در تعدادی از نقاط لازم برای دفاع با توجه به آخرین رویدادها در این کشور عربی مستقر کرده است.
ارتش اسرائیل تاکید کرد در تحولات سوریه مداخله نمی‌کند.
برخی رسانه‌ها از جمله رویترز نوشتند که سرعت وقایع کشورهای عربی را بهت‌زده کرده و ترس از موج جدیدی از بی ثباتی منطقه را افزایش داده است.
در همین حال انور قرقاش، مشاور دیپلماتیک رییس امارات متحده عربی، گفت:«نباید به بازیگران غیردولتی اجازه داد تا از خلأهای سیاسی سوء استفاده کنند.»
انور قرقاش تاکید کرد:«وظایف دفاعی و نظامی نباید تحت کنترل شبه‌نظامیان باشد و بازیگران غیردولتی نباید فرصت سوءاستفاده از خلاءهای سیاسی را پیدا کنند.»
او ابراز امیدواری کرد که چرخه هرج و مرج و خشونت در سوریه شکسته شود.
ترکیه نیز که حامی مخالفان بشار اسد بوده در این باره هنوز واکنشی نشان نداده است.
سقوط اسد پس از تضعیف شدید نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی یعنی حزب‌الله و حماس، در درگیری با اسرائیل در ۱۴ ماه گذشته رخ می‌دهد.
در همین حال یک مقام اسرائیلی نیز به خبرنگار اکسیوس گفت که بشار اسد حوالی نیمه شب دمشق را ترک کرد و به سمت پایگاه روسیه در سوریه رفت تا برای انتقال به مسکو آماده شود اما هیچ نشانه روشنی ندارم که هنوز سوریه را ترک کرده است یا خیر.
عباس کعبی، عضو هیئت رییسه مجلس خبرگان گفت: «رعایت حجاب و عفاف و نیز مقابله با تفکر برهنگی و لاابالی‌گری در جامعه اسلامی، واجب شرعی، قانونی، سیاسی، بدیهی و امری روشن است.» او افزود: «هرگونه سهل‌انگاری و کوتاهی در اجرای قانون حجاب و عفاف حرکت در مسیر دشمنان است.»
نشست مشترک سران قوا به میزبانی مسعود پزشکیان در نهاد ریاست جمهوری برگزار شد. رسانه‌های ایران نوشتند که پزشکیان، قالیباف و محسنی اژه‌ای، درباره «موضوعات مختلف» تبادل نظر کردند.
۳۰ میلیارد دلار، هفت هزار و ۳۰۸ کشته و مجروح، هزاران نفر بازمانده مستمری‌بگیر و میلیون‌ها دلار سرمایه‌گذاری، کارنامه حمایت جمهوری اسلامی از بشار اسد است که روند پیشروی مخالفانش، هواداران جمهوری اسلامی را غافلگیر کرده است.
«سوریه در آستانه سقوط است و ما داریم خونسرد تماشا می‌کنیم.» این جمله‌ای است که احمد نادری، نماینده مجلس شورای اسلامی، در توصیف رخداد‌های اخیر سوریه به کار برد.
نادری هشدار داد در صورت سقوط دمشق، جمهوری اسلامی لبنان و عراق را هم از دست خواهد داد. او با بیان اینکه «علت این سکوت را نمی‌فهمم»، تاکید کرد: «تا دیر نشده باید کاری کرد.»
تلفات جمهوری اسلامی در حمایت از اسد
به‌طور رسمی از خرداد ۱۳۹۲، در پی اعتراضات گسترده مردم سوریه علیه بشار اسد، جمهوری اسلامی اعزام نیروی نظامی به این کشور را آغاز کرد.
مقامات جمهوری اسلامی هدف از این اقدام را حفاظت از اماکن مقدس شیعیان در سوریه در مقابل «گروه‌های تکفیری» عنوان می‌کردند، اما شواهدی نشان می‌دهد این نیروها ماموریت حفظ اسد، متحد دیرین تهران را در همسایگی اسرائیل داشتند.
خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه پاسداران، در گزارشی در بهمن‌ماه ۱۳۹۸ اذعان کرد ماموریت سپاه قدس در سوریه هم‌زمان با آغاز اعتراضات علیه اسد، حمایت و حفظ او در قدرت بود.
این خبرگزاری تایید کرد سپاه قدس به همراه نیروی انتظامی جمهوری اسلامی با تجربیاتی که از سرکوب اعتراضات در ایران داشتند، پلیس سوریه را آموزش دادند و آن را برای سرکوب مخالفان اسد تجهیز کردند.
در گزارش فارس به کمک‌های امنیتی و اطلاعاتی حکومت ایران به اسد هم اشاره شده بود.
جمهوری اسلامی در این مسیر، از طریق به خدمت گرفتن شهروندان افغانستان در لشکر فاطمیون و شهروندان پاکستان در لشگر زینبیون، در سوریه مداخله می‌کرد.
اما بخش بزرگی از نیروهای نظامی جمهوری اسلامی در سوریه را نیروهای سپاه قدس - شاخه برون مرزی سپاه پاسداران - تشکیل می‌دادند.
بر اساس برآوردها، دست‌کم دو هزار و ۱۰۰ نیروی ایرانی تحت عنوان «شهدای مدافع حرم» در سوریه کشته شده‌اند.
مردادماه ۱۴۰۲، امیرحسین قاضی زاده هاشمی، رییس وقت بنیاد شهید، در همایش تجلیل از خانواده های «مدافع حرم» گفت هفت هزار و ۳۰۸ «شهید و جانباز» با عنوان «مدافع حرم» در کشور وجود دارد.
به گفته او، بنیاد شهید متعهد به پرداخت مستمری به هزار و ۵۶۷ نفر از والدین «شهدای مدافع حرم» و پرداخت کمک معیشتی به هزار و ۶۳۴ نفر دیگر از آن‌ها است.
او همچنین تصریح کرد برای هزار و ۱۹۴ مورد از خانواده «شهدای مدافع حرم» مسکن خریداری شده است.
جمهوری اسلامی، شماری از فرماندهان ارشد خود را در سوریه از دست داد که مشهورترین آن‌ها حسین همدانی بود.
همدانی که از فرماندهان سرکوب اعتراضات سال ۱۳۸۸ ایران به شمار می‌رفت، با ساماندهی «اراذل و اوباش» مشهور، سه گردان برای سرکوب معترضان سیاسی در ایران تشکیل داده بود. او مهرماه ۱۳۹۴ در شهر حلب سوریه کشته شد.
هزینه‌های مالی حمایت از اسد
هزینه‌های حمایت از اسد به تلفات نیروی انسانی محدود نمی‌شود. حشمت‌الله فلاحت‌پیشه و بهرام پارسایی، دو نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی، به‌طور جداگانه تایید کردند حکومت ایران دست‌کم ۳۰ میلیارد دلار در سوریه هزینه کرده است؛ هزینه‌ای به صورت بدهی که به گفته آنان هرگز بازپرداخت نشده است.
کمک هزینه ۳۰۰ تا ۴۰۰ دلاری که اخیرا نعیم قاسم، دبیرکل حزب‌الله، فاش کرد جمهوری اسلامی به ۲۳۳ هزار آواره لبنانی داده، جمعا ۷۷ میلیون دلار از سوی او تخمین زده شد؛ رقم ۳۰ میلیارد دلاری هزینه حکومت ایران در سوریه، نزدیک به ۳۹۰ برابر این مقدار است.
۳۰ میلیارد دلار معادل ۲۱۶۰ هزار میلیارد تومان است؛ ارزش کل یارانه نقدی کشور که اول آذر ۱۴۰۳، به دلیل کمبود منابع با تاخیر واریز شد، حدود ۱۵ هزار میلیارد تومان است. در واقع رقم هزینه‌کرد جمهوری اسلامی در سوریه تقریبا برابر ۱۴۰ ماه یارانه نقدی کل کشور است.
علاوه بر نیروهای نظامی، تجهیزات و اسلحه، سرمایه‌گذاری‌های دیگری هم در سوریه انجام شده بود. پیش از آغاز ناآرامی‌های سوریه، جمهوری اسلامی یک کارخانه سایپا هم در این کشور به راه انداخته بود که آبان‌ماه سال جاری مشخص شد تعطیل شده است.
