مقام سابق آمریکایی: هر که از ننهاش قهر کرده، میخواهد میانجی ایران و آمریکا شود



اورسولا فون در لاین، رییس کمیسیون اتحادیه اروپا، دو روز پس از آن که در نشست لندن از ضرورت «مسلح کردن دوباره اروپا» سخن گفت، از یک طرح ۸۰۰ میلیارد یورویی برای بودجه دفاعی این اتحادیه خبر داد.
کمیسیون اروپا، سهشنبه ۱۴ اسفند، از پیشنهاد وام جدید مشترک اتحادیه اروپا به مبلغ ۱۵۰ میلیارد یورو برای اعطا به هر دولت عضو این اتحادیه و در مجموع ۸۰۰ میلیارد یورو اعتبار خبر داد.
فون در لاین در بروکسل به خبرنگاران گفت این طرح که «تسلیح مجدد اروپا» نامیده میشود، ظرفیت «جمعآوری نزدیک به ۸۰۰ میلیارد یورو در هزینههای تسلیحاتی برای اروپای ایمن و انعطافپذیر» را خواهد داشت.
اتحادیه اروپا شامل ۲۷ کشور است.
او گفت: «زمان برای اروپا فرا رسیده است و ما آمادهایم تا خودمان را تقویت کنیم.»
رییس کمیسیون اروپا گفت که در طرح «تسلیح مجدد اروپا» همچنین «کمک فوری به اوکراین» ارائه خواهد کرد.
او افزود: «با این طرح، کشورهای عضو قادر خواهند بود حمایت خود را از اوکراین به میزان قابل توجهی تقویت کنند.»
بر اساس اعلام کمیسیون اتحادیه اروپا، ۱۵۰ میلیارد یورو وام مشترک جدید برای ایجاد حوزههای توانمندی مانند دفاع هوایی و موشکی، سیستمهای توپخانه، موشک و مهمات، پهپادها و سامانههای ضد پهپاد یا رفع نیازهای دیگر از جمله مسائل سایبری تا تحرک نظامی است.
رهبران اتحادیه اروپا این پیشنهاد را در نشست ویژه سران این اتحادیه در پنجشنبه پیش رو که به هزینههای دفاعی اختصاص داده شده، مورد بحث قرار خواهند داد.

کمیسیون اتحادیه اروپا همچنین پیشنهاد کرد محدودیتهای اعمال شده بر اساس قوانین اتحادیه اروپا بر هزینههای دولت در صورت سرمایهگذاریهای دفاعی لغو شود.
فون در لاین گفت: «اگر کشورهای عضو هزینههای دفاعی خود را به طور متوسط ۱.۵ درصد تولید ناخالص داخلی افزایش دهند، این میتواند فضای مالی نزدیک به ۶۵۰ میلیارد یورو ایجاد کند.»
او گفت: «اروپا آماده است تا مسوولیتهای خود را بپذیرد. اروپا میتواند نزدیک به ۸۰۰ میلیارد یورو برای یک اروپای ایمن و انعطافپذیر بسیج کند. ما به همکاری نزدیک با شرکای خود در ناتو ادامه خواهیم داد.»
در پی تلاش اروپا برای تسلیح مجدد خود، ارزش سهام شرکتهای تسلیحاتی اروپا افزایش یافته است.
بیشتر بخوانید: افزایش ارزش سهام شرکتهای تسلیحاتی اروپا پس از درگیری لفظی ترامپ و زلنسکی
توافق رهبران اروپایی برای افزایش هزینههای دفاعی، تلاش برای نشان دادن توانایی قاره اروپا در دفاع از خود به دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا است.
در فرانسه، تنها دو درصد از تولید ناخالص داخلی به بخش دفاعی اختصاص دارد که همین رقم نیز به سختی تصویب شده و سهم بسیاری از کشورهای اروپایی هنوز از این عدد هم کمتر است.
فرانسه قصد دارد این سهم را به حدود سه تا سهونیم درصد از تولید ناخالص داخلی خود افزایش دهد.
روسیه در سه سال گذشته، ۱۰ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را به بخش دفاعی اختصاص داده است.
به گفته امانوئل مکرون، رییسجمهوری فرانسه، بودجههای ساختاری و صندوقهای برنامهای وجود دارند که هنوز استفاده نشدهاند و کمیسیون اروپا باید مجوز استفاده از روشهای تامین مالی نوآورانه مانند استقراض مشترک یا استفاده از مکانیسم ثبات اروپایی را که در شرایط بحران مالی به کشورهای عضو کمک میکند، داشته باشد.

دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، اعلام کرد که تمام بودجه فدرال برای مدارس و دانشگاههایی که اجازه برگزاری «اعتراضات غیرقانونی» را بدهند، قطع خواهد شد، دانشجویان خارجی به کشورهای خود بازگردانده و دانشجویان آمریکایی از تحصیل محروم خواهند شد.
ترامپ سهشنبه ۱۴ اسفندماه در شبکه اجتماعی خود، تروث سوشال، نوشت: «تحریککنندگان و دانشجویان خارجی بازداشت یا به کشورهای مبداء بازگردانده خواهند شد و دانشجویان آمریکایی که در این اعتراضات مشارکت داشته باشند، بهطور دائم اخراج یا بسته به جرم مرتکبشده، بازداشت خواهند شد.»
ترامپ همچنین اعلام کرد که استفاده از ماسک در اعتراضات ممنوع است.
رییسجمهوری آمریکا بارها تهدید کرده که نظام آموزشی آمریکا را بهطور اساسی، از جمله با قطع بودجه کامل وزارت آموزش و بازگرداندن کنترل کامل برنامههای درسی به ایالتها، دگرگون خواهد کرد.
اظهارات او پس از آن مطرح شد که سال گذشته دانشگاههای آمریکا صحنه اعتراضات دانشجویی علیه جنگ اسرائیل در غزه بودند. در برخی از این تظاهرات، معترضان حامی حماس به یهودیستیزی متهم شدند و از جمله از جمهوری اسلامی بهعنوان حامی و سازماندهنده برخی از اعتراضات در دانشگاههای آمریکا یاد شد.
دولت آمریکا روز دوشنبه اعلام کرد که در حال بررسی لغو بیش از ۵۰ میلیون دلار قرارداد با دانشگاه کلمبیا در نیویورک است. این تصمیم در واکنش به اتهام ناکامی این دانشگاه در حفاظت از دانشجویان یهودی اتخاذ شد.
پیشتر و در پی در پی امضای فرمان اجرایی دونالد ترامپ رییسجمهور آمریکا مبنی بر اخراج خارجیهایی که اقدام به نفرتپراکنی میکنند و از یهودستیزی حمایت میکنند، خبرگزاری رویترز به نقل از سخنگوی گروه بتار در آمریکا گزارش داد که روند اخراج برخی دانشجویان از آمریکا آغاز شده است.
دونالد ترامپ در ماه ژانویه فرمانی اجرایی را امضا کرد که خارجیهایی را که از نفرتپراکنی و یهودستیزی حمایت میکردند، به ویژه دانشجویان خارجی که در تظاهرات حامیان فلسطینیها در دانشگاهها شرکت داشتند، هدف قرار میدهد.
خبرگزاری رویترز نوشت که تعدادی از سازمانها و گروههای فعال منتظر چنین تصمیمی بودند تا به ویژه به یهودستیزی در دانشگاهها پایان دهند.
الیزابت رند، بنیانگذار گروه «مادران علیه یهودستیزی در دانشگاهها» در هفتم فوریه، در فیسبوک نوشت: «اگر دانشجویان با ویزا اینجا هستند و بچههای ما را مورد آزار و اذیت قرار میدهند، قطعا باید اخراج شوند.»
همچنین گروه بتار که از سوی یک سازمان یهودی مدافع حقوق مدنی (Anti-Defamation League Jewish advocacy group) به عنوان گروهی افراطی شناخته میشود، اعلام کرد که اسامی دانشجویان و اساتید خارجی را برای اخراج در اختیار دولت ترامپ قرار داده است.
رویترز نوشت که بتار شواهدی مبنی بر وجود چنین فهرستی ارائه نکرد، اما دانیل لوی، سخنگوی این سازمان، درباره اخراجهای وعده داده شده گفت: «خوشحالیم که این روند اکنون آغاز شده است.»
فرمان اجرایی اخیر ترامپ هنوز تاثیری همچون تاثیر دستور اجرایی ممنوعیت سفر به آمریکا برای اتباع هفت کشور که در اولین دوره ریاست جمهوری ترامپ صادر شد، نداشته است.
در آن زمان اتباع این کشورها با اکثریت مسلمان از ورود به ایالات متحده منع شدند و قبل از اینکه دادگاه فدرال چنین تصمیمی را خلاف قانون اساسی تشخیص دهد، باعث هرج و مرج در فرودگاهها شد.
با این حال، رویترز نوشت که وکلای حقوق مدنی گفتند که دستورات اخیر ممکن است حقوق آزادی بیان را در قانون اساسی نقض کند.
همچنین گروههای آمریکایی عرب اعلام کردهاند که آماده به چالش کشیدن این سیاست در دادگاه هستند.
گروههای اصلی مدافع یهودیان آمریکایی مانند کمیته یهودیان آمریکا از دستورات ترامپ استقبال کردند، اما از درخواستها برای کمک به دولت در شناسایی هویت دانشجویان خارجی مدافع فلسطین خودداری کردند.
از زمان بازگشت ترامپ به قدرت، وزارت دادگستری ایالات متحده برنامههایی را برای تشکیل یک کارگروه برای مبارزه با یهودستیزی در مدارس و دانشگاهها اعلام کرد و وزارت آموزش گفت که در حال تحقیق در مورد پنج دانشگاه به اتهام آزار و اذیت یهودیستیزانه است.
کمیته آمریکایی-عربی ضد تبعیض اعلام کرد که از زمان روی کار آمدن ترامپ ویزای تعدادی از دانشجویان فلسطینی لغو شده است.
این گروه حقوق مدنی اسکرین شاتهایی از پیام ایمیل خود به وزارت خارجه آمریکا در مورد دانشجویی از غزه که ویزای او در ماه جاری لغو شد و تصویری از سند لغو شده را ارائه کرد.

تصمیم دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، برای قطع کمکهای نظامی به اوکراین با واکنشهای گستردهای همراه شده است. این تصمیم در حالی مورد استقبال مسکو قرار گرفته که در اروپا، زنگ خطر برای متحدان کییف به صدا درآمده است.
دنیس شمیحال، نخستوزیر اوکراین، سهشنبه ۱۴ اسفند در واکنش به تصمیم اخیر ترامپ گفت ارتش اوکراین ابزارهای لازم را برای حفظ خطوط مقدم در اختیار دارد.
او در عین حال تاکید کرد کمکهای نظامی به اوکراین «حیاتی است و جان هزاران نفر را نجات میدهد».
در سوی مقابل، دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، اعلام کرد «اگر این موضوع صحت داشته باشد»، توقف کمکهای نظامی ایالات متحده به اوکراین «بهترین اقدام» در جهت برقراری صلح خواهد بود و میتواند کییف را به آغاز فرآیند صلح ترغیب کند.
او در عین حال تاکید کرد مسکو نیاز دارد جزییات تصمیم اخیر ترامپ را مورد بررسی قرار دهد.
مجارستان نیز که از متحدان ترامپ و روسیه به شمار میرود، از قطع کمکهای نظامی به اوکراین استقبال کرد.
سخنگوی دولت مجارستان گفت: «رییسجمهوری آمریکا و دولت مجارستان موضع مشترکی دارند؛ بهجای تداوم ارسال تسلیحات و ادامه جنگ، باید هرچه سریعتر آتشبس برقرار و مذاکرات صلح آغاز شود.»
رسانهها شامگاه ۱۳ اسفند به نقل از مقامهای ارشد ایالات متحده گزارش دادند ترامپ تمامی کمکهای نظامی به اوکراین را متوقف و اعلام کرده تا زمانی که رهبران اوکراین «تعهدی صادقانه به صلح» نشان ندهند، این کمکها از سر گرفته نخواهد شد.
بر اساس گزارشها، ارسال تجهیزات نظامی آمریکا که در حال حاضر در اوکراین مستقر نیستند، از جمله سلاحهایی که در مسیر انتقال از طریق هواپیما و کشتی قرار دارند یا در مراکز ترانزیتی لهستان آماده ارسال هستند، بلافاصله متوقف خواهد شد.

تاکید اروپا بر ادامه حمایتها از اوکراین
تصمیم ترامپ برای تعلیق حمایت نظامی از اوکراین، به مذاق حامیان کییف در اروپا خوش نیامده است.
پتر فیالا، نخستوزیر جمهوری چک، با اشاره به تغییر رویکرد واشینگتن در قبال کییف، بازنگری در سیاست اروپا را ضروری توصیف کرد.
فیالا در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «ما باید از نظر اقتصادی و نظامی قدرتمندتر شویم، تامین امنیت خود را جدی بگیریم و بودجه بیشتری به حوزه دفاع اختصاص دهیم. تامین امنیت ما همچنین به معنای حمایت هرچه قویتر از اوکراین است.»
او تاکید کرد: «ما نمیتوانیم اجازه دهیم سیاست تجاوزکارانه روسیه که تهدیدی علیه همه ما است، به موفقیت دست پیدا کند.»
دونالد توسک، نخستوزیر لهستان، بار دیگر بر حمایت ورشو از کییف تاکید کرد و گفت: «اوکراینی مستقل و همسو با غرب که قادر به دفاع از خود در برابر تجاوز روسیه باشد، به معنای لهستانی قویتر و امنتر است.»
او افزود: «در میانه بحران سیاسی و آشفتگی روزافزون، این مساله از هر چیز دیگری مهمتر است. هر کسی که این حقیقت بدیهی را زیر سوال ببرد، در واقع به پیروزی پوتین کمک کرده است.»
پاول ورونسکی، سخنگوی وزارت خارجه لهستان نیز با اشاره به دستور ترامپ برای توقف پیشتیبانی نظامی از کییف، شرایط موجود را «نگرانکننده» خواند و گفت این تصمیم بدون مشورت با اعضای ناتو و «گروه تماس دفاع از اوکراین» اتخاذ شده است.

در پی انتقاد ولودیمیر زلنسکی از حذف کییف در مذاکرات صلح، ترامپ اول اسفند رییسجمهوری اوکراین را «دیکتاتوری برنیامده از انتخابات» خواند و گفت او وارد جنگی شد که امکان پیروزی در آن وجود نداشت.
در نهایت، درگیری لفظی زلنسکی و ترامپ در برابر خبرنگاران و دوربینهای تلویزیونی در کاخ سفید روابط کییف و واشینگتن را بیش از پیش تیره کرد.
اولکساندر مِرِژکو، رییس کمیته روابط خارجی پارلمان اوکراین، ۱۴ اسفند با انتقاد از تصمیم ترامپ هشدار داد قطع کمکها به کییف در مقطع کنونی بهمعنای «یاری رساندن به پوتین» است.
او اضافه کرد: «به نظر میرسد که او ما را به سمت تسلیم شدن سوق میدهد، یعنی پذیرش خواستههای روسیه.»
بریتانیا اما تاکنون موضعی محتاطانه در برابر قطع حمایت تسلیحاتی آمریکا از اوکراین اتخاذ کرده است.
سخنگوی دولت بریتانیا بدون اشاره مستقیم به تصمیم ترامپ گفت: «ما همچنان به تامین صلحی پایدار در اوکراین کاملا متعهد هستیم و در همین راستا با متحدان کلیدی خود همکاری میکنیم. این کار هم از نظر اخلاقی درست است و هم در راستای منافع ما قرار دارد.»
روسیه عملیات نظامی خود را علیه اوکراین اسفند ۱۴۰۰ کلید زد و از آن زمان تاکنون، درگیریهای مرگبار میان دو کشور ادامه داشته است. از زمان آغاز جنگ کنونی، روسیه حدود یک-پنجم از خاک اوکراین را به تصرف خود درآورده است.
مقامهای روسیه بارها تاکید کردهاند برقراری صلح تنها با پذیرش «واقعیتهای میدانی» از سوی اوکراین امکانپذیر خواهد بود.
استفاده از عبارت «واقعیتهای میدانی» در گفتمان مقامهای روسیه بدان معناست که اوکراین باید مالکیت مجدد را بر مناطق چهارگانهای که در ابتدای مناقشه کنونی به اشغال روسیه درآمدند، فراموش کند.

واکنشها در ایران به سخنان وزیر خارجه ترکیه درباره سیاستهای منطقهای جمهوری اسلامی ادامه دارد. علیاکبر ولایتی، مشاور رهبر جمهوری اسلامی، گفت که تهران در برابر «گزافهگوییها» سکوت نخواهد کرد و وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، سفیر ترکیه در ایران را برای دیدار فراخواند.
خبرگزاری رویترز سهشنبه ۱۴ اسفند به نقل از وزارت خارجه ترکیه نوشت که کاردار ایران در آنکارا در واکنش به انتقادات علنی تهران از سیاستهای ترکیه احضار شده است.
ولایتی، ۱۴ اسفند، خطاب به مقامهای ترکیه از آنان خواست «جانب ادب دیپلماتیک» را رعایت و از «تکرار ادعاهای بیاساس، غیرواقعی و مداخلهجویانه» پرهیز کنند.
او گفت مقامهای آنکارا نمیتوانند جایگاه جمهوری اسلامی را در منطقه تضعیف کنند: «جمهوری اسلامی اهل گفتوگوست اما هرگز در برابر گزافهگوییها سکوت نکرده و در برابر بیاحترامی، پاسخی در خور خواهد داد.»
اشاره ولایتی به مصاحبه دهم اسفند هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه، با شبکه خبری الجزیره است که در آن درباره حمایت جمهوری اسلامی از نیروهای مسلح کُرد در سوریه هشدار داد و گفت: «اگر میخواهید به شیشه خانهتان سنگ نزنند، شما هم به دیگران سنگ نیندازید.»
فیدان همچنین گفت که منطقه باید از «فرهنگ سلطهجویی یک کشور بر دیگران» رها شود و نه عربها، نه ترکها، نه کردها و نه ایرانیها، نباید بهدنبال «تسلط بر دیگری، ایجاد مزاحمت یا تهدید» باشند.
فراخواندن سفیر ترکیه در ایران
وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، چهار روز پس از این صحبتها، حجابی کرلانقیچ، سفیر ترکیه در تهران را فراخواند و از صحبت محمود حیدری، دستیار وزیر امور خارجه و مدیرکل مدیترانه و شرق اروپا با او خبر داد.
پرستیوی، شبکه انگلیسیزبان صدا و سیمای جمهوری اسلامی، این خبر را با به کار بردن عبارت «احضار سفیر ترکیه» منتشر کرد.
پیش از این و در ۱۳ بهمن، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، سخنان اخیر فیدان را «غیر سازنده» توصیف کرد و گفت در مورد پروندههای منطقهای، از قدیم میان تهران و آنکارا اختلافنظرهایی وجود داشته است.
بقایی همچنین سخنان فیدان را «بسیار غیرسازنده» توصیف کرد و گفت این اظهارات نیازمند «موضع خیلی روشن و قاطع» جمهوری اسلامی بود.
بر اساس گزارش وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، حیدری در دیدار با کرلانقیچ، به او گفته است مقامهای ترکیه باید به اقتضای منافع مشترک دو کشور و حساسیت شرایط منطقه، از «اظهارنظرهای ناصواب و تحلیلهای غیرواقعی» که میتواند منجر به بروز اختلاف و تنش شود، پرهیز کنند.
این گزارش افزود کرلانقیچ هم بر ضرورت «همکاری نزدیک» تهران و آنکارا تاکید کرد و گفت نظرات وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی را به وزارت خارجه ترکیه منتقل خواهد کرد.
وزیر خارجه ترکیه پیش از این هم به الحدث گفته بود جمهوری اسلامی از وضعیت جدید درس خواهد گرفت. اظهاراتی که رسانههای حکومتی در ایران مانند روزنامه کیهان و خبرگزاری تسنیم، آن را «گزافهگویی» و «کنایهآمیز» خوانده بودند.
شماری از رسانههای داخلی، اظهارات جدید فیدان را نوعی تهدید به تلافی با تحریک نیروهای کرد مخالف جمهوری اسلامی در ایران تعبیر کردند.
تقابل تهران و آنکارا در شرایطی بالا گرفته است که ۲۰ بهمن رییس سازمان امنیت ترکیه در سفر به تهران با وزیر اطلاعات دولت پزشکیان و دبیر شورای عالی امنیت ملی دیدار و درباره موضوعاتی چون وضعیت سوریه و پکک گفتوگو کرد.

سرویس اطلاعاتی فنلاند گزارش داد که فعالیتهای خرابکارانه روسیه در اروپا بهطور فزایندهای خطرناکتر شده است و روسیه توجه کمتری به تلفات جانبی دارد. به گفته رییس سرویس مخفی فنلاند، افزایش تعداد حوادث مربوط به کابلهای دریای بالتیک «استثنایی» بوده و نشاندهنده تهدیدی جدی است.