خامنه‌ای در بن‌بست امام حسن!
کامبیز حسینی
ایران‌اینترنشنال
ایران‌اینترنشنال
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در تازه‌ترین موضع‌گیری رسمی با لحنی همراه با بدبینی نسبت به نتیجه‌بخش بودن مذاکرات هسته‌ای ابراز تردید کرد و گفت: «در دولت رئیسی مذاکرات غیرمستقیم بود ولی بی‌نتیجه؛ حالا هم گمان نمی‌کنم به نتیجه برسد و نمی‌دانم چه خواهد شد.»
با این جمله، در عمل، سرنوشت تیم مذاکره‌کننده جمهوری اسلامی، بیش از پیش بی‌اهمیت جلوه داده شد؛ سخنی که هم فصل‌الخطاب است و هم خنثی‌کننده هرگونه تلاش دیپلماتیکی که تاکنون جریان داشته است.
واقعیت روی زمین چیست؟
همین اظهارنظر رهبر جمهوری اسلامی بلافاصله بر بازار ارز اثر گذاشت؛ نرخ دلار در بازار آزاد افزایش یافت و به بالای ۸۵ هزار تومان رسید. اما این تنها پیامد اقتصادی نبود. موضع خامنه‌ای بار دیگر نشان داد که سیاست‌های نظام در زمینه مذاکرات، بیش از آن‌که بر اساس منافع ملی یا عقلانیت سیاسی تنظیم شود، تابع نوسانات درونی و نگاه ایدئولوژیک رهبر حکومت است.
خامنه‌ای در سال‌های گذشته بارها مواضع متناقضی اتخاذ کرده؛ زمانی مذاکره را «سم» خوانده و زمانی دیگر آن را «نرمش قهرمانانه» دانسته است. در فروردین‌ماه امسال نیز او تاکید کرد که اگر هم مذاکراتی باشد، مسئله‌ای فرعی برای وزارت امور خارجه است، نه امری اصلی.
خامنه‌ای در گذشته نیز، برای توجیه عقب‌نشینی از مواضع پیشین، بارها به «صلح امام حسن» متوسل شده بود؛ نمونه‌ای از مشروع‌سازی ایدئولوژیک برای انعطاف سیاسی.
متن کامل این تحلیل را اینجا بخوانید
در سالگرد کشته شدن مشکوک ابراهیم رئیسی، علی خامنه‌ای با ستایش از عملکرد او در برابر ایالات متحده، اعلام کرد که چشم‌انداز روشنی برای موفقیت مذاکرات میان جمهوری اسلامی و آمریکا نمی‌بیند. این اظهارنظر به‌عنوان نشانه‌ای مهم از افزایش احتمال شکست مذاکرات تلقی می‌شود.
نکته مهمی که در سخنان خامنه‌ای به چشم می‌آید، تمجید او از رئیسی به‌خاطر مقاومت در برابر به گفته وی «تهدید و تطمیع» و خودداری از مذاکره با آمریکا است؛ این تمجید در واقع کنایه‌ای تلویحی به دولت‌های حسن روحانی و مسعود پزشکیان محسوب می‌شود که رویکرد مذاکره‌گرایانه‌تری با ایالات متحده داشته‌اند یا دارند.
خامنه‌ای با این نوع اظهارات سعی دارد پیشاپیش زمینه را برای رفع مسئولیت از خود در صورت شکست مذاکرات فراهم کند. او می‌خواهد در صورت به نتیجه نرسیدن مذاکرات، ادعا کند که از ابتدا با گفت‌وگو با آمریکا مخالف بوده است.
این تاکتیکی است که پیش از این نیز در دولت‌های روحانی و خاتمی به کار برد؛ زمانی که توافقی حاصل می‌شد، آن را به خود منتسب می‌کرد و می‌گفت مذاکرات زیر نظر او انجام شده است، اما اگر مذاکرات به شکست می‌انجامید یا توافق به نتیجه نمی‌رسید، مسئولیت را متوجه دولت می‌دانست و از بی‌اعتمادی به آمریکا سخن می‌گفت.
متن کامل این تحلیل را اینجا بخوانید
