هزاران نفر در ترکیه پنجشنبه با وجود ممنوعیت تجمعات خیابانی، اعتراضات به بازداشت اکرم امام‌اوغلو شهردار استانبول را ادامه دادند و در همین حال، مخالفان دولت تلاش کردند این بازداشت را به رجب طیب اردوغان رییس‌جمهور ترکیه نسبت دهند.
معترضان در مقر شهرداری، یک ایستگاه پلیس در استانبول، دانشگاه‌ها و میدان‌های عمومی در سراسر کشور گرد هم آمدند که منجر به درگیری‌هایی با نیروهای پلیس شد.
پلیس با ایجاد موانع و مسدود کردن خیابان‌ها سعی در کنترل اوضاع داشت.
امام‌اوغلو، شهردار استانبول و ۵۴ ساله، که رقیب اصلی سیاسی اردوغان محسوب می‌شود، چهارشنبه به اتهام فساد مالی و کمک به یک گروه تروریستی بازداشت شد.
این اقدام از سوی مخالفان به عنوان «تلاش برای کودتا» محکوم شد و موجی از اعتراضات و انتقادهای رهبران اروپایی را در پی داشت.
بازداشت شهردار محبوب استانبول در ادامه‌ی پرونده‌های قضایی علیه مخالفان دولت طی ماه‌های اخیر انجام شده است. منتقدان دولت، آن را تلاشی سیاسی برای تضعیف بخت انتخاباتی مخالفان و خاموش کردن اعتراضات می‌دانند؛ اتهاماتی که دولت رد می‌کند.
اردوغان در نخستین واکنش خود به بازداشت امام‌اوغلو، انتقادات مخالفان را «نمایش» و «شعار» خواند و گفت کشور زمانی برای این مسائل ندارد.
هم‌زمان با انتشار فراخوان به منظور برگزاری تجمع جهت ادامه اعتراض به بازداشت امام‌اوغلو که قرار است برای انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۲۸ ترکیه نامزد شود، شهردار آنکارا و رییس حزب برابری و دموکراسی خلق‌ها (دم پارتی) نیز به بازداشت او اعتراض کردند.
پنجشنبه ۳۰ اسفند، گزارش‌هایی از درگیری میان نمایندگان حزب جمهوری‌خواه خلق و حزب عدالت و توسعه در مجلس ترکیه منتشر شد.
اوزگور اوزل، دبیرکل حزب جمهوری‌خواه خلق، برای تجمع اعتراضی در روز پنجشنبه فراخوان داده. پلیس نیز محدوده شهرداری استانبول را مسدود کرده و ماشین‌های آب‌پاش را در این منطقه مستقر کرده است.
هم‌زمان، منصور یاواش، شهردار آنکارا، به بازداشت شهردار استانبول و اعمال نظر سیاسی در پرونده‌های قضایی اعتراض کرد.
تولای حاتم‌اوغلو و تونجر بکرهان، روسای مشترک حزب دموکراسی و برابری خلق‌ها (دم پارتی) که طرفدار کردهاست، بازداشت امام‌اوغلو را «اخلال در تلاش‌ها برای دستیابی به صلح» پس از پیام عبدالله اوجالان برای خلع سلاح دانستند.
اکرم امام‌اوغلو، عضو حزب جمهوری‌خواه خلق، در انتخابات سال ۲۰۱۹ توانست به بیش از ۲۰ سال سیطره حزب عدالت و توسعه به رهبری اردوغان بر شهرداری استانبول پایان دهد و به عنوان شهردار این شهر انتخاب شود.
او با حمایت ائتلاف شش حزبی ناسیونالیست‌ها، سکولارها ، لیبرال‌ها، محافظه‌کاران، اسلام‌گرایان و مهم‌ترین آن‌ها، کُردها، در انتخابات پیروز شد.
استانبول جمعیت کُرد بسیار بزرگی دارد.
حساب امام‌اوغلو در ایکس، رییس‌جمهوری ترکیه را به فساد متهم کرد و از اعضای حزب حاکم و قوه قضاییه خواست تا با بی‌عدالتی مخالفت کنند.
فراخوان‌هایی نیز برای ادامه تجمعات در پنجشنبه منتشر شده است.
با وجود اعلام ممنوعیت تظاهرات و تجمعات تا روز یک‌شنبه، معترضان به بازداشت امام‌اوغلو، شامگاه ۲۹ اسفند در تعدادی از شهرهای ترکیه از جمله استانبول، آنکارا، ازمیر و ترابزون تجمع کردند که تعدادی از آنان بازداشت شدند. ۳۷ نفر نیز به دلیل انتشار مطالبی در شبکه‌های اجتماعی دستگیر شدند.
علی یرلیکایا، وزیر کشور ترکیه، از بازداشت ۳۷ نفر به اتهام «انتشار پست‌های تحریک‌آمیز» در رسانه‌های اجتماعی در ارتباط با بازداشت شهردار استانبول خبر داد.
او گفت که ۲۶۱ حساب نیز در همین رابطه در شبکه‌های اجتماعی شناسایی شده‌اند.
بر اساس گزارش‌ها بیش از ۱۸ میلیون پست در ایکس در این‌باره منتشر شده است.
در رابطه با بازداشت امام‌اوغلو، تجمعی هم در برلین، پایتخت آلمان برگزار شد.
از سوی دیگر دفتر دادستان عمومی استانبول خبر داد که یک شرکت ساختمانی متعلق به امام‌اوغلو را نیز توقیف کرده است.
اکرم امام‌اوغلو، شهردار استانبول که قرار بود یک‌شنبه سوم فروردین ۱۴۰۴ برای انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۸ ترکیه اعلام نامزدی کند، چهارشنبه ۲۹ اسفند ۱۴۰۳ به اتهام فساد مالی بازداشت شد.
مخالفان و رسانه‌ها بازداشت او را «یک کودتای غیرنظامی» علیه رقبای اردوغان و حزب عدالت و توسعه خوانده‌اند.
با این حال یلماز تونچ، وزیر دادگستری ترکیه، گفت که قوه قضاییه این کشور مستقل عمل می‌کند و این ادعا که بازداشت امام‌اوغلو کودتا علیه او بوده، درست نیست
هم‌زمان با بازداشت شهردار استانبول دسترسی به شبکه‌های اجتماعی در ترکیه محدود و برگزاری تجمع تا روز یک‌شنبه ممنوع اعلام شد.
در واکنش به این موضوع، اورسولا فون در لاین، رییس کمیسیون اروپا، بازداشت امام‌اوغلو را «بسیار نگران‌کننده» خواند و آلمان نیز این اقدام را «شکستی جدی برای دموکراسی» در ترکیه دانست.
آنکارا طی دهه‌های گذشته خواستار عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا بوده اما به دلیل برخی اختلافات، به‌ویژه نگرانی‌ها درباره وضعیت حقوق بشر و دموکراسی در این کشور، این روند بی‌نتیجه مانده است.
پس از بازداشت شهردار استانبول لیر ترکیه با افت ۱۲/۷ درصدی، رکوردی جدید در کاهش ارزش خود به ثبت رساند و هر دلار آمریکا با ۴۲ لیر معامله شد.
ششمین پرونده علیه امام‌اوغلو
در سال‌های گذشته و پس از مطرح شدن نام امام‌اوغلو به‌عنوان نامزد ریاست‌جمهوری ترکیه، پرونده‌هایی علیه او گشوده شده است. پرونده جدید ششمین پرونده علیه امام‌اوغلو است.
امام‌اوغلو در فروردین ماه نیز توانست با اختلافی ۱۰ درصدی در رقابت برای شهرداری استانبول، پیشتاز شود. همچنین حزب او موفق شد شهرداری آنکارا را حفظ کند و علاوه بر آن، ۱۵ کرسی دیگر برای شهرداری در شهرهای سراسر کشور به دست آورد.
امام‌اوغلو که در گذشته به تجارت مشغول بود، ابتدا به عنوان شهردار منطقه کمتر شناخته‌شده بیلوک‌دوزو، منطقه‌ای با جمعیت طبقه متوسط، پا به حوزه سیاست گذاشت و پس از آن توانست اداره شهر استانبول را به عنوان شهردار در دست بگیرد.
هرتزوگ پنجشنبه ۳۰ اسفند در پیامی ویدیویی گفت: «غیرممکن است که از دیدن واقعیت دردناک در حال وقوع در برابر چشمانمان نگران نباشیم.»
او با اشاره به آغاز مجدد عملیات نظامی اسرائیل در نوار غزه افزود هزاران نیروی ذخیره ارتش برای خدمت فراخوانده شده‌اند و «غیرقابل تصور است که پسرانمان را به جبهه بفرستیم و در عین حال اقداماتی جنجالی انجام دهیم که شکاف در مردم را عمیقتر می‌کند».
نخست‌وزیر اسرائیل ۲۶ اسفند اعلام کرد قصد دارد رونن بار، رییس آژانس امنیت این کشور (شین بت)، را برکنار کند.
نتانیاهو در همین رابطه گفت: «در هر زمان، به‌ویژه در دوران جنگی که موجودیت ما را تهدید می‌کند، باید اعتماد کامل میان نخست‌وزیر و رییس شین بت وجود داشته باشد. اما متاسفانه وضعیت برعکس است؛ من چنین اعتمادی ندارم. بیاعتمادی من به رییس شین بت مداوم بوده و با گذر زمان افزایش یافته است.»
این تصمیم نتانیاهو با مخالفت گسترده چهرهها و احزاب اپوزیسیون همراه شده است.
وبسایت خبری تایمز اسرائیل نوشت نتانیاهو قصد دارد شامگاه ۳۰ اسفند با تشکیل جلسه کابینه، برکناری بار را به رای بگذارد.
تاکید هرتزوگ بر حمایت از خانوادههای گروگانهای در بند حماس
رییس‌جمهوری اسرائیل در ادامه پیام خود، خواستار حمایت از خانوادههای گروگانهای در بند حماس شد.
هرتزوگ گفت: «غیرممکن است که جنگ را از سر بگیریم تا حکم مقدس بازگرداندن گروگانها را انجام دهیم و در عین حال، به خانوادههای ناامیدی که در جهنم روی زمین به سر میبرند، گوش ندهیم و از آن‌ها حمایت نکنیم.»
او با اشاره به دیدارهای خود با خانوادههای قربانیان حمله هفتم اکتبر حماس افزود آن‌ها خواستار انجام تحقیقات «کامل، دقیق و مستقل درباره این فاجعه وحشتناک» هستند و هم‌زمان بر لزوم جلوگیری از از تشدید اختلافات در اسرائیل تاکید دارند.
نتانیاهو با تشکیل یک کمیسیون دولتی برای تحقیق درباره تهاجم هفتم اکتبر مخالفت کرده و معتقد است این کمیسیون علیه او «جانبدارانه» عمل خواهد کرد.
هرتزوگ با اشاره به اقدامات دولت نتانیاهو هشدار داد: «ما شاهد مجموعهای از اقدامات یکجانبه هستیم و من نگران تاثیر آن‌ها بر تابآوری ملیمان هستم.»
تایمز اسرائیل ۲۶ اسفند نوشت نتانیاهو از ماهها پیش به دنبال برکناری رییس شین بت بود، زیرا قصد دارد نهادهای امنیتی اسرائیل را به‌عنوان تنها مقصر حمله هفتم اکتبر معرفی کند.
اعضای حماس ۱۵ مهر سال گذشته (هفتم اکتبر ۲۰۲۳) با حمله به جنوب اسرائیل حدود هزار و ۲۰۰ نفر را کُشتند و بیش از ۲۵۰ تن را به گروگان گرفتند.
اسرائیل در واکنش به این تهاجم، عملیات نظامی گستردهای را در نوار غزه آغاز کرد که بنا بر اعلام وزارت بهداشت حماس، بیش از ۴۹ هزار کشته و ۱۱۲ هزار زخمی بر جای گذاشته است.
نتانیاهو اخیرا آنچه را «دولت پنهان» در اسرائیل خوانده، بهشدت مورد انتقاد قرار داده است.
هرتزوگ در پاسخ به این اظهارات گفت: «کارمندان دولتی اسرائیل هدف یک کارزار مداوم علیه خود قرار گرفتهاند.»
او اضافه کرد: «اینها کارمندان متعهد دولتی هستند که وظیفه خود را با وفاداری انجام میدهند، از جمله سربازان دخیره، خانوادههای داغدار و همسایگان هر یک از ما. آن‌ها نباید هدف تهمت قرار گیرند.»
پس از ماهها رایزنیهای بین‌المللی و با میانجیگری مصر، قطر و آمریکا، اسرائیل و حماس ۲۶ دی برای برقراری یک آتش‌بس سهمرحلهای در غزه به توافق دست یافتند.
مرحله نخست این توافق که شش هفته به طول انجامید، ۱۲ اسفند به پایان رسید. از آن زمان تاکنون، رایزنیها برای اجرای مرحله دوم آتش‌بس در جریان است.
این در حالی است که اسرائیل حملات خود به غزه را از سرگرفته و این حملات تنها ۲۹ اسفند دستکم ۲۰ کشته برجای گذاشت.
آنالنا بربوک، وزیر امور خارجه آلمان، پنجشنبه ۳۰ اسفند در یک نشست خبری در دمشق گفت: «من برای دومین بار در حدود ۱۰ هفته گذشته به سوریه آمدهام، زیرا این کشور و آینده آن در وضعیتی بحرانی قرار دارد.»
او افزود: «ما نمیتوانیم پیشبینی کنیم که در چند ماه آینده یا حتی شاید چند هفته آینده چه اتفاقی خواهد افتاد.»
بربوک کمبود کالاهای اساسی، به‌ویژه در بخش زیرساخت‌های انرژی، را از جمله مشکلات عمده سوریه برشمرد و اعلام کرد آلمان قصد دارد در بازسازی این بخش، از جمله مدرنسازی نیروگاه‌ها، به سوریه کمک کند.
آلمان که در یک دهه گذشته میزبان حدود یک میلیون پناهجوی سوری بوده است، تلاش دارد با رهبران جدید سوریه وارد تعامل شود.
برلین در عین حال، بر لزوم احترام حاکمان جدید سوریه به حقوق اقلیتها در این کشور تاکید دارد.
در هفتههای اخیر، تحولات سوریه تحت تاثیر درگیریهای خونین در این کشور قرار گرفته است.
در پی حملات پراکنده و مرگبار شبهنظامیان وابسته به حکومت اسد، نیروهای دولت جدید سوریه با آن‌ها درگیر شدند. این درگیریها بیش از هزار کشته برجای گذاشت که اکثر آن‌ها غیرنظامی و از شیعیان علوی بودند.
رهبران اتحادیه اروپا ۳۰ اسفند در بیانیه‌ای خشونتهای اخیر در سوریه را محکوم کردند و از مقامهای این کشور خواستند «حفاظت از تمامی غیرنظامیان را تضمین کنند».
آن‌ها همچنین اعلام کردند تعلیق بخش دیگری از تحریمهای سوریه را مورد بررسی قرار خواهند داد و هم‌زمان، اوضاع این کشور را از نزدیک تحت نظر دارند.
همکاری برلین و دمشق برای تسهیل بازگشت پناهجویان سوری
وزیر خارجه آلمان در ادامه نشست خبری خود گفت بهدلیل نگرانیهای امنیتی و محدودیتهای مکانی در دمشق، مسائل مربوط به ویزا و خدمات کنسولی همچنان از طریق سفارت آلمان در لبنان انجام خواهد شد.
او افزود آلمان قصد دارد بهمنظور تسهیل روند بازگشت داوطلبانه پناهجویان سوری به کشورشان، با دولت سوریه همکاری کند.
خبرگزاری رویترز ۳۰ اسفند نوشت سفارت آلمان در دمشق در حال حاضر تیم سیاسی کوچکی دارد و متناسب با وضعیت امنیتی موجود، بهتدریج دامنه فعالیت خود را گسترش خواهد داد.
بربوک پیش از این در ۱۴ دی با سفر به دمشق با احمد الشرع، رییس‌جمهوری دوره انتقالی سوریه، دیدار کرد.
او در آن مقطع زمانی گفت ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهوری روسیه، از بشار اسد حمایت و جنایات رژیم او را پنهان کرد و اکنون زمان آن رسیده است که روسیه پایگاههای خود را در سوریه رها کند.
مسکو از متحدان اصلی بشار اسد به شمار میرفت و او پس از گریختن از سوریه به روسیه پناهنده شد.
روسیه که در دوران حکومت اسد دو پایگاه طرطوس و لاذقیه را در اختیار داشت، میکوشد به حضور نظامی خود در سوریه ادامه دهد.
هم‌زمان با تدوین برنامه‌هایی برای برقراری آتش‌بس کوتاه‌مدت در اوکراین، افسران ارشد نظامی از کشورهای مختلف اروپا و جهان پنجشنبه ۳۰ اسفند در یک مقر نظامی در حومه لندن گرد هم آمدند تا جزییات مربوط به تشکیل یک نیروی بین‌المللی حافظ صلح برای اوکراین را بررسی کنند.
کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، ۳۰ اسفند اعلام کرد طرح «ائتلاف داوطلبان» که تحت رهبری بریتانیا و فرانسه فعالیت خواهد کرد، به مرحله اجرا رسیده است.
با این حال، هنوز مشخص نیست چه تعداد از کشورها مایل به اعزام نیروهای خود به اوکراین هستند و یا اینکه اصولا آتش‌بسی در منطقه برقرار خواهد شد یا خیر.
استارمر در جریان بازدید از یک تاسیسات زیردریایی هسته‌ای به خبرنگاران گفت طرح ائتلاف داوطلبان «بر حفظ امنیت آسمان، دریا و مرزهای اوکراین و همکاری با اوکراینی‌ها متمرکز است».
او افزود: «ما با سرعت کار می‌کنیم، زیرا نمی‌دانیم که آیا توافقی حاصل خواهد شد یا نه. من قطعا امیدوارم که چنین شود، اما اگر توافقی حاصل شود، واقعا مهم است که بتوانیم فورا واکنش نشان دهیم.»
هنوز مشخص نیست در صورت برقراری صلح در اوکراین، چه تعداد نیرو برای اجرای آن اعزام خواهند شد. برخی مقامات تعداد احتمالی این نیروها را بین ۱۰ هزار تا ۳۰ هزار سرباز برآورد کرده‌اند.
تاکنون تنها بریتانیا و فرانسه به‌صراحت آمادگی خود را برای اعزام نیرو به اوکراین اعلام کرده‌اند. برخی کشورها از جمله استرالیا، کانادا و فنلاند نیز گفته‌اند ممکن است به‌نوعی در این روند مشارکت داشته باشند.
ترامپ تاکنون موضعی درباره آمادگی واشینگتن برای ارائه پشتیبانی نظامی در صورت نقض آتش‌بس در اوکراین اتخاذ نکرده است.
در واکنش به برگزاری نشست نظامی در بریتانیا، روسیه تاکید کرد هیچ نیرویی از کشورهای ناتو را در خاک اوکراین نخواهد پذیرفت.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، گفت برنامه‌های اروپا برای افزایش هزینه‌های نظامی با تلاش‌های پوتین و ترامپ برای دستیابی به توافق صلح در تضاد است.
او افزود: «اروپا مسیر نظامی‌گری را در پیش گرفته و عملا به یکی از طرف‌های جنگ تبدیل شده است.»
موافقت اصولی اوکراین و روسیه برای آتش‌بس موقت
کی‌یف و مسکو به‌طور اصولی با یک آتش‌بس محدود موافقت کرده‌اند. این توافق پس از آن صورت گرفت که دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، با رهبران هر دو کشور به‌صورت تلفنی گفت‌وگو کرد.
هنوز مشخص نیست این آتش‌بس چه زمانی اجرایی خواهد شد و کدام اهداف ممکن است از حملات دو طرف مناقشه در امان بمانند.
توافق اولیه برای مهار نسبی جنگ سه‌ساله در شرایطی حاصل شد که ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهوری روسیه، پیش‌تر طرح پیشنهادی ترامپ برای یک آتش‌بس کامل ۳۰ روزه را رد کرده بود.
دشواری در متقاعد کردن طرف‌های درگیر برای خودداری از حمله به زیرساخت‌های انرژی یکدیگر، بخشی از چالش‌هایی است که ترامپ در تلاش برای تحقق وعده انتخاباتی خود مبنی بر پایان سریع جنگ با آن روبه‌رو است.
ترامپ پیشنهاد داد آمریکا مدیریت نیروگاه‌های اوکراین را بر عهده بگیرد
ریس رایت، وزیر انرژی ایالات متحده، اعلام کرد در صورت کمک به تضمین آتش‌بس و برقراری صلح در اوکراین، واشینگتن آماده است مدیریت نیروگاه‌های برق این کشور را بر عهده بگیرد.
کاخ سفید در بیانیه‌ای اعلام کرد ترامپ در تماس تلفنی ۲۹ اسفند خود با ولودیمیر زلنسکی، رییس‌جمهور اوکراین، پیشنهاد کرده است آمریکا در مدیریت و حتی مالکیت نیروگاه‌های هسته‌ای اوکراین نقش داشته باشد.
زلنسکی نیز گفت کی‌یف مذاکراتی را با ایالات متحده درباره احتمال مشارکت این کشور در بازسازی بزرگ‌ترین نیروگاه هسته‌ای اروپا، واقع در منطقه زاپوریژژیا اوکراین، آغاز کرده است.
این نیروگاه از سال ۲۰۲۲، زمانی که به تصرف ارتش روسیه درآمد، غیرفعال بوده است.
وزیر انرژی آمریکا در پاسخ به پرسشی درباره نحوه همکاری بر سر نیروگاه‌های اوکراین، به فاکس‌نیوز گفت: «ما در آمریکا تخصص فنی عظیمی برای مدیریت این نیروگاه‌ها داریم. فکر نمی‌کنم که این کار نیاز به حضور نظامی در محل داشته باشد.»
رایت تاکید کرد ترامپ و مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، در تلاش برای پایان دادن به مناقشه اوکراین هستند.
او افزود: «چگونه می‌توانیم صلح را به اوکراین بازگردانیم؟ چگونه می‌توانیم این جنگ را متوقف کنیم؟ این مستلزم آن است که هر دو طرف سلاح‌های خود را زمین بگذارند. اما اگر اداره نیروگاه‌های هسته‌ای اوکراین از سوی آمریکا به تحقق این هدف کمک کند، مشکلی نیست؛ ما می‌توانیم این کار را انجام دهیم.»
از سرگیری مذاکرات آمریکا و روسیه در عربستان سعودی
سرگئی اوشاکوف، مشاور امور خارجی پوتین، اعلام کرد هیات‌های روسی و آمریکایی دوشنبه پنجم فروردین در ریاض، پایتخت عربستان سعودی، دیدار خواهند کرد.
با وجود تداوم مذاکرات برای برقراری آتش‌بس، حملات پهپادی شب گذشته از سوی هر دو طرف باعث زخمی شدن چندین نفر و تخریب چند ساختمان شد.
اوکراین اعلام کرد روسیه ۱۷۱ پهپاد دوربرد را در این حملات به کار گرفت که از این تعداد، ۷۵ پهپاد ساقط و ۶۳ پهپاد دیگر احتمالا بر اثر اختلال الکترونیکی از روی رادار ناپدید شدند.
در سوی مقابل، روسیه از سرنگونی ۱۳۲ پهپاد اوکراینی در شش منطقه مختلف، از جمله در شبه‌جزیره کریمه، خبر داد.
