انتقاد تند شوراهای سردبیری واشینگتنپست و والاستریتژورنال از رفتار ترامپ و ونس با زلنسکی
شوراهای سردبیری دو روزنامه والاستریتژورنال و واشینگتنپست در سرمقالههایی در واکنش به مشاجره بیسابقه دونالد ترامپ و ولودیمیر زلنسکی، روسای جمهوری آمریکا و اوکراین، به تندی از رفتار رییسجمهوری آمریکا و معاونش، جیدی ونس، انتقاد کردند.
کانادا و مکزیک بار دیگر تلاش کردند تا به دولت دونالد ترامپ، رییسجمهوری ایالات متحده، شواهدی از پیشرفت در مهار جریان ورود مواد مخدر فنتانیل به آمریکا ارائه دهند. همزمان چین نسبت به پیامدهای وضع تعرفه ۱۰ درصدی اضافی بر کالاهای صاداراتیاش به آمریکا هشدار داد.
آمریکا اعلام کرده است که که در صورت عدم کاهش ورود این مواد، از سهشنبه ۱۴ اسفند تعرفه ۲۵ درصدی بر کالاهای وارداتی از این دو کشور اعمال خواهد کرد.
چین که قرار است از روز سهشنبه آینده با تعرفه ۱۰ درصدی اضافی بر واردات کالاهایش به ایالات متحده مواجه شود، واشینگتن را به «فشار تعرفهای و باجگیری» بر سر فنتانیل متهم کرد و هشدار داد که این اقدام نتیجه معکوس خواهد داشت.
«لین جیان»، سخنگوی وزارت امور خارجه چین، جمعه ۱۰ اسفند در یک نشست خبری در پکن اعلام کرد که تهدید جدید ترامپ برای اعمال تعرفه، که پس از اعمال تعرفه ۱۰ درصدی بر کالاهای چینی در چهارم فوریه مطرح شده، «تاثیری جدی، فشار، اجبار و تهدیدی برای گفتوگو و همکاری دو کشور در حوزه کنترل مواد مخدر» ایجاد کرده است.
در واشینگتن، «مارسلو ابرارد»، وزیر اقتصاد مکزیک، در پستی در شبکه اجتماعی ایکس دیدار خود با «هاوارد لوتنیک»، وزیر بازرگانی ایالات متحده، و «جیمیسون گریر»، نماینده تجاری آمریکا را «نشستی کاری و صمیمانه» توصیف کرد.
او گفت: «ایالات متحده و مکزیک آینده درخشانی در همکاری با یکدیگر دارند.»
با این حال وزیر اقتصاد مکزیک جزییاتی درباره مذاکرات مربوط به ضربالاجل تعرفهای ارائه نداد.
ترامپ پنجشنبه، ۹ اسفند، بار دیگر تاکید کرد که ضربالاجل اعمال تعرفهها بر واردات بیش از ۹۰۰ میلیارد دلار کالا از کانادا و مکزیک در روز سهشنبه پابرجاست و دلیل آن را عدم پیشرفت کافی در کاهش مرگومیر ناشی از مصرف فنتانیل در آمریکا عنوان کرد.
مکزیک پنجشنبه بزرگترین عملیات استرداد مظنونان بهعضویت در کارتلهای مواد مخدر در ۱۰ سال اخیر را انجام داد که در میان آنها یک قاچاقچی مشهور دهه ۱۹۸۰ نیز دیده میشد که دههها بهدلیل قتل یکی از ماموران مبارزه با مواد مخدر آمریکا در زندان به سر برده بود. همچنین، ۲۸ مظنون دیگر که از رهبران جوانتر متهم به قاچاق فنتانیل به آمریکا بودند، در این عملیات مسترد شدند.
«رافائل کارو کوینترو»، ۷۲ ساله، جمعه در دادگاه فدرال نیویورک اتهام قاچاق مواد مخدر را رد کرد. در صورت محکومیت، ممکن است او با مجازات اعدام روبهرو شود.
«ویدال یرناس»، معاون وزیر اقتصاد مکزیک، پنجشنبه اعلام کرده بود که مکزیک ممکن است فراتر از تعرفههای اخیر خود بر برخی واردات، اقدامات تجاری دیگری را برای کاهش ورود محمولههای کمارزش از چین اتخاذ کند.
ایالات متحده اوایل ماه جاری تصمیم گرفت معافیت تعرفهای موسوم به «دی مینیمیس» را که اجازه میداد بستههای زیر ۸۰۰ دلار بدون کنترل از طریق فرودگاهها و گذرگاههای مرزی وارد کشور شوند، به حالت تعلیق درآورد. این معافیت به ورود فنتانیل و مواد شیمیایی پیشساز آن کمک میکرد. اما پس از انباشت حجم زیادی از بستهها، اداره گمرک و حفاظت مرزی آمریکا این تعلیق را متوقف کرد تا بتواند تدابیر غربالگری مؤثرتری را اعمال کند.
ضربالاجل تعرفهای برای چین در روز سهشنبه با آغاز جلسات سالانه پارلمان این کشور همزمان است. در این جلسات که از رویدادهای سیاسی مهم در چین محسوب میشود، قرار است اولویتهای اقتصادی پکن برای سال ۲۰۲۵ مشخص شود.
اعلام تصمیم ترامپ، کمتر از یک هفته به چین فرصت میدهد تا اقدامات متقابل خود را اعلام کند. این در حالی است که دولت ترامپ نشانههایی از اتخاذ مواضع سختتر علیه رقیب استراتژیک خود بروز داده، هرچند تهدید تعرفه ۶۰ درصدی که در زمان آغاز دوره ریاستجمهوریاش در ۲۰ ژانویه مطرح شده بود، به عقب رانده شده است.
یکی از مقامات کاخ سفید پنجشنبه به خبرگزاری رویترز گفت: «گفتوگوهای جاری با چین، مکزیک و کانادا ادامه دارد. ما کنترل خوبی بر مسئله مهاجرت به دست آوردهایم، اما همچنان نگرانیهایی درباره موضوع مرگومیر ناشی از فنتانیل وجود دارد.»
طبق گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای ایالات متحده، در سال ۲۰۲۳، تعداد ۷۲ هزار و ۷۷۶ نفر در آمریکا در اثر مصرف مواد افیونی مصنوعی، عمدتا فنتانیل، جان خود را از دست دادند.
دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا و مشاوران ارشدش پس از درگیری لفظی با ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهوری اوکراین، در مقابل دوربین خبرنگاران، در دفتر بیضی کاخ سفید جمع شدند و در نهایت ترامپ تصمیم گرفت ادامه برنامههای روز با زلنسکی لغو شود و زلنسکی باید کاخ سفید را بلافاصله ترک کند.
بهگزارش آکسیوس، هیئت اوکراینی، در حالیکه همچنان به امضای توافق مربوط به مواد معدنی نادر این کشور که دلیل اصلی سفر زلنسکی بود امیدوار بودند، نزدیک به یک ساعت در اتاق روزولت منتظر ماندند.
اما خیلی زود مشخص شد امید آنها برای نجات این دیدار به جایی نمیرسد. برنامه این بود که ترامپ و زلنسکی ناهار مشترک داشته باشند و سپس یک کنفرانس خبری مشترک برگزار کنند.
اما به گفته یکی از مقامات ارشد کاخ سفید در گفتوگو با آکسیوس، «مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، و مایک والتز، مشاور امنیت ملی، از دفتر بیضی بیرون آمدند و پیش زلنسکی رفتند و به او گفتند که باید از کاخ سفید برود.»
به گزارش نیویورکتایمز، در آن زمان یک نفر از هیئت اوکراینی پیشنهاد کرد که ترامپ و زلنسکی برای آرام کردن اوضاع با یکدیگر دیدار کنند، اما دو مقام ارشد آمریکایی این پیشنهاد را رد کردند و در نتیجه زلنسکی حتی بدون آنکه در ناهار برنامهریزی شده در کاخ سفید شرکت کند، آنجا را ترک کرد.
در نتیجه، این دیدار بدون حصول توافق بر سر مواد معدنی و بدون هیچ تضمینی درباره ادامه حمایت ایالات متحده از اوکراین پایان یافت.
اندکی بعد، ترامپ در حساب خود در شبکه اجتماعی تروث نوشت زلنسکی «به ایالات متحده در دفتر بیضیِ مقدس آن بیاحترامی کرد. او وقتی آماده صلح باشد، میتواند بازگردد.»
دفتر بیضی، نام دفتر و محل کار رسمی رییسجمهوری ایالات متحده آمریکا و بخشی از دفتر اجرایی اوست.
مقام ارشد کاخ سفید به آکسیوس گفت تنش در جلسه «از پیش برنامهریزیشده» نبود. او گفت: «برنامه ما امضای توافق مواد معدنی، پیشبرد این شراکت اقتصادی و حرکت به سوی صلح بود.»
درگیری لفظی چگونه آغاز شد
درگیری لفظی وقتی آغاز شد که جی.دی. ونس، معاون رییسجمهوری در پاسخ به پرسش یک خبرنگار تاکید کرد که دیپلماسی با روسیه تنها مسیر دستیابی به صلح است.
زلنسکی، که به نظر میرسید از این برآورد آزرده است، در جواب با لحنی تند درباره نقض توافقهای پیشین از سوی پوتین سخن گفت و افزود: «ونس عزیز، از کدام دیپلماسی حرف میزنید؟»
ترامپ و ونس در واکنش هر دو، سخنان زلنسکی را بیاحترامی تلقی کردند. زلنسکی چندین بار تلاش کرد صحبتها را قطع کند، در حالی که همزمان لحن ترامپ و معاونش خصمانهتر میشد.
ترامپ در بخشی از حرفهایش با اصرار گفت که زلنسکی در جنگ اوکراین در حال شکست است و افزود: «مردم دارند کشته میشوند، دارید از نظر تعداد سرباز کم میآورید.»
ترامپ به زلنسکی گفت دارد جهان را به سمت جنگ جهانی سوم میبرد و ادامه داد: «شما کمبود نیروی نظامی دارید و میگویید آتشبس نمیخواهید.»
رییسجمهوری اوکراین که در این دیدار تصاویری از قربانیان جنگ و آسیبهای وارد شده به کشورش را به ترامپ نشان داد و گفت: «پوتین جنگ را آغاز کرده و بهای آن را باید خودش بپردازد.»
ترامپ به زلنسکی گفت اوکراین در وضعیت خوبی قرار ندارد و کارت برندهای در دستش نیست. او افزود: «شما در حال قمار با زندگی میلیونها آدم هستید.»
زلنسکی در واکنش، بهطور آشکار ترامپ را بهخاطر رویکرد ملایمش در قبال پوتین روسیه به چالش کشید و در پاسخ به او گفت «من دنبال بازی با کارت نیستم، من خیلی جدی هستم جناب رییسجمهوری.»
ترامپ در واکنش گفت: «شما در حال بازی هستید و من هم بسیار جدی هستم. شما با جان میلیونها نفر قمار میکنید. شما دارید با جنگ جهانی سوم قمار میکنید. کاری که شما میکنید برای این کشور بسیار توهینآمیز است. من خیلی بیش از چیزی که دیگران میگفتند باید بکنم، به شما احترام گذاشتم.»
ترامپ خطاب به زلنسکی گفت: «یا توافقی میکنید یا ما کنار میکشیم؛ و اگر کنار بکشیم، این جنگ ادامه پیدا میکند. فکر نمیکنم تصویر خوشایندی باشد.»
او ادامه داد: «وقتی این توافق را امضا کنیم، موقعیت بهتری خواهی داشت. اما تو اصلا قدردان نیستی و این کار خوبی نیست. صادقانه بگویم این اصلا خوب نیست.»
واکنشهای گسترده
متحدان آمریکا در اروپا به سرعت از زلنسکی حمایت کردند و دموکراتهای کنگره هم، ترامپ را به دلیل تحت فشار قرار دادن رهبر در حال جنگ اوکراین سرزنش کردند.
رهبران فرانسه، آلمان، لهستان، اسپانیا، دانمارک، هلند، پرتغال، جمهوری چک، نروژ، فنلاند، کرواسی، استونی، لتونی، اسلوونی، بلژیک، لیتوانی، لوکزامبورگ و ایرلند یکی پس از دیگری بدون آنکه آشکارا از ترامپ انتقاد کنند، به ستایش از ولودیمیر زلسنکی پرداختند و بر حمایت خود از اوکراین تاکید کردند.
اما در مقابل مشاوران ترامپ تقصیر را به تمامی گردن زلنسکی انداختند. یک مقام کاخ سفید گفت: «او میتوانست بهسادگی سخنان معاون رییسجمهوری را تایید کند و بگذرد، اما نتوانست چنین کاری بکند.»
صرفنظر از اینکه کدام طرف مقصر است، عواقب این درگیری برای اوکراین میتواند شدید باشد. زلنسکی اذعان کرده است که ارتش او به کمک آمریکا نیازمند است و اکنون این کمک در وضعیت نامشخصی قرار دارد.
لیندزی گراهام، سناتور جمهوریخواه از کارولینای جنوبی، که پیش از دیدار زلنسکی با ترامپ، با او ملاقات کرده بود، به خبرنگاران گفت به زلنسکی توصیه کرده بود «در دام نیفت» و «درباره جنبههای مثبت صحبت کن.» گراهام در ادامه گفت با توجه به آنچه رُخ داد «نمیدانم دیگر بتوانیم با زلنسکی کاری انجام دهیم.»
بهگفته دو منبع آگاه در گفتگو با آکسیوس، یکی از عوامل کوچک اما تاثیرگذاری که ترامپ را خشمگین کرد، پوشش ظاهری زلنسکی بود.
بهگفته این منابع، مشاوران ترامپ بارها به تیم زلنسکی گفته بودند بهتر است هنگام حضور در کاخ سفید، لباس نظامی کنار گذاشته شود تا نشانی از احترام باشد.
زلنسکی در روز دیدار، لباسی رسمیتر با رنگ مشکی و نماد ملی اوکراین بر تن داشت، اما کتوشلوار نپوشیده بود. ترامپ هنگام دست دادن با زلنسکی در ورودی بال غربی کاخ سفید گفت: «امروز یکجورهایی لباس رسمیتری پوشیدی.»
زمینههای تشدید تنش بین طرفین
به گزارش آکسیوس مقامات آمریکایی با توجه به نحوه پیشبرد مذاکرات توافق مواد معدنی نادر، از قبل احتمال داده بودند که تنش جدیدی میان ترامپ و زلنسکی بهوجود بیاید.
یک مقام ارشد آمریکایی به آکسیوس گفت: «اوکراینیها چند روزی ما را برای این توافق مواد معدنی معطل کردند و امروز به نقطه عطف رسیدیم. دوران چک سفید برای زلنسکی در واشینگتن تمام شده بود و خودش نمیدانست.»
از سوی دیگر، اوکراینیها نیز خشمگین بودند، زیرا ترامپ قصد داشت در بحبوحه گفتوگوهای محرمانه با روسیه پیرامون آینده اوکراین، توافقی یکجانبه و کاملا به سود آمریکا را به آنها تحمیل کند. همچنین، زلنسکی در ابتدای دیدار روز جمعه آشکارا از اینکه دائما بهخاطر اوضاع نابسامان کشورش مورد سرزنش قرار میگرفت، ناراضی به نظر میرسید.
زلنسکی پس از خروج از کاخ سفید، دو برنامه عمومی بعدی خود را لغو کرد و بیانیه کوتاهی در پلتفرم ایکس منتشر کرد و از مردم آمریکا، کنگره و ترامپ بابت حمایتشان سپاسگزاری کرد. او نوشت: «اوکراین به صلحی عادلانه و پایدار نیاز دارد و ما دقیقا در همین مسیر قدم برمیداریم.»
زلنسکی: «عذرخواهی» نمیکنم
ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهوری اوکراین، در یک گفتوگوی زنده با شبکه فاکس در پاسخ به این سوال که آیا برای آنچه ساعاتی پیش در کاخ سفید و دیدارش با دونالد ترامپ رُخ داد، عذرخواهی خواهد کرد، گفت: «من به رییسجمهوری آمریکا و مردم آمریکا احترام میگذارم و از آنها بهخاطر کمکهایشان سپاسگزارم. ما باید بسیار باز و بسیار صادق باشیم، اما مطمئن نیستم که ما کار بدی انجام دادهایم.»
او در عین حال تاکید کرد که آنچه اتفاق افتاد، خوب نبود. زلنسکی در پاسخ به این سوال که «آیا همانطور که برخی از دموکراتها مدعی شدهاند، او نیز فکر میکند که این رویارویی از قبل برنامهریزی شده بود؟» گفت: «نمی دانم. فقط فکر میکنم وضعیت بسیار سختی بود. من نمیخواهم شرکای بزرگ خود را در ایالات متحده از دست بدهم.»
زلنسکی همچنین تاکید کرد که در جریان این سفر دیگر به کاخ سفید باز نخواهد گشت. دونالد ترامپ نیز عصر جمعه واشینگتن را ترک کرد و به فلوریدا رفت.
زلنسکی همچنین گفت بدون حمایت ایالات متحده پیروزی در جنگ برای اوکراین بسیار دشوار خواهد بود و اساسا بههمین دلیل به آمریکا سفر کرده است.
او گفت اوکراین صلح و دیپلماسی می خواهد، اما مذاکرات صلح باید اوکراین، روسیه، ایالات متحده و اروپا را در بر بگیرد.
رییسجمهوری اوکراین افزود: «من نمیتوانم نگاه خود را نسبت به روسیه تغییر دهیم. آنها از نظر ما قاتل هستند.»
زلنسکی در ادامه گفتوگوی خود با فاکس نیوز، پیشنهاد سناتور لیندزی گراهام برای استعفا را رد کرد.پاو گفت که میتواند و میخواهد که رابطهاش با دونالد ترامپ را ترمیم کند.
رییسجمهوری اوکراین افزود: «ای کاش رییسجمهوری ترامپ بهجای تلاش برای ایفای نقش میانجی، از اوکراین حمایت بیشتری می کرد. روسیه درگیری را با حمله به اوکراین آغاز کرد و من واقعا می خواهم رییسجمهوری ترامپ بیشتر در کنار ما باشد و از ما حمایت کند.»
دیدار دونالد ترامپ، رییس جمهور آمریکا و ولودیمیر زلنسکی، رییس جمهوری اوکراین در کاخ سفید و مقابل دوربینهای تلویزیونی به تنش کشیده شد و دو طرف وارد جنگی لفظی شدند. ترامپ، زلنسکی را به «ناسپاسی» متهم کرد و گفت او قدردان کمکهای آمریکا برای مقابله با حمله روسیه به کشورش نبوده است.
تنشی که برنامه سفر زلنسکی را هم تحت تاثیر قرار داد و او برخلاف برنامهریزی قبلی پیش از موعد کاخ سفید را ترک کرد و نشست خبری مشترک دونالد ترامپ و ولودیمیر زلنسکی هم لغو شد.
زلنسکی پیشتر تمایل ترامپ به روسیه را زیر سوال برد و ترامپ نیز او را به بیاحترامی متهم کرد و اختلافات آنها به حدی بالا گرفت که به یک مشاجره لفظی منجر شد.
ترامپ در بخشی از حرفهایش با اصرار گفت که زلنسکی در جنگ اوکراین در حال شکست است و افزود: «مردم دارند کشته میشوند، دارید از نظر تعداد سرباز کم میآورید.»
ترامپ به زلنسکی گفت دارد جهان را به سمت جنگ جهانی سوم میبرد و ادامه داد «شما کمبود نیروی نظامی دارید و میگویید آتشبس نمیخواهید.»
رییسجمهور اوکراین در این دیدار تصاویری از قربانیان جنگ و آسیبهای وارد شده به کشورش را به ترامپ نشان داد. زلنسکی گفت: «پوتین جنگ را آغاز کرده و بهای آن را باید خودش بپردازد.»
دونالد ترامپ در دیدار با زلنسکی گفت «من با پوتین همسو نیستم، من با ایالات متحده و منافع جهانی همسو هستم.»
ترامپ به زلنسکی گفت اوکراین در وضعیت خوبی قرار ندارد و کارت برندهای در دستش نیست و ادامه داد «شما در حال قمار با زندگی میلیونها آدم هستید.»
زلنسکی بهطور آشکار ترامپ را بهخاطر رویکرد ملایمش در قبال پوتین روسیه به چالش کشید و در پاسخ به او گفت «من دنبال بازی با کارت نیستم، من خیلی جدی هستم جناب رییسجمهور.»
ترامپ در واکنش گفت «شما در حال بازی هستید و من هم بسیار جدی هستم. شما با جان میلیونها نفر قمار میکنید. شما دارید با جنگ جهانی سوم قمار میکنید. کاری که شما میکنید برای این کشور بسیار توهینآمیز است. من خیلی بیش از چیزی که دیگران میگفتند باید بکنم، به شما احترام گذاشتم.»
ترامپ به زلنسکی گفت: «مردم در حال مرگ هستند ... سربازهایتان رو به کاهشاند» و در ادامه به زلنسکی گفت یا باید توافقی حاصل کند، یا آمریکا کنار میکشد.
زلنسکی با اشاره به رهبر روسیه ولادیمیر پوتین از ترامپ خواست «هیچ سازشی با یک قاتل» نداشته باشد.
اما ترامپ گفت که روابط خوبی با پوتین دارد و تاکید کرد این دموکراتها بودهاند که سعی کردهاند از پوتین چهرهای منفی در آمریکا نشان دهند و او را متهم به دخالت در انتخابات آمریکا کنند، در حالیکه به گفته ترامپ او در این زمینه نقشی نداشته است.
ترامپ در روزهای گذشته گفته بود امیدوار است که در دیدارش با زلنسکی توافقی برای مشارکت آمریکا در صنایع معدنی اوکراین امضا شود. ترامپ امیدوار است این توافق به این کشور کمک کند بخشی از کمک هایی که به این کشور کرده است را جبران کند.
ترامپ تهدید کرد در این وضعیت پرتنش، حمایت ایالات متحده را پس بگیرد؛ این رویداد در برابر چشمان خبرنگاران رخ داد و پیش از مراسم امضای توافقنامهای برنامهریزیشده در زمینه تقسیم درآمد مواد معدنی صورت گرفت.
ترامپ خطاب به زلنسکی گفت: «یا توافقی میکنید یا ما کنار میکشیم؛ و اگر کنار بکشیم، این جنگ ادامه پیدا میکند. فکر نمیکنم تصویر خوشایندی باشد.»
او ادامه داد: «وقتی این توافق را امضا کنیم، موقعیت بهتری خواهی داشت. اما تو اصلا قدردان نیستی و این کار خوبی نیست. صادقانه بگویم این اصلاً خوب نیست.»
زلنسکی در مقابل، به صراحت از رویکرد نرمتر ترامپ در قبال ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، انتقاد کرد و از او خواست «با یک قاتل سازش نکند.»
زلنسکی ادعای ترامپ را که شهرهای اوکراین پس از سه سال جنگ نابود شدهاند، رد کرد. ترامپ تأکید داشت که پوتین خواهان یک توافق است.
جِیدی ونس، معاون رئیسجمهور ایالات متحده، مداخله کرده و گفت که زلنسکی با حضور در دفتر بیضیشکل و مطرح کردن مواضعش، بیاحترامی کرده است. ترامپ نیز با او همعقیده بود.
ونس به زلنسکی گفت: «تو حتی یک کلمه تشکر نکردی.» زلنسکی با صدایی بلند پاسخ داد: «من بارها از مردم آمریکا تشکر کردم.»
زلنسکی که در دوران دولت بایدن میلیاردها دلار سلاح و حمایت معنوی برای مبارزه با روسیه به دست آورد، اکنون با رویکرد بسیار متفاوتی از سوی ترامپ روبهرو است. ترامپ خواهان پایان سریع جنگ سهساله، بهبود روابط با روسیه و جبران مبالغ صرفشده برای حمایت از اوکراین است.
وزارت امور خارجه آمریکا مذاکرات پنجشنبه، ۹ اسفند، هیئتهای دیپلماتیک ایالات متحده و روسیه را سازنده خواند و اعلام کرد این مذاکرات صرفا به موضوعاتی مانند سطح و شرایط کارکنان سفارتخانه، صدور ویزا و خدمات بانکی دیپلماتیک اختصاص داشت.
بهگفته وزارت امور خارجه آمریکا، «ایالات متحده نگرانیهایی را درباره دسترسی به خدمات بانکی و قراردادها و همچنین نیاز به تضمین سطح پایدار کارکنان در سفارت آمریکا در مسکو مطرح کرد.»
تیمهای دیپلماتیک روسیه و ایالات متحده روز پنجشنبه در ترکیه به مدت شش ساعت مذاکره کردند تا شرایط عادیسازی فعالیت سفارتخانههای دو کشور را بررسی کنند.
خبرگزاری دولتی تاس روسیه گزارش داد که مذاکرات روز پنجشنبه، که در اقامتگاه محصور سرکنسول آمریکا در استانبول برگزار شد، پس از حدود شش ساعت بدون انتشار بیانیهای مطبوعاتی پایان یافت.
هیئت آمریکایی در استانبول به رهبری سوناتا کولتر، معاون دستیار وزیر خارجه، و تیم روسی به سرپرستی الکساندر دارچیف، رئیس دپارتمان آمریکای شمالی وزارت خارجه، هدایت شد. دارچیف بهعنوان گزینه اصلی سفیر بعدی روسیه در آمریکا دیده میشود؛ پستی که اکنون خالی است.
این گفتوگوها که صرفا بر شرایط کاری دیپلماتهای دو طرف متمرکز بود، آزمونی اولیه برای توانایی دو کشور در بازسازی روابط گستردهتر به شمار میرود. این در حالی است که تلاش دولت ترامپ برای نزدیک شدن به مسکو، نگرانیهایی را در میان متحدان اروپایی واشنگتن و کییف برانگیخته است.
وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد که نشست بعدی در آینده نزدیک برگزار خواهد شد، اما تاریخ و مکان آن هنوز مشخص نشده است.
سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا پیش از نشست استانبول تاکید کرده بود که هیچ موضوع سیاسی یا امنیتی از جمله اوکراین در دستور کار قرار ندارد.
او افزود: «سازنده بودن این گفتوگوها به سرعت مشخص خواهد شد؛ یا مشکلات حل میشوند یا خیر. به زودی خواهیم دانست که آیا روسیه واقعاً قصد تعامل با حسن نیت را دارد.»
سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، نیز گفت که نتیجه این نشست «نشان خواهد داد که چقدر سریع و موثر میتوانیم پیش برویم.»
لاوروف تایید کرد که روسیه شرایط «ناخوشایندی» برای دیپلماتهای آمریکایی در مسکو ایجاد کرده است؛ اقدامی که به گفته او در پاسخ به رفتار واشینگتن با دیپلماتهای روس صورت گرفته است.
با وجود تمرکز این گفتوگوها بر فعالیت دیپلماتهای دو کشور در خاک یکدیگر، این مذاکرات میتواند در نهایت به پیشرفت در کل روابط روسیه و آمریکا، از جمله در زمینههایی چون خلع سلاح هستهای و همکاری اقتصادی، منجر شود.
ولادیمیر پوتین،رییس جمهوری روسیه، پنجشنبه ۹ اسفند، به سرویس امنیت ملی فدرال این کشور گفت که تماسها با دولت دونالد ترامپ امیدهایی را برانگیخته است.
او پیشتر نیز گفته بود که مسکو آماده است آمریکا را به پروژههای مشترک استخراج ذخایر کمیاب زمین در روسیه و بخشهایی از اوکراین که ادعای مالکیت آن را دارد، دعوت کند.
دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، گفت که توسعه مشترک منابع طبیعی در قطب شمال نیز امکانپذیر است، هرچند هنوز مذاکرات جدی در این باره انجام نشده است.
تلاش برای بازسازی روابط
طی یک دهه گذشته، روسیه و آمریکا در اقدامات تلافیجویانه، دیپلماتهای یکدیگر را اخراج و انتصاب کارکنان جدید در ماموریتهای دیپلماتیک را محدود کردهاند؛ امری که باعث شده سفارتخانههای دو طرف با کمبود شدید نیرو مواجه شوند.
کرملین سال گذشته روابط با دولت جو بایدن را «پایینتر از صفر» توصیف کرده بود؛ دولتی که با کمکهای مالی و تسلیحاتی از اوکراین حمایت کرد و تحریمهایی را برای مجازات روسیه بهدلیل تهاجم به اوکراین در سال ۲۰۲۲ اعمال کرد.
اما ترامپ، که وعده پایان سریع جنگ را داده، با تغییر ناگهانی سیاست آمریکا، مذاکرات با مسکو را آغاز کرده است. از هنگام بازگشت ترامپ به کاخ سفید او از جمله ۱۲ فوریه تلفنی بهمدت ۹۰ دقیقه با پوتین صحبت کرد و شش روز پس از آن، مقامات ارشد دو کشور از جمله وزیران امور خارجه در عربستان سعودی با یکدیگر دیدار کردند.
اوکراین و متحدان اروپاییاش نگرانند که نزدیکی سریع ترامپ به مسکو به توافقی برای پایان جنگ منجر شود که آنها را کنار بزند و امنیتشان را تضعیف کند. ترامپ اعلام کرده که هدفش پایان دادن به خونریزی با برقراری آتشبس زودهنگام است.
پوتین این هفته انتظارات برای دستیابی به توافقی سریع را تعدیل کرد و گفت که اعتماد میان روسیه و آمریکا باید پیش از هر پیشرفتی بازسازی شود.
با این حال، او پنجشنبه گفت: «حس متقابلی برای همکاری در راستای بازسازی روابط بیندولتی و حل تدریجی انبوه مشکلات سیستمی و استراتژیک در معماری امنیتی جهان وجود دارد.»
ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه، نیز گفت که مذاکرات استانبول اولین گام در سلسله تماسهایی است که با هدف اعتمادسازی و حذف «عوامل مزاحم» در روابط دوجانبه انجام میشود.
شبکه سیبیاس نیوز گزارش داد که دونالد ترامپ، رییسجمهوری ایالات متحده، محدودیتهای اعمالشده بر فرماندهان ارتش آمریکا برای صدور مجوز حملات هوایی، بمبارانها و نیز عملیات ویژه خارج از میدان نبردهای متعارف را لغو کرده است.
این شبکه پنجشنبه ۹ اسفند به نقل از مقامات آگاه آمریکایی که نامشان را نگفت، اعلام کرد که این تصمیم همچنین دامنه افرادی را که میتوانند هدف قرار گیرند، گسترش میدهد.
بر اساس این گزارش، این تغییر آرام اما اساسی، دستورات دوران بایدن را کنار میزند و بازگشت به سیاستهای تهاجمیتری در مبارزه با تروریسم را نشان میدهد که ترامپ در دوره اول ریاستجمهوری خود پایهگذاری کرده بود.
پیت هگست، وزیر دفاع آمریکا، در اولین سفر خارجی خود در اوایل فوریه، طی نشستی با فرماندهان ارشد نظامی آمریکا از فرماندهی آفریقا (آفریکام) در آلمان، دستوری را امضا کرد که محدودیتهای سیاستی و نظارت اجرایی بر حملات هوایی و اعزام کماندوهای آمریکایی را کاهش میدهد.
به گفته مقامات آگاه از این نشست، درباره گروه مسلح اسلامگرای الشباب در سومالی و حوثیها در یمن بهعنوان اهداف احتمالی بحث شده است اما هنوز مشخص نیست که آیا این دستور به دیگر فرماندهیهای رزمی آمریکا در سراسر جهان نیز ابلاغ شده است یا خیر.
ترامپ در دور اول ریاست جمهوری خود به سنتکام، فرماندهی مرکزی ایالات متحده که در خاورمیانه عمل میکند، دستور داد که قاسم سلیمانی را در حملهای پهپادی در بغداد بکشد.
خبر لغو محدودیتهای فرماندهان رزمی و گسترش دامنه اهداف در حالی منتشر میشود که گمانهزنیها درباره حمله احتمالی اسرائیل با تاسیسات اتمی ایران با کمک و یا همراهی آمریکا همچنان ادامه دارد.
حذف کنترل متمرکز چندلایه
به گفته مقامات آمریکایی، با حذف کنترل متمرکز چندلایهای که جو بایدن، رییسجمهوری پیشین آمریکا، بر حملات هوایی و عملیات نیروهای ویژه اعمال کرده بود، انعطافپذیری در اولویت قرار میگیرد و به فرماندهان ارتش ایالات متحده اختیار بیشتری برای انتخاب اهداف داده میشود.
یک مقام ارشد وزارت دفاع به سیبیاس نیوز گفت که سیاستهای جنگی بایدن کپیبرداری از سیاستهای دوران دوم ریاستجمهوری باراک اوباما بود. در دوره بایدن، حملات هوایی معمولا بر رهبران ارشد سازمانهای تروریستی متمرکز بود.
او افزود که رویکرد ترامپ هم ریسک دارد و هم پاداش؛ زیرا از یکسو فرآیند سادهشده میتواند توانایی سازمانهای تروریستی خارجی را سریعتر تضعیف کند، اما از سوی دیگر، بهدلیل کاهش آستانه لازم برای حمله و انتخاب اهداف، خطر تصمیمگیریهای اشتباه و تلفات غیرنظامی ناخواسته را افزایش میدهد.
بر اساس آنچه در وبسایت فرماندهی آفریقا آمده، حملات هوایی نظامی آمریکا به دو دسته کلی تقسیم میشوند: حملات برنامهریزیشده و دفاعی. حملات برنامهریزیشده از فرآیند چندلایهای از مقررات و بررسیهای سطح بالا پیروی میکنند که در دولت بایدن از طریق ستاد مشترک و شاخه اجرایی انجام میشد.
در طول فرآیند حملات برنامهریزیشده، وکلای نظامی اطلاعات جمعآوریشده را بررسی میکنند تا مشخص شود آیا افراد هدف، بر اساس قوانین درگیری مسلحانه، جنگجویان قانونی هستند یا خیر. این کار برای کاهش خطر تلفات غیرنظامی و جلوگیری از کشتار هدفمند افراد بیگناهی که به اشتباه مظنون تروریستی تلقی شوند، انجام میشود.
حملات هوایی دفاعی، طبق وبسایت فرماندهی آفریقا، در «شرایط محدود» انجام میشوند؛ زمانی که نیروهای آمریکایی یا شرکای مشخصشده در خطر قریبالوقوع از سوی نیروهای متخاصم باشند. این نوع حملات معمولا از سوی فرماندهی رزمی تایید میشوند و نیازی به تصویب شاخه اجرایی ندارند.
گذار از دوران اوباما و بایدن
مطالعه طبقهبندیشدهای که در سال ۲۰۱۳ از سوی اینترسپت فاش و منتشر شد، جزییاتی را درباره مجوز حملات پهپادی آمریکا در یمن و سومالی بین سالهای ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ در دوران اوباما نشان میدهد؛ سیاستهایی که بهطور مشابه در دوره بایدن اجرا شدند.
پیش از انجام حمله، فرماندهان نظامی باید اطمینان حاصل میکردند که معیارهای سختگیرانهای رعایت شده و تاییدیههای لازم از سوی هفت مقام تصمیمگیرنده، از جمله رییسجمهوری، دریافت شده است. فرد هدف باید با استفاده از دو منبع مستقل اطلاعاتی بهعنوان عضو یک سازمان تروریستی تاییدشده شناسایی میشد، تلفات غیرنظامی باید در حداقل ممکن میبود و هیچ «اطلاعات متناقضی» نباید وجود میداشت.
این رویکرد به یک فرآیندی پرمخاطره تبدیل شده بود. گروه ضربت که بسته هدف را تهیه میکرد، فرمانده رزمی، رییس مرکز ماموریت سیا و دولت میزبان، همگی باید حمله را تایید میکردند. یک مخالفت در این مسیر، عملیات را متوقف میکرد.
مشخص نیست که آیا این شروط در دستور جدید گنجانده شدهاند یا خیر. با این حال، این شروط در دوره اول ترامپ، با برخی استثناها درباره تایید دولت میزبان در کشورهایی مانند افغانستان، وجود داشتند.
شوراهای سردبیری هر دو روزنامه که خط مشی سیاسی متفاوتی دارند، با تشریح آنچه که جمعه در دفتر بیضی شکل کاخ سفید گذشت، هشدار دادهاند که چنین رویکردی به تقویت روسیه و تضعیف متحدان آمریکا میانجامد و سرآخر به زیان ایالات متحده خواهد بود.
سرمقاله والاستریت ژورنال: پیروزی پوتین و تاوانی که ترامپ و ونس خواهند پرداخت
شورای سردبیری والاستریتژورنال در سرمقاله شماره شنبه ۱۱ اسفند نوشت: «در پایان درگیری لفظی مقابل دوربینها بین دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، و ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهوری اوکراین، ترامپ آن را «برنامه تلویزیونی عالی» توصیف کرد. این توصیف شاید از نظر رسانهای درست باشد، اما هدف اصلی این دیدار، پیشرفت در مسیر صلحی آبرومندانه برای اوکراین بود. در نهایت، برنده واقعی این تقابل کسی جز ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، نبود.»
در ادامه این سرمقاله، پس از شرحی از چگونگی متشنج شدن جلسه، اظهارنظر جیدی ونس آغازگر مشاجره دانسته و گفته شده است: «اینکه چرا معاون رییسجمهوری چنین درگیری علنی و آشکاری را به وجود آورد، جای سوال دارد. ونس اخیرا در شبکههای اجتماعی تلاش کرده است که جنگ اوکراین را به یک «اختلاف قومی» تقلیل دهد و زمینه را برای پذیرش تسلیم اوکراین آماده کند. او زلنسکی را مانند کودکی که برای شام دیر کرده است، سرزنش کرد و مدعی شد که او بهاندازه کافی از آمریکا قدردانی نکرده است، در حالی که زلنسکی بارها حمایتهای ایالات متحده را ستوده است.»
شورای سردبیری والاستریتژورنال سپس افزوده است: «زلنسکی میتوانست تنش را کاهش دهد و مجددا از آمریکا قدردانی کند، اما آیا باید در مقابل حمله علنی و تحقیر مردم اوکراین سکوت میکرد؟ این درگیری در کاخ سفید را برخی از حامیان ترامپ بهعنوان نمایش قدرت آمریکا توجیه میکنند، اما منافع واشینگتن در اوکراین این است که جلو پروژه امپریالیستی پوتین را بدون دخالت مستقیم نیروهای آمریکایی بگیرد. تحقیر اوکراین در برابر چشم جهانیان، رسیدن به این هدف را دشوارتر میکند.»
بهنوشته والاستریتژورنال، تسلیم اوکراین در برابر پوتین، نه تنها برای این کشور و اروپا فاجعهبار خواهد بود، بلکه برای ترامپ نیز پیامدهای سیاسی سنگینی خواهد داشت. رییسجمهوری آمریکا نمیتواند بهسادگی از این جنگ کنار بکشد، هرچند که ممکن است آرزو کند این درگیری در زمان ریاستجمهوری او آغاز نشده بود.
در ادامه سرمقاله این روزنامه گفته شده است که اوکراین تا تابستان امسال بهاندازه کافی سلاح برای مقاومت دارد، اما با توجه به پیشروی تدریجی نیروهای روسیه در شرق اوکراین، پوتین دلیلی برای سازش نمیبیند. در شرایطی که رییسجمهوری آمریکا و معاونش به جای تحت فشار قرار دادن کرملین به زلنسکی حمله میکنند، چه انگیزهای برای توقف این جنگ برای پوتین باقی میماند؟
شورای سردبیری والاستریتژورنال سپس با اشاره به اینکه برخی از تحلیلگران معتقدند که ترامپ در زمان مناسب فشار بر پوتین را افزایش خواهد داد، تاکید کرده است که تاکنون هیچ نشانهای از تغییر موضع روسیه در قبال تصرف سرزمینهای اشغالی یا تضمین دفاعی برای اوکراین پس از یک توافق صلح وجود ندارد.
به نوشته والاستریتژورنال، ترامپ بدون شک از اینکه باید با جنگی که تصور میکند در سال ۲۰۲۰ میتوانست از آن جلوگیری کند دستوپنجه نرم کند، ناراحت است. اما روسایجمهوری مجبورند با جهانی که به ارث میبرند، روبهرو شوند. صلح در اوکراین هنوز قابل تحقق است، اما برای رسیدن به آن، ترامپ و زلنسکی باید به توافقی دست یابند که مردم اوکراین بتوانند با آن زندگی کنند.
شورای سردبیری والاستریتژورنال سرمقاله خود را اینگونه به پایان برده است که «ترامپ نمیخواهد بهعنوان رییسجمهوری شناخته شود که اوکراین را به پوتین واگذار کرد، زیرا چنین اقدامی پیامدهای خونین و مخربی برای منافع ایالات متحده خواهد داشت. همچنین، ونس نیز در آینده اگر قصد ورود به رقابتهای ریاستجمهوری را داشته باشد، باید در دنیایی که نتیجه این تصمیمگیریها در آن آشکار شده است، رقابت کند.»
سرمقاله واشینگتنپست: ترامپ باید بههمین اندازه با پوتین نیز تند و بیپروا باشد
شورای سردبیری روزنامه واشینگتنپست نیز در سرمقاله شنبه ۱۱ اسفند، نوشته است: «دونالد ترامپ روز جمعه در کاخ سفید، بیشتر شبیه دون کورلئونه، رهبر مافیایی فیلم پدرخوانده، رفتار کرد تا یک رییسجمهوری آمریکایی. او با لحنی تهدیدآمیز تلاش کرد ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهوری اوکراین، را وادار به پذیرش آتشبس با روسیه کند.»
به نوشته این روزنامه، این نوع رفتار که با متحدان سختگیرانهتر از دشمنان برخورد میکند، نشاندهنده درک نادرست از تهدید روسیه و جاهطلبیهای آن است. زلنسکی نیز خواهان پایان جنگ سهسالهای است که کشورش را ویران کرده، اما میداند که یک توافق بد میتواند خطرناکتر از نبود توافق باشد. اوکراین بدون دریافت تضمینهای امنیتی قوی از سوی متحدانش، نمیتواند به پوتین اعتماد کند که آتشبس را رعایت خواهد کرد.
در ادامه این سرمقاله گفته شده است: «ترامپ خود را یک میانجی بیطرف بین روسیه و اوکراین میبیند، نه رهبر دنیای آزاد. دولت او حتی از به کار بردن واژه «تهاجم» برای توصیف حمله روسیه به اوکراین خودداری کرده و در سازمان ملل علیه قطعنامهای که آن را محکوم میکرد، رتی داده است. به نظر میرسد ترامپ بیش از آنکه با دموکراسی اوکراین همسو باشد، به اقتدارگرایی پوتین تمایل دارد.»
شورای سردبیری واشینگتنپست پس از اشاراتی مفصل به تاریخچه کینهها و کدورتهای ونس و ترامپ از زلنسکی نوشته است: «حقیقت این است که ایالات متحده ممکن است روزی از تقویت موقعیت پوتین پشیمان شود. هرچند زلنسکی استدلال درستی داشت، اما بحثکردن در این جلسه، موضع او را در مذاکره تضعیف کرد.»
واشینگتنپست سپس این درس تاریخ را یادآوری کرده که ضعف در برابر دیکتاتورها جواب نمیدهد.
این روزنامه سرمقاله خود را اینگونه به پایان برده است:«ترامپ باید تصویر بزرگتر را ببیند. اگر هدف او جلوگیری از جنگ جهانی سوم است، باید از درسهای جنگ جهانی دوم استفاده کند. مماشات با دیکتاتورها جواب نمیدهد. پوتین، که سابقهای طولانی در کاگب دارد، تنها به قدرت پاسخ میدهد، نه به ضعف. او به قاطعیت احترام میگذارد، نه به چاپلوسی. رییسجمهوری آمریکا اگر واقعا میخواهد مانع پیشروی پوتین شود، باید با او همانقدر تند و بیپرده برخورد کند که روز جمعه با زلنسکی برخورد کرد.