بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، شنبه اعلام کرد به ارتش دستور داده است فشار بر گروه فلسطینی حماس را افزایش دهد. حماس پیشتر پیشنهاد اسرائیل برای یک آتش‌بس موقت دیگر را رد کرد و به جای آن خواستار توافقی برای پایان دادن دائمی به جنگ غزه در ازای آزادی همه گروگان‌های اسرائیلی شد.
نتانیاهو شامگاه شنبه در یک سخنرانی تلویزیونی ضمن اشاره به این دستور، گفت: «هرچند جنگ بهایی سنگین دارد، اما ما چاره‌ای نداریم جز آن‌که برای موجودیت خود بجنگیم، تا رسیدن به پیروزی.»
نتانیاهو این سخنان را پس از دومین دیدار غیرمستقیم میان مقامات آمریکایی و ایرانی در رم ایراد کرد؛ دیداری که طی آن دو طرف توافق کردند چارچوبی برای یک توافق هسته‌ای احتمالی تدوین کنند.
عمان، میانجی این مذاکرات، اعلام کرد هدف این گفتگوها دستیابی به توافقی الزام‌آور است که تضمین کند ایران به‌طور کامل از سلاح هسته‌ای تهی خواهد بود و در عین حال حق توسعه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز برای آن حفظ می‌شود.
نتانیاهو در سخنان تلویزیونی خود با اشاره به همین مذاکرات، تاکید کرد متعهد به جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای است.
شکست تلاش‌ها برای آتش‌بس دوباره در جنگ غزه
میانجی‌گران مصری برای بازگرداندن آتش‌بسی چند مرحله‌ای تلاش می‌کنند که پیشتر در بهمن‌ماه بین اسرائیل و حماس منعقد شد.
اسرائیل از ماه مارس غزه را تحت محاصره کامل قرار داده و پس از آن‌که مذاکرات برای تمدید آتش‌بسی که منجر به آزادی ۳۸ گروگان شد شکست خورد، ۱۸ مارس حملات خود را به غزه از سر گرفت.
حماس که ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به اسرائیل حمله کرد و آغازگر جنگ فعلی بود، اعلام کرده تنها در صورتی گروگان‌های باقی‌مانده را آزاد می‌کند که توافقی برای پایان کامل جنگ بین دو طرف حاصل شود.
اواخر روز پنج‌شنبه، خلیل الحیه، رییس شاخه غزه حماس، اعلام کرد آن‌ها آماده‌اند تمام ۵۹ گروگان باقی‌مانده را در برابر آزادی اسرای فلسطینی در اسرائیل، پایان جنگ، و بازسازی غزه مبادله کند.
او پیشنهاد اسرائیل را که خواستار خلع سلاح کامل حماس است، «دارای شرایط غیرممکن» خواند و رد کرد.
اسرائیل در مقابل، پس از ازسرگیری حملات، بخش‌هایی از غزه را به کنترل درآورده و صدها هزار نفر از ساکنان را مجبور به تخلیه مناطق کرده است؛ اقدامی که فلسطینیان آن را گامی در جهت تخلیه دائم بخش‌هایی از سرزمین خود می‌دانند.
مقامات بهداشتی فلسطینی با اشاره به این‌که در یک ماه گذشته ۱۶۰۰ نفر در حملات غزه کشته شده‌اند، اعلام کردند ارتش اسرائیل شدت حملات خود در سراسر نوار غزه را افزایش داده و در ۴۸ ساعت گذشته دست‌کم ۹۲ نفر کشته شده‌اند که ۵۰ نفر از آن‌ها در روز شنبه بوده‌اند.
ارتش اسرائیل روز جمعه اعلام کرد در ۲۴ ساعت گذشته حدود ۴۰ هدف را در سراسر غزه مورد حمله قرار داده و شنبه نیز اعلام کرد یکی از سربازان ۳۵ ساله‌اش در درگیری در غزه کشته شده است.
سرنوشت نامعلوم گروگان دوتابعیتی اسرائیلی-آمریکایی
حماس صبح شنبه اعلام کرد جسد نگهبانی را یافته که این هفته در حمله هوایی اسرائیل کشته شده و گفته می‌شد در حال نگهداری از "ادان الکساندر" بوده است.
الکساندر، سرباز دو تابعیتی اسرائیلی-آمریکایی است که تصور می‌شود آخرین گروگان زنده آمریکایی در غزه باشد.
حماس سه‌شنبه اعلام کرده بود پس از آن‌که محل نگهداری الکساندر در حمله اسرائیل هدف قرار گرفت، ارتباط خود را با گروگان‌گیران او از دست داده است.
استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ترامپ برای خاورمیانه، ماه مارس گفته بود آزادی الکساندر، ۲۱ ساله و اهل نیوجرسی که هنگام حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ در ارتش اسرائیل خدمت می‌کرد و به دست حماس اسیر شد، «اولویت نخست» اوست.
آزادی این سرباز آمریکایی و اسرائیلی، محور اصلی مذاکرات بین رهبران حماس و آدام بوهلر، مذاکره‌کننده آمریکایی در ماه گذشته میلادی بود.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا از اظهارنظر درباره وضعیت الکساندر خودداری کرد، اما بار دیگر خواستار آزادی فوری او و دیگر گروگان‌ها شد و تاکید کرد گروه حماس «تنها مسئول» جنگ و ازسرگیری درگیری‌هاست.
در حال حاضر ۵۹ گروگان در غزه نگهداری می‌شوند و تصور می‌شود کمتر از نیمی از آن‌ها هنوز زنده باشند.
انتشار ویدئویی از گروگان اسرائیلی
شنبه، حماس ویدیویی بدون تاریخ و تدوین‌شده از «الکانا بوهبوت»، گروگان اسرائیلی منتشر کرد.
پس از انتشار این ویدئو، خانواده بوهبوت در بیانیه‌ای اعلام کردند «عمیقا شوکه و دل‌شکسته‌اند» و درباره سلامت جسمی و روانی او ابراز نگرانی کردند.
در بیانیه خانواده آمده است: «تا چه مدت دیگر باید منتظر بماند و قوی بماند؟» آن‌ها خواستار بازگرداندن تمام ۵۹ گروگان باقی‌مانده به خانه شدند.
حماس در طول جنگ، چندین ویدیو از گروگان‌ها منتشر کرده که در آن‌ها خواستار آتش‌بس و آزادی خود شده بودند.
جنگ پس از حمله حماس در تاریخ ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به جنوب اسرائیل آغاز شد؛ حمله‌ای که طی آن، به گفته مقامات اسرائیلی، ۱۲۰۰ نفر کشته و ۲۵۱ گروگان گرفته شدند.
از آن زمان تاکنون، به گفته مقامات بهداشتی غزه، بیش از ۵۱ هزار فلسطینی در حملات اسرائیل کشته شده‌اند.
فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا (سنتکام) ضمن تایید این حملات اعلام کرد که هدف از این عملیات، «نابودی منابع تامین سوخت و درآمدهای غیرقانونی حوثی‌ها» بوده است.
به گزارش آسوشیتدپرس، این حمله یکی از مرگبارترین عملیاتهایی بود که از زمان آغاز کارزار نظامی تازه آمریکا از ۱۵ مارس تاکنون علیه حوثیهای مورد حمایت جمهوری اسلامی انجام شده؛ کارزاری که صدها حمله هوایی در بر داشته است: ادامه حملات هوایی گسترده آمریکا به مواضع حوثی‌ها در صنعا و دیگر مناطق یمن
اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، با محکوم کردن حملات هوایی آمریکا به حوثیهای مورد حمایت تهران، گفت که این حملات، «مصداق آشکار جنایت، تجاوز، نقض فاحش اصول و قواعد بنیادین منشور سازمان ملل و حقوق بینالملل» است.
حوثی‌ها جمعه موشکی را بهسوی اسرائیل پرتاب کردند که به گفته ارتش این کشور رهگیری و منهدم شد.
این حمله باعث بهصدا درآمدن آژیر خطر در تلآویو و مناطق دیگری در اسرائیل شد.
هم‌زمان و در حالی که جنگ یمن هر روز بیشتر به صحنهای بینالمللی تبدیل می‌شود، ایالات متحده یک شرکت ماهوارهای چینی را به «حمایت مستقیم» از حملات حوثی‌ها متهم کرد.
پکن هنوز به این موضوع واکنشی نشان نداده است.
تلویزیون المسیره، وابسته به حوثی‌ها، تصاویری از اجساد قربانیان در محل حمله آمریکا را پخش کرد. حوثی‌ها شمار کشتهشدگان را ۷۴ و تعداد زخمیها را ۱۲۶ نفر اعلام کرده‌اند.
این شبکه گزارش داد نیروهای امدادی و کارکنان غیرنظامی بندر رأس عیسی در جریان این حمله جان باختهاند و تصاویر حاکی از وقوع انفجارهای بزرگ و آتشسوزی گسترده در محل است.
فرماندهی مرکزی آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد: «نیروهای آمریکایی با هدف حذف منابع تامین سوخت برای تروریستهای حوثی مورد حمایت ایران و قطع درآمدهای غیرقانونی آن‌ها که بیش از یک دهه منطقه را هدف ترور قرار داده‌‌اند، این عملیات را انجام دادند.»
در این بیانیه تاکید شده است که هدف این حمله آسیب رساندن به مردم یمن نبوده، بلکه: «برای کمک به رهایی آن‌ها از سلطه حوثی‌ها و دستیابی به صلح صورت گرفته است.»
با این حال ارتش آمریکا از تایید یا رد تلفات غیرنظامیان خودداری کرده و به سوالات آسوشیتدپرس در اینباره پاسخ نداده است.
جزییات حمله: آتشسوزی گسترده و کشته شدن کارکنان بندر
بندر رأس عیسی که مجموعهای از مخازن نفتی و تجهیزات پالایشگاهی است، در استان الحدیده و در نزدیکی جزیره کامَران قرار دارد.
تصاویر ماهوارهای ناسا که برای رصد آتشسوزیهای جنگلی استفاده می‌شوند، آتشسوزی عظیمی را در ساعات اولیه صبح جمعه در این منطقه نشان میدهند. آتشی که ناشی از حملات مکرر هوایی آمریکا طی روزهای اخیر بوده است.
این بندر نقطه پایانی یک خط لوله نفت است که از استان نفتخیز مأرب در مرکز یمن میآید.
استان مأرب هنوز در کنترل نیروهای متحد دولت تبعیدی یمن است. دولتی که در سال ۲۰۱۵ بهوسیله حوثی‌ها از صنعا بیرون رانده شد.
هرچند صادرات نفت یمن به دلیل جنگ متوقف شده اما حوثی‌ها از این بندر برای واردات نفت استفاده می‌کنند.
حوثی‌ها در بیانیه‌ای رسمی ضمن محکوم کردن این حمله، آن را «تجاوزی بیدلیل و آشکار به حاکمیت و استقلال یمن» و «هدفگیری مستقیم تمام ملت یمن» توصیف کردند.
این بیانیه که از سوی خبرگزاری رسمی سبا، وابسته به حوثی‌ها منتشر شد، افزود: «این حمله، تاسیساتی حیاتی را هدف قرار داده که برای دههها به مردم یمن خدمترسانی کرده‌اند.»
در روز ۹ آوریل، وزارت خارجه آمریکا هشدار داده بود واشینگتن هیچگونه حمایت کشورها یا شرکتهای تجاری را از گروههایی مانند حوثی‌ها تحمل نخواهد کرد؛ از جمله تخلیه کشتیها یا تامین سوخت در بنادر تحت کنترل این گروه.
اتهام آمریکا به شرکت ماهوارهای چینی: حمایت از حملات حوثی‌ها
در تحولی دیگر، تمی بروس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در نشستی خبری، شرکت چینی «تکنولوژی ماهوارهای چانگگوانگ» (CGSTL) را متهم کرد که «به طور مستقیم از حملات تروریستی حوثیهای مورد حمایت ایران علیه منافع آمریکا پشتیبانی می‌کند».
او ضمن اشاره به گزارشی از فایننشال تایمز، گفت این شرکت که با ارتش چین مرتبط است، تصاویر ماهوارهای در اختیار حوثی‌ها قرار داده که امکان هدفگیری کشتیهای جنگی و بازرگانی آمریکا در دریای سرخ را فراهم کرده است.
بروس گفت: «حمایت پکن از این شرکت ماهوارهای، حتی پس از گفتوگوهای دیپلماتیک ما با چین، ادعای آن‌ها مبنی بر حمایت از صلح را زیر سوال میبرد.»
مقام‌های چینی و شرکت CGSTL هنوز به این اتهام واکنش نشان ندادهاند. رسانههای رسمی چین نیز تاکنون این موضوع را نادیده گرفتهاند.
وزارت خزانهداری آمریکا این شرکت را در سال ۲۰۲۳ به دلیل تامین تصاویر برای گروه مزدور واگنر در جنگ اوکراین تحریم کرده بود.
کارزار نظامی آمریکا علیه حوثی‌ها؛ شدیدتر از دوره بایدن
بررسیهای آسوشیتدپرس نشان میدهد کارزار جدید ایالات متحده علیه حوثی‌ها در دوران ریاستجمهوری دونالد ترامپ، گستردهتر از اقدامات انجامشده در دوران جو بایدن است.
در این دوره، حملات تنها به سایتهای پرتاب موشک محدود نمیشود بلکه به فرماندهان حوثی و حتی مناطق شهری نیز گسترش یافته است.
این عملیات پس از آن آغاز شد که حوثی‌ها تهدید کردند بار دیگر کشتیهای «اسرائیلی» را هدف قرار خواهند داد. تهدیدی که در واکنش به ممانعت اسرائیل از ورود کمک‌ها به غزه مطرح شد.
تعریف حوثی‌ها از کشتیهای اسرائیلی مبهم است و به همین دلیل، بسیاری از کشتیها در معرض خطر قرار دارند.
از نوامبر ۲۰۲۳ تا ژانویه سال جاری، حوثی‌ها بیش از ۱۰۰ کشتی تجاری را با پهپاد و موشک هدف قرار دادند که منجر به غرق شدن دو کشتی و کشته شدن چهار ملوان شد.
این اقدامات باعث کاهش چشمگیر عبور کالا از دریای سرخ شده است؛ مسیری که سالانه بیش از یک تریلیون دلار کالا از آن عبور می‌کند.
حوثی‌ها همچنین حملاتی به ناوشکنهای آمریکایی داشتند که ناکام ماندند.
دولت ترامپ اعلام کرده این حملات بخشی از فشار بر جمهوری اسلامی ایران نیز هست؛ بهویژه در آستانه دور دوم مذاکرات واشینگتن با تهران که قرار است شنبه ۳۰ فروردین در رم برگزار شود.
پنج‌شنبه ۲۷ فروردین، کاخ سفید در نخستین واکنش به مخالفت حماس با طرح آتش‌بس موقت ۴۵ روزه، گفت: «حماس به صلح علاقهای ندارد و تنها به دنبال خشونت مداوم است.»
منبعی از حماس به خبرگزاری فرانسه گفت که این گروه، روز پنج‌شنبه پاسخ مکتوبی به میانجیها درباره آخرین پیشنهاد اسرائیل برای این آتش‌بس ۴۵ روزه ارسال کرده است.
طبق اعلام حماس، اسرائیل در ازای این ۴۵ روز آتش‌بس، خواستار آزادی ۱۰ گروگان اسرائیلی بود که هنوز زنده هستند و در دست این گروه هستند.
این پیشنهاد همچنین شامل آزادی ۱۲۳۱ زندانی فلسطینی از زندانهای اسرائیل و ورود کمک‌های بشردوستانه به نوار غزه بوده است.
در این پیشنهاد، اسرائیل همچنین از حماس خواسته بود که خلع سلاح شود تا زمینه پایان کامل جنگ فراهم شود، درخواستی که حماس به‌طور کامل رد می‌کند.
خلیل الحیه، یکی از رهبران ارشد حماس در غزه که اکنون در خارج از این منطقه حضور دارد، در سخنرانی تلویزیونی اعلام کرد که حماس «بخشی از سیاست توافقهای جزئی نتانیاهو نخواهد بود.»
الحیه همچنین گفت که اسرائیل از توافق آتش‌بسی که در ماه ژانویه بین طرفین امضا شده بود، عقبنشینی کرده و نتانیاهو شرایطی «غیرممکن» را مطرح کرده است.
او که مذاکره‌کننده ارشد حماس نیز هست، افزود که میانجیها باید برای حل این بحران، که به گفته او اسرائیل ایجاد کرده، با حماس تماس بگیرند.
او اعلام کرد که حماس آماده است فورا برای توافقی جامع برای پایان جنگ مذاکره کند که بر اساس آن، همه گروگان‌ها در ازای آزادی تعدادی از زندانیان فلسطینی آزاد شوند.
جیمز هیویت، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا، در واکنش به سخنان الحیه گفت: «اظهارات حماس نشان میدهد که این گروه به صلح علاقهای ندارد، بلکه تنها به دنبال خشونتی مداوم است. شروطی که دولت ترامپ تعیین کرده تغییری نکردهاند: گروگان‌ها را آزاد کنید یا با جهنم روبرو شوید.»
اسرائیل و حماس در دیماه ۱۴۰۳ به یک توافق مرحله‌ای برای آتش‌بس دست یافتند، اما این توافق پس از اجرای مرحله اول فروپاشید.
حماس در آن زمان، خواهان عبور به مرحله دوم طبق همان توافق بود، اما اسرائیل سعی کرد شروط را تغییر دهد تا گروگان‌های بیشتری آزاد شوند بدون این‌که تعهدی به پایان دائم جنگ بدهد. پس از مخالفت حماس، اسرائیل از ۲۸ اسفند ۱۴۰۳ حمله نظامی به غزه را از سر گرفت.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، مدتهاست اعلام کرده که تا زمانی که توانایی نظامی و حکمرانی حماس از بین نرود، به جنگ پایان نخواهد داد.
بسیاری از شرکای ائتلاف راستگرای او نیز از این موضع حمایت کرده‌اند و تهدید کرده‌اند که اگر او با پایان جنگ موافقت کند، دولتش را ساقط خواهند کرد.
با این حال، نظرسنجیهای پیاپی نشان داده‌‌اند که اکثریت اسرائیلیها از پایان جنگ در ازای آزادی همه گروگان‌های باقی‌مانده حمایت می‌کنند.
در واکنش به سخنان الحیه، بزالل اسموتریچ، وزیر دارایی اسرائیل، اعلام کرد که اسرائیل نه به حماس امتیاز خواهد داد و نه بدون «پیروزی کامل» و بازگرداندن همه گروگان‌ها به جنگ پایان خواهد داد.
او در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «زمان آن رسیده که درهای جهنم را به روی حماس باز کنیم، دامنه جنگ را گسترش دهیم تا زمانی که نوار غزه به‌طور کامل اشغال شود، حماس نابود گردد و برنامه رییسجمهور ترامپ برای خروج داوطلبانه و بازسازی غزه اجرا شود.»
ایتامار بنگویر، وزیر امنیت ملی و رهبر دیگر حزب افراطی در ائتلاف حاکم نیز خواهان افزایش فشار نظامی بر غزه شد و گفت باید حماس را آنقدر تحت فشار گذاشت که «زانو بزند و التماس کند.»
او گفت: «حماس نباید شروط تعیین کند، بلکه باید به آن‌ها تن بدهد! نه توافق، نه آتش‌بس، نه کمک؛ فقط ادامه جنگ تا تسلیم کامل نازیهای غزه.»
جنگ غزه در ۱۵ مهر ۱۴۰۲/ ۷ اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شد، زمانی که نیروهای حماس از نوار غزه به جنوب اسرائیل حمله کردند، نزدیک به ۱۲۰۰ نفر را کشتند و ۲۵۱ نفر را به گروگان گرفتند.
گروه حماس و جهاد اسلامی همچنان ۵۹ گروگان را در اختیار دارند. طبق اعلام ارتش اسرائیل، از این تعداد، ۲۴ نفر احتمالا زنده هستند و مرگ ۳۵ نفر تایید شده است.
حماس در نوار غزه با بحران تازه‌ای روبه‌رو شده: پیدا کردن پول کافی برای پرداخت حقوق نیروهایش.
وال‌استریت ژورنال پنج‌شنبه ۲۸ فروردین به نقل از مقام‌های عرب، اسرائیلی و غربی نوشت که اسرائیل ماه گذشته جریان ارسال کمک‌های بشردوستانه به نوار غزه را متوقف کرد؛ کمک‌هایی که بخشی از آن‌ها از سوی حماس مصادره و در بازار آزاد به فروش می‌رسید تا منبع درآمدی برای این گروه باشد.
هم‌زمان، عملیات نظامی اسرائیل با هدف قرار دادن مقام‌های حماس که در توزیع پول نقد نقش کلیدی داشتند، آن‌ها را یا کشته یا مجبور به فرار کرده است.
در همین زمینه: ارتش اسرائیل یک عضو ارشد حماس را در حمله‌ای به غزه کشت
به‌گفته منابع اطلاعاتی عرب، ارتش اسرائیل طی هفته‌های اخیر چند مقام ارشد سیاسی حماس را به فاصله کوتاه از یکدیگر کشت و همچنین یک صراف کلیدی را که نقش مهمی در تامین مالی این گروه ایفا می‌کرد، از بین برد.
نتیجه این اقدامات برای حماس، فشار اقتصادی شدید و فلج‌کننده بوده است: پرداخت حقوق به بسیاری از کارکنان دولت غزه متوقف شده و بسیاری از فرماندهان ارشد نظامی و سیاسی حماس، از اواسط ماه رمضان، تنها نیمی از حقوق ماهانه خود را دریافت کرده‌اند.
کاهش حقوق و افزایش نارضایتی
طبق گفته مقام‌های اطلاعاتی، نیروهای معمولی حماس پیش از این، ماهانه بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ دلار حقوق می‌گرفتند.
به گزارش وال‌استریت ژورنال، کاهش پرداخت‌ها موجب تشدید نارضایتی در رده‌های مختلف حماس شده و نشانه‌ای از بحران درونی این گروه مسلح است. هم‌زمان، ارتش اسرائیل نیز استراتژی تهاجمی‌تری در پیش گرفته است.
ایال اوفر، پژوهش‌گر حوزه اقتصاد غزه به وال‌استریت ژورنال گفت: «حتی اگر حماس منابع نقدی قابل توجهی داشته باشد، در حال حاضر توان توزیع آن را ندارد.»
به گفته اوفر، روش‌های سنتی پرداخت حماس یا با حمل پول به وسیله پیک صورت می‌گرفت یا از طریق ایستگاه‌های توزیع نقدی که اکنون هر دو مورد می‌توانند اهداف واضحی برای نیروهای اسرائیلی باشند: «هر دوی این روش‌ها جلب توجه می‌کند.»
حماس به درخواست برای اظهارنظر درباره وضعیت مالی خود یا شیوه‌های تامین نقدینگی پاسخ نداده است.
بودجه‌های پیش از جنگ
پیش از آغاز جنگ غزه به دنبال حمله هفتم اکتبر حماس به جنوب اسرائیل، این گروه که اداره غیرنظامی غزه را نیز بر عهده دارد، ماهانه ۱۵ میلیون دلار از قطر دریافت می‌کرد.
به گفته مقام‌های عرب و غربی، حماس همچنین از مناطقی مانند غرب آفریقا، آسیای جنوبی و بریتانیا، منابع مالی جمع‌آوری کرده و ذخیره‌ای حدود ۵۰۰ میلیون دلار -عمدتا در ترکیه- اندوخته بود.
فروردین ۱۴۰۳، روزنامه تایمز، چاپ لندن، در گزارشی اختصاصی خبر داد نامه‌ها و اسنادی را مشاهده کرده است که ثابت می‌کند جمهوری اسلامی در فاصله سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۰ (۱۳۹۳ تا ۱۳۹۹)، در عرض شش سال، دست کم ۲۲۲ میلیون دلار به حماس پرداخت کرده است.
پس از آغاز جنگ، اسرائیل انتقال فیزیکی پول نقد به غزه را به‌شدت محدود کرد و حماس که از سوی آمریکا «به‌عنوان سازمان تروریستی» شناخته شده، به دنبال راه‌های جایگزین رفت.
به گفته مقام‌های فلسطینی فعلی و پیشین، این گروه در آغاز درگیری فعلی، حدود ۱۸۰ میلیون دلار از شعب بانک فلسطین و دیگر نهادهای مالی برداشت کرد.
به گفته منابع رسمی، حماس از جریان کمک‌ها و کالاهای تجاری برای ساخت کانال‌های درآمدزایی جدید بهره برده است؛ از جمله از طریق اخذ مالیات از بازرگانان، دریافت گمرک در ایست‌های بازرسی و توقیف کالاها برای فروش مجدد.
همچنین بخشی از نقدینگی از طریق «خرید اقلام بشردوستانه در خارج و فروش آن‌ها در غزه» تامین شده است.
با وجود این راهکارها، حماس پیش از آتش‌بس ماه ژانویه در آستانه یک بحران نقدینگی قرار داشت و آتش‌بس موجب شد تا موجی از کمک‌ها وارد غزه شود و حماس فرصتی برای پر کردن دوباره خزانه خود بیابد: «اما این مسیرها در ماه مارس، با بسته‌شدن کامل گذرگاه‌ها از سوی اسرائیل، مسدود شدند.»
بحران نقدینگی در گروه حماس
مؤمن ناتور، وکیل اهل اردوگاه آوارگان الشاطی در مرکز غزه، گفت: «حماس با بحران جدی نقدینگی دست و پنجه نرم می‌کند.»
ناتور که از چهره‌های اپوزیسیون رو به رشد علیه حکومت حماس است، تاکید کرد که این گروه برای پرداخت حقوق کارکنان دولت تحت کنترل خود به مشکل خورده: «آن‌ها عمدتا متکی به فروش کمک‌های بشردوستانه در بازار سیاه بودند.»
هم‌زمان سازمان‌های امدادی از قطع کمک‌ها به غزه انتقاد کرده و هشدار داده‌‌اند که این تصمیم خطر بازگشت گرسنگی شدید میان دو میلیون ساکن غزه را به‌دنبال دارد.
یسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل، به تازگی گفت که قطع کمک‌ها قدرت حماس را تضعیف می‌کند و خبر داد که این کشور «طرحی جدید برای توزیع کمک از طریق شرکای غیرنظامی» در دست بررسی دارد.
توان حماس برای درآمدزایی از کمک‌ها به‌قدری زیاد بوده که اسرائیل اکنون فرآیند ارزیابی محموله‌های کمک‌رسانی را بازنگری کرده است.
یک مقام اسرائیلی گفت که پیشتر تمرکز نظامی‌ها بر شناسایی اقلام دارای خطر امنیتی بود اما: «اکنون حتی کالاهای مجاز نیز در صورتی که بتوانند ارزش اقتصادی قابل توجهی برای حماس داشته باشند، مشمول بررسی بیشتر خواهند شد.»
به گزارش وال‌استریت ژورنال، در دوران آتش‌بس، حماس ایستگاه‌های توزیع برای پرداخت نقدی یا کالایی راه‌اندازی کرده بود. پس از آغاز حملات جدید اسرائیل در ماه مارس، این سیستم به شبکه‌های فردبه‌فرد تبدیل شد زیرا بسیاری از اعضای حماس به زندگی مخفیانه روی آورده‌اند: «کاهش پرداخت‌ها، توان حماس را برای جذب نیروی جدید و حفظ انسجام داخلی کاهش داده، در حالی که اسرائیل زمین بیشتری را تحت کنترل خود درمی‌آورد و اعتراضات بی‌سابقه‌ای نیز از سوی مردم غزه علیه این گروه در جریان است.»
بحران معیشت در غزه و راه‌های رساندن پول به شهروندان
فشار مالی شدید، بحران معیشتی ساکنان نوار غزه را نیز تشدید کرده؛ جایی که واحد پول قانونی، شِکِل اسرائیل است.
فلسطینیان آواره، برای تهیه غذا، پناهگاه یا دارو در این سرزمین ویران‌شده، به پول نقد نیاز دارند.
بانک مرکزی اسرائیل پیش از جنگ به‌طور مرتب اسکناس‌هایی را به غزه تزریق می‌کرد اما از زمان آغاز درگیری‌ها در ۱۸ ماه پیش، این روند قطع شده است.
بسیاری از ۵۶ شعبه بانک و ۹۱ دستگاه خودپرداز در غزه نیز یا تخریب شده‌اند یا دیگر قابل استفاده نیستند.
سازمان‌های امدادی از زمان آغاز جنگ ده‌ها میلیون دلار کمک نقدی به فلسطینیان ارائه کرده‌اند و این وجوه از طریق اپلیکیشن‌های پرداخت الکترونیکی میان مردم توزیع شده‌اند.
مردم غزه همچنین از خانواده‌های خود در خارج حواله دریافت می‌کنند اما تبدیل آن به پول نقد، مستلزم پرداخت کارمزدهایی تا ۲۰ درصد به صرافان است.
هیچ‌کس نمی‌داند که اکنون چه مقدار اسکناس در غزه باقی مانده است اما کارشناسانی مانند ایال اوفر، برآورد می‌کنند که حدود سه میلیارد دلار پول نقد در گردش باشد.
بحران نقدینگی به‌قدری شدید شده که در غزه یک صنعت کوچک در قالب مغازه‌های «تعمیر پول» شکل گرفته: مردم اسکناس‌ها را با آب می‌شویند و با چسب آن‌ها را دوباره سرهم می‌کنند تا باز در مبادلات قابل استفاده شوند.
بر اساس این گزارش که دوشنبه ۲۵ فروردین منتشر شد، تابستان گذشته سه تبعه لبنانی در اسپانیا بازداشت شدند که مظنون به خرید قطعات پهپاد از طریق شرکتهایی در کاتالونیا بودند.
تجهیزات خریداریشده شامل سیستمهای هدایت الکترونیکی، ملخهای پیشران و صدها موتور الکتریکی بوده‌اند که قابلیت ساخت پهپادهایی با توان حمل چند کیلوگرم مواد منفجره را داشتهاند.
مقامات اسپانیایی اعلام کردند فیراس اچ.ای، یکی از ساکنان کاتالونیا، به خرید تجهیزاتی متهم است که می‌توانند به سلاح جنگی تبدیل شوند و علیه اهداف غیرنظامی و نظامی در اسرائیل و اروپا مورد استفاده قرار گیرند.
با این حال، یک منبع فرانسوی به فیگارو گفته است شواهدی دال بر «برنامهریزی برای حملات تروریستی در خاک اروپا» یافت نشده است.
مقامات اسپانیایی هشدار داده‌‌اند که این شبکه آماده بود تا «بهزودی محموله بزرگی از قطعات ضروری ساخت پهپاد را از طریق دریا به لبنان ارسال کند». اقدامی که میتوانست امنیت جمعی، بهویژه امنیت شهروندان اسرائیلی را تهدید کند.
۱۴ خرداد ۱۴۰۳ و تنها چند هفته پیش از این دستگیری، حزب‌الله اعلام کرد یک اسکادران از پهپادهای خود را به سمت مقر تشکیلات ارتش اسرائیل در شمال این کشور پرتاب و هم‌زمان ده‌ها موشک کاتیوشا به بلندیهای جولان شلیک کرده است.
ارتش اسرائیل مهر ماه گذشته خبر داد در حمله پهپادی حزب‌الله به پایگاه نظامی در نزدیکی منطقه بنیامینا، چهار سرباز کشته و هفت نفر به شدت مجروح شدند.
تایمز اسرائیل گزارش کرد پهپادهای شلیکشده مدل «مرصاد» بودند که در ایران به نام «ابابیل» شناخته می‌شوند و پهپاد اصلی انتحاری حزب‌الله محسوب می‌شود.
دستگیریها در دیگر کشورهای غربی
هم‌زمان با اسپانیا، عملیات امنیتی در فرانسه، بریتانیا و آلمان نیز علیه این شبکه انجام شده است.
دادستانی آلمان تابستان ۱۴۰۳ اعلام کرد یک مرد لبنانی متهم به عضویت در گروه مسلح حزب‌الله لبنان و تهیه قطعات پهپاد برای این گروه، در آلمان دستگیر شده است.
دادستان فدرال آلمان در بیانیه‌ای اعلام کرد این مظنون به نام «فاضل ز.» (.Fadel Z)، در شهر زالتسگیتر در شمال آلمان و در چارچوب قوانین حفظ حریم خصوصی این کشور بازداشت شده است.
در فرانسه، سازمان امنیت داخلی، یک مظنون را به اتهام «توطئه تروریستی برای انجام عملیات» بازداشت کرده است.
در بریتانیا نیز پلیس متروپولیتن لندن دو نفر را به ظن «عضویت در حزب‌الله و مشارکت در آمادهسازی حمله تروریستی» بازداشت کرده است.
این گزارشها نشان میدهند زنجیره تامین تجهیزات حزب‌الله در اروپا فراتر از مرزهای ملی عمل کرده و تهدید بالقوهای برای امنیت منطقهای و فراتر از آن به شمار میرود.
حزب‌الله لبنان که از سوی جمهوری اسلامی پشتیبانی می‌شود، از اکتبر ۲۰۲۳ تا زمان برقرار شدن آتش‌بس میان این گروه و اسرائیل، صدها حمله پهپادی به این کشور انجام داد.
منابع اسرائیلی تخمین میزنند که این گروه حدود دو هزار پهپاد در اختیار دارد.
