انجمن تجارت الکترونیک تهران اعلام کرد استفاده از اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در ایران طی یک سال ۲۰ برابر شده و شمار کاربران آن به بیش از ۱۰۰ هزار نفر رسیده است. سازمان خانه آزادی در گزارش پایان سال میلادی خود، ایران را سومین کشور جهان از نظر «اعمال محدودیت اینترنت» دانست.
یک منبع مطلع از وضعیت این زندانیان در گفت‌وگو با ایران‌اینترنشنال گفت اعمال تبعیض‌ها علیه این افراد از سوی اداره کل اطلاعات استان البرز و حسن مددی، دادستان این استان، تحت عنوان برخورد با «مجرمین خاص و امنیتی» صورت می‌گیرد.
این منبع آگاه اضافه کرد که دادستانی و وزارت اطلاعات با این قید خاص و امنیتی قلمداد کردن زندانیان، آن‌ها را از حق و حقوق اولیه خود از جمله مرخصی، آزادی با پابند الکترونیکی، مرخصی پایان حبس و عفو مشروط محروم می‌کنند.
طبق اطلاعات رسیده به ایران‌اینترنشنال، در حال حاضر حدود ۳۰ زندانی سیاسی و عقیدتی در سالن ۱۵ زندان مرکزی کرج به‌سر می‌برند.
به گفته منبع نزدیک به خانواده‌های این افراد، مسئولان همواره تلاش کرده‌اند با استفاده از شیوه ذکر شده، جوابگوی نهادهای بین‌المللی و مقام‌های حقوقی و قضایی سازمان ملل نباشند و بگویند در ایران زندانی سیاسی وجود ندارد.
یک منبع مطلع دیگر نیز با تایید این موضوع به ایران‌اینترنشنال گفت این مساله درباره زندانیان سیاسی و عقیدتی در حالی صورت می‌گیرد که در دیگر سالن‌های زندان مرکزی کرج، زندانیان با «جرائم خطرناک» و حبس‌های طولانی به راحتی از این حق و حقوق برخوردار می‌شوند.
زندانیان سالن ۱۵ زندان مرکزی کرج
مهرداد بختیاری، مهدی بیرامی، مهدی پناهی، علی پورمدحجی، مهدی ثابتی، آرش حدادی، محمد حسنی، حسین دبیر، مهران دربازی، امین قربانزاده، علی‌نظر کاظمی، ماشاالله کرمی، سرین کرتیس (بدیعی) معروف به «شاهزاده سرین»، شهروند دو تابعیتی ایرانی-نیوزیلندی، عیسی کریمی، قدیر کوهستانی، حسین میرزایی و سیامک نصیری، از جمله زندانیان سیاسی محبوس در این بند هستند.
سامان استوار، کامیار حبیبی، عفیف نعیمی و پیام ولی، زندانیان بهائی، قاسم شمس و مهدی شهنی، زندانیان مسیحی و ابوالفضل پورحسینی، از اعضای گروه عرفان حلقه نیز از جمله زندانیان عقیدتی محبوس در این بند هستند.
در این بند دست‌کم سه زندانی تبعه افغانستان که از سوی نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی بازداشت شده‌اند نیز نگهداری می‌شوند.
ایران‌اینترنشنال مهر ماه امسال نیز در گزارشی به محرومیت زندانیان سیاسی و عقیدتی محبوس در این زندان پرداخت و نوشت که نقض مداوم حقوق این افراد، تحمل حبس را برایشان دشوارتر کرده است.
فضای بند سیاسی
طبق اطلاعات رسیده به ایران‌اینترنشنال، سالن ۱۵ زندان مرکزی کرج دارای چهار اتاق است و در هر اتاق شش تا هشت تخت وجود دارد.
به گفته خانواده‌های کسانی که حبس در این بند را تجربه کرده‌اند و می‌کنند، در بسیاری از مواقع دست‌کم سه تن از زندانیان به دلیل تراکم جمعیت و کمبود امکانات اولیه، حتی از جای خواب محروم مانده‌اند و «کف‌خواب» محسوب می‌شوند.
محبوسان در این سالن از داشتن امکانات حداقلی محروم‌اند و تنها یک تلویزیون در بند وجود دارد که آن هم راس ساعت ۹ شب خاموش می‌شود.
در این بند یک سالن با نام «سالن در بسته» وجود دارد که زندانیان معترض به سیاست‌های زندان، برای تنبیه به آن‌جا منتقل می‌شوند.
مهرداد بختیاری، مهدی بیرامی، محمد حسنی، مهدی ثابتی، فرهاد شیخی، سیامک نصیری و پرهام وردل، برخی از زندانیانی هستند که در ماه‌های اخیر با دستور مدیر داخلی و حفاظت اطلاعات زندان به این سالن دربسته منتقل شده‌اند.
از میان این افراد، در حال حاضر، بختیاری، بیرامی، ثابتی، حسنی و نصیری در سلول‌های انفرادی این سالن دربسته به‌سر می‌برند.
سالن ۱۵ دارای دو حمام و دو سرویس بهداشتی است که در وسط اتاق‌ها قرار گرفته است.
در این بند یک زندانی با اتهامات عمومی نیز نگهداری می‌شود و به همین واسطه باعث عدم رعایت اصل تفکیک جرائم شده است.
به گفته خانواده‌های برخی زندانیان، این زندانی که با اتهام «خیانت در امانت و کلاهبرداری» زندانی شده، با دستور حفاظت اطلاعات زندان و برای آزار و اذیت زندانیان سیاسی به این بند منتقل شده است.
فعالان حقوق بشر در سال‌های گذشته بارها نسبت به رعایت نشدن اصل تفکیک جرائم در برخی زندان‌های ایران و خطرات احتمالی که متوجه امنیت جانی زندانیان سیاسی شده، به قوه قضاییه و سازمان زندان‌ها هشدار داده‌اند.
محدودیت تماس تلفنی و ملاقات
در سالن ۱۵ زندان مرکزی کرج دو دستگاه تلفن وجود دارد که زندانیان در روزهای زوج هر کدام ۱۰ دقیقه در شیفت صبح و ۱۰ دقیقه در شیفت عصر، برای ارتباط با خانواده‌هایشان حق استفاده از آن‌ها را دارند.
زندانیان سیاسی و عقیدتی محبوس در این زندان هر دو هفته یک بار به مدت ۲۰ دقیقه حق برخورداری از ملاقات کابینی را دارند.
ملاقات حضوری هر دو ماه یک بار آن هم برای حدود نیم ساعت و در صورت تشخیص و صلاحدید رییس اندرزگاه و مدیر داخلی زندان انجام می‌شود.
ملاقات‌های «شرعی» نیز در هر ماه یک بار آن هم به مدت دو ساعت انجام می‌شود.
وضعیت نامناسب فروشگاه، تغذیه و بهداشت
خرید فروشگاهی زندانیان سیاسی و عقیدتی سالن ۱۵ زندان مرکزی کرج از سالن‌های دیگر این زندان انجام می‌شود و در خود این سالن هیچ فروشگاهی وجود ندارد.
طبق اطلاعات رسیده، یک فرد به عنوان مسئول خرید، خریدهای زندانیان شامل برنج، تخم‌مرغ، تن ماهی، قهوه، خودکار، دفتر و میوه و سبزی را با نرخی گران‌تر از بیرون زندان از سالن‌های دیگر انجام می‌دهد.
غذای زندان که ترکیبی از غذای دولتی و غذای شخصی است نیز از کیفیت کافی برخوردار نیست و تمامی مواد مصرف شده در آن از اقلام بی‌کیفیت و گاه ناسالم تهیه می‌شود.
آشپزخانه زندان که با عنوان «چراغ خانه» در میان زندانیان شناخته می‌شود، تنها یک گاز سه‌شعله رومیزی بسیار کوچک دارد که ۳۰ زندانی سیاسی، نوبتی از آن استفاده می‌کنند و هیچ امکانات دیگری در آن وجود ندارد.
آب زندان به‌شدت بی‌کیفیت است و قابل شرب نیست و زندانیان سیاسی و عقیدتی به ناچار آب مورد نیاز خود را از فروشگاه خریداری می‌کنند. آب در زندان با قیمت هر بطری هفت تا ۱۰ هزار تومان به فروش می‌رسد.
اطلاعات رسیده به ایران‌اینترنشال حاکی از آن است که آب حمام نیز آبی ناسالم است و در برخی موارد، زندانیان به واسطه مصرف این آب با بیماری پوستی و خارش‌های مداوم مواجه شده در نقاط مختلف بدنشان جوش‌های سرخ ظاهر شود.
عدم رسیدگی پزشکی
زندانیان سیاسی و عقیدتی محبوس در این بند در بحث رسیدگی پزشکی و اعزام به مراکز درمانی نیز با مشکلات بسیاری مواجه هستند.
این زندانیان تحت هیچ شرایطی در زندان به پزشک متخصص دسترسی ندارند و بهداری زندان تنها دارای یک پزشک داخلی است که به بیماری های معمولی همچون سرماخوردگی آن‌ها رسیدگی می‌کند.
زندانیان برای دسترسی به پزشک متخصص در موارد خاص و در موارد بسیار بحرانی، نیازمند نامه‌نگاری‌های پی‌درپی و مشروط به موافقت زندان هستند.
این پیگیری‌ها برای به سرانجام رسیدن بعضا تا یک ماه به طول می‌انجامد و زندانی تنها در صورت موافقت زندان و دادگاه، همراه با مامور و با شرط زدن دست‌بند و پابند و پوشیدن لباس زندان و بدون رعایت مسایل بهداشتی، به بیمارستان خارج از زندان اعزام می‌شود.
به گفته برخی زندانیان آزاد شده از زندان مرکزی کرج، دسترسی به مددکاری حقوقی و قضایی برای زندانیان در این زندان وجود دارد اما به هیچ عنوان کارایی لازم را ندارد و به اقدامی نمایشی شبیه است.
در سالن ۱۵ این زندان چند زندانی داروهایی نظیر قرص خواب یا اعصاب دریافت می‌کنند.
به زندانیانی که سابقه اعتیاد داشته‌اند نیز قرص‌های «بوپرنورفین» یا «ب۲» به صورت روزانه داده می‌شود.
در سال‌های گذشته گزارش‌های متعددی درباره عدم رسیدگی پزشکی به زندانیان سیاسی در ایران و زیر پا گذاشته شدن حق دسترسی آنان به درمان مناسب از سوی مسئولان زندان‌ها منتشر شده است.
امکانات فرهنگی و ورزشی
از میان زندانیان سیاسی و عقیدتی یک نفر به عنوان «مسئول کتاب» معرفی می‌شود و می‌تواند از لیست کتاب‌های ارائه شده، کتاب‌هایی را انتخاب و درخواست ورود آن‌ها را به سالن ارائه کند.
دیگر امکانات فرهنگی برای زندانیان سیاسی محبوس در این زندان به صورت کلی در نظر گرفته نشده است.
این زندانیان در طول یک سال اخیر تنها یک بار آن هم به مدت یک ساعت به سالن ورزشی منتقل شده‌اند.
زندانیان سیاسی و عقیدتی محبوس در سالن ۱۵ زندان مرکزی کرج حق کار کردن در بند را ندارند و برای کار به واحدهای تولیدی نیز فرستاده نمی‌شوند.
این در حالی است که در سالن‌های دیگر این زندان، زندانیان جرائم عمومی به صورت داوطلبانه با دستمزدی ناچیز در واحدهای نجاری و الکتریکی زندان مشغول کار هستند.
کمیسیون اینترنت و زیرساخت انجمن تجارت الکترونیک تهران با انتشار گزارشی از کیفیت اینترنت در ایران نوشت روند استفاده از اینترنت استارلینک در کشور از ابتدای سال ۲۰۲۴ میلادی افزایش حدود ۲۰ برابری داشته است.
بر اساس داده‌های این گزارش، مشترکان اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در ایران بیش از ۳۰ هزار تخمین زده شده است. با این حال تعداد کاربران استارلینک در داخل ایران به بیش از ۱۰۰ هزار نفر می‌رسد.
پیش‌تر و در اواخر آذر امسال، مجله فوربز در گزارشی به بازار غیررسمی رو به رشد پایانه‌های اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در ایران پرداخت و نوشت حدود ۲۰ هزار نفر در این کشور به اینترنت پرسرعت دسترسی دارند و جمهوری اسلامی در این زمینه امکان سانسور ندارد.
استارلینک سرویس اینترنت ماهواره‌ای است که از سوی شرکت اسپیس‌ایکس به مدیرعاملی ایلان ماسک راه‌اندازی شده است.
اوایل آذر امسال ایلان ماسک گفت سیستم جدید استارلینک امکان اتصال اینترنت را برای تلفن همراه بدون نیاز به تجهیزات اضافی یا اپلیکیشن خاصی فراهم می‌کند که «به‌سادگی کار می‌کند».
قیمت پایانه استارلینک در آمریکا ۲۵۰ دلار است اما فوربز پیش‌تر تخمین زده بود این تجهیزات در بازار سیاه ایران بین ۷۰۰ تا دو هزار دلار فروخته می‌شود.
تهران پیش‌تر از اسپیس‌ایکس به دلیل ارائه اینترنت استارلینک در ایران به اتحادیه بین‌المللی مخابرات شکایت کرده و خواستار «پذیرفتن قوانین جمهوری اسلامی» شده بود که به نظر می‌رسد منظور از آن، دسترسی به داده‌های کاربران است.
اغلب موسسات معتبر جهانی در رتبه‌بندی‌های خود، اینترنت ایران را از نظر آزادی در لیست قرمز قرار می‌دهند.
وبسایت خانه آزادی (freedom house) در گزارش جدید خود از آزادی اینترنت در سال ۲۰۲۴ میلادی، نوشت که ایران با امتیاز ۱۹، پس از چین و میانمار، در جایگاه سومین کشور جهان از نظر محدودیت‌های اینترنتی قرار دارد.
علاوه بر جایگاه جهانی، ایران در میان کشورهای خاورمیانه هم پایینترین جایگاه را از نظر آزادی اینترنت و دسترسی آزاد عمومی به محتوای آنلاین دارد.
در این رتبهبندی ایسلند همچنان جایگاه سال‌های پیش را بهعنوان آزادترین کشور از نظر دسترسی کاربران به فضای آنلاین حفظ کرد.
این گزارش یادآوری کرد که جمهوری اسلامی در آستانه برگزاری انتخابات زودهنگام ریاستجمهوری در تیر امسال، هر گونه محتوایی که مردم را به تحریم انتخابات یا اعتراض تشویق یا از نامزدها انتقاد میکرد، جرمانگاری کرد.
تقریبا تمام شبکههای اجتماعی و پیامرسانهای خارجی در ایران فیلتر هستند.
شورای عالی فضای مجازی چهارم دی ماه در جلسهای به رفع محدودیت دسترسی به واتساپ و گوگلپلی رای داد اما تلگرام، اینستاگرام، یوتیوب و ایکس (تویيتر سابق) رفع فیلتر نشدند.
همان زمان دادستان کل کشور گفت مصوبه شورای عالی فضای مجازی در خصوص این رفع فیلترینگ با «قیود و شروطی» انجام شده است.
بر اساس برآوردهای خانه آزادی، ۷۹ درصد جمعیت جهان در کشورهایی زندگی می‌کنند که در آن‌ها افراد به دلیل انتشار محتوای مرتبط با مسائل سیاسی، اجتماعی یا مذهبی دستگیر یا زندانی شده‌اند.
همچنین ۶۷ درصد مردم ساکن کشورهایی هستند که از خرداد سال ۱۴۰۲ به بعد، افراد به دلیل فعالیتهای آنلاینشان مورد حمله قرار گرفته یا حتی کشته شده‌اند.
بر اساس این آمار، ۶۶ درصد مردم جهان در کشورهایی زندگی می‌کنند که مقامات حکومت از حامیان خود برای دستکاری بحثهای آنلاین استفاده می‌کنند و ۶۵ درصد نیز ساکن کشورهایی هستند در آن‌ها وبسایتهایی با محتوای سیاسی، اجتماعی یا مذهبی مسدود می‌شوند.
بیش از نیمی از مردم جهان ساکن کشورهایی هستند که در آن‌ها دسترسی به پلتفرمهای شبکههای اجتماعی بهطور موقت یا دائمی، محدود است.
از سوی دیگر، ۴۸ درصد مردم جهان از جمله ایرانیان، در کشورهایی زندگی می‌کنند که مقامات حکومت اینترنت یا دسترسی به موبایل را اغلب به دلایل سیاسی قطع می‌کنند.