مطالب مرتبط
امسال هفتاد و نهمین دوره این جشنواره برگزار شد، جشنواره‌ای که در کنار ادینبورگ (در ماه اوت)، بزرگ‌ترین رویداد هنری سال در جهان نمایش را رقم می‌زند. جشنواره امسال با شعار «با هم» سعی دارد نمایشگر همان چیزی باشد که عصاره وجودی این جشنواره است: تأسیس آن پس از جنگ دوم جهانی برای همبستگی ملت‌ها.
حالا هنرمندانی از پانزده کشور در بخش اصلی جشنواره دعوت شده‌اند تا اجراهای متفاوتی را با کیفیت‌های گوناگون با مخاطب قسمت کنند؛ از نمایش‌های بسیار مدرن و غریب تا اجراهای کلاسیک، از حرف‌های نو و جذاب تا شعارهای تکراری سیاسی.
«درون کابل»؛ وضعیت زنان افغانستان
درون کابل کار مشترکی از کارولین ژیله، کبرا خادمی و سمیه صدیقی(محصول مشترک افغانستان و فرانسه) تماشاگر را به درون یک اتاق که در آن ظرف‌ها و سفره‌ای خالی چیده شده دعوت می‌کند.
روی ظروف کلماتی چون نان و آزادی نقش بسته است. تماشاگران دور تا دور می‌نشینند و یک بازیگر ساکت هم کنار سفره می‌نشیند. تماشاگران روی دیوار ویدئوهایی از به قدرت رسیدن طالبان و رفتار آنان با زنان را شاهدند در حالی که یک زن راوی این ماجراها و راوی ترس‌های خودش است.
نمایش در راستای تصویر کردن وضعیت زنان افغانستانی برای مخاطب غربی می‌تواند کارکرد داشته باشد اما برای تماشاگر آشنا با وضعیت این کشور، نکته تازه‌ای ندارد، به ویژه با این نوع اجرا که به تمامی با پناه بردن کامل به ویدئو خلق شده، ارزش‌های نمایشی بسیار کمی باقی می‌ماند.
«اسرائیل و محمد»؛ رقص و ملت‌ها
اسرائیل و محمد عنوان رقصی بود که از ترکیب کار دو رقصنده از دو جهان مختلف شکل می‌گرفت: اسرائیل گالوان رقصنده فلامنکوی شناخته شده و محمد الخطیب؛ رقصی که مسائل سیاسی روز را با زندگی شخصی دو رقصنده‌اش می‌آمیزد.
در ویدئوهایی که از پدران این دو به نمایش درمی‌آید، هر دو آنها به دلایل مختلف با شغل فرزندشان مشکل دارند. پدر گالوان از حرکات زنانه اسرائیل و تخطی‌اش از فلامنکوی کلاسیک ناراضی است و پدر الخطیب- کارگری از جهان عرب- اساساً با رقصیدن پسرش مشکل دارد. از این جا اجرا با مسائل روز هم می‌آمیزد و به ترکیب صمیمی‌ای از زندگی دو شخصیت اصلی با مسائل سیاسی/اجتماعی و جهان رقص بدل می‌شود.
«قله»؛ بورژوازی رو به زوال
قله اثر کریستوف مارتالر از سوئیس هجو نسبتاً جذابی بود از طبقه مرفه. تعدادی شخصیت با ملیت‌های گوناگون در استراحتگاهی در بالای کوه به سر می‌برند، اما ظاهراً جنگ باعث می‌شود که برای سال‌های طولانی بالاجبار در آنجا بمانند.
نمایش یک موقعیت ابزورد را روایت می‌کند که در آن همه چیز رفته‌رفته از حالت معمول خارج می‌شود و ارزش‌های طبقه مرفه به چیزهای بی‌ارزشی بدل می‌شوند که نمی‌توانند شخصیت‌های نمایش را از مخمصه‌ای که در آن گیر افتاده‌اند، نجات دهند. نمایش در فضاسازی موفق است و بازی‌های درخشان همه بازیگران آن را گرم و دلچسب می‌کند، اما بخش‌هایی از آن طولانی به نظر می‌رسد.
قصر پاپ‌ها و «دمپایی شیطان»
دمپایی شیطان اثر پل کلودل با اجرایی از کمدی فرانسز(مشهورترین کمپانی تئاتر فرانسه) به کارگردانی اریک روف در حیاط شگفت‌انگیز قصر پاپ‌ها اجرا شد؛ نمایشی هشت ساعته که تا شش صبح و طلوع آفتاب ادامه داشت، اما اجرایی که می‌توانست متفاوت و مدرن باشد بیشتر تن داده بود به نوع اجرای کلاسیک و معمول که البته کماکان از بازی دیدنی بازیگرانش سود می‌برد.
حواشی اضافی داستان و نوع اجرای بدون خلاقیت آن مانع از موفقیت نمایش بود، حتی در مکان خارق‌العاده‌ای چون قصر پاپ‌ها که هر نمایشی را دیدنی می‌کند.
«مادر»؛ زندگی و مرگ
اما اتفاق شگفت‌انگیز جشنواره امسال مادر اثر ماریو بانوشی بود. این کارگردان ۲۶ ساله آلبانیایی در این اثر بدون دیالوگ جهان زنانه شگفت‌انگیزی خلق می‌کند که در آن چند شخصیت، داستان یک خانواده از به دنیا آمدن بچه تا مرگ را از دیدگاه زنانه روایت می‌کنند.
نمایش با طراحی صحنه خارق‌العاده، یک خانه و جاده‌ای متروک را بازسازی می‌کند که همه چیز در همان‌جا در زمان‌های مختلف رخ می‌دهد. بازیگر پیر و بازیگر جوان گاه جای خود را با هم عوض می‌کنند و بازیگرانی که گاه در طول نمایش به کلی برهنه هستند، بدن‌های بی‌پناهی را جان می‌بخشند که در برابر دردهای زندگی می‌شکنند و خراش برمی‌دارند.
زنی که ما تولد فرزندش را دیده بودیم، به کام مرگ می‌رود و نمایش بدون هیچ نوع حرف اضافه، روایت بی‌ارزش شدن وسایل زندگی او را با ما قسمت می‌کند. نمایشی که با زایش و زندگی آغاز شده بود در نهایت با مرگ به پایان می‌رسد، درست مثل زندگی همه ما.
انجام چنین آزمایشی در روزهای پس از جنگ ۱۲ روزه اسرائیل و ایران و پیش از آغاز دور جدید گفت‌و‌گو‌های ایران و غرب بر اهمیت ابعاد فنی، سیاسی، نظامی و امنیتی چنین آزمایشی افزوده است.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی، ۳۰ تیر اعلام کرد که مذاکرات هسته‌ای با سه کشور بریتانیا، فرانسه و آلمان جمعه سوم مرداد در استانبول و در سطح معاونان وزیر از سر گرفته خواهد شد.
موشک سپاه به نام سازمان فضایی ایران
سازمان فضایی ایران در حالی خبر آزمایش زیرمداری موشک ماهواره‌بر قاصد را منتشر کرده که می‌دانیم تاکنون این سازمان پرتاب‌های آزمایشی و مداری خود را با استفاده از سامانه‌های وزارت دفاع انجام می‌داد.
موشک قاصد که در سالروز تاسیس سپاه پاسداران در سوم اردیبهشت ۱۳۹۹ به فضا پرتاب شد، محصول نیروی هوافضای سپاه است که از سال ۱۳۹۵ به صورت مستقل فعالیت‌های فضایی خود را آغاز کرده است.
قاصد اولین ماهواره‌بر ایرانی است که از خارج از پایگاه فضایی خمینی به فضا پرتاب شده است.
این ماهواره‌بر به‌گونه‌ای طراحی شده که از سکو‌های متحرک قابل پرتاب است. این ویژگی آن را از نظر نظامی قابل‌توجه می‌سازد، زیرا توانایی پرتاب از موقعیت‌های غیرثابت و استتارشده را فراهم می‌کند.
محل این پرتاب اعلام نشده، اما نیروی هوافضای سپاه پرتاب‌های خود را معمولا از پایگاهی در جنوب شرقی شاهرود انجام می‌دهد؛ جایی که در طول جنگ ۱۲ روزه گزارش‌هایی از هدف قرار گرفتنش منتشر شد.
وزارت دفاع نیز پرتاب‌های مربوط به سازمان فضایی ایران را از سایت موشکی خمینی در سمنان انجام می‌دهد.
آزمایش زیر مداری چیست؟
آزمایش زیرمداری پرتابی است که در آن یک موشک یا ماهواره‌بر تا ارتفاعی مشخصی صعود می‌کند اما به سرعت کافی برای قرار گرفتن در مدار نرسیده و پس از مدتی سقوط می‌کند.
در برنامه‌های فضایی معمولا آزمایش زیرمداری مرحله‌ای منطقی و کم‌هزینه‌تر نسبت به پرتاب مداری کامل به شمار می‌آید.
آزمایش موتورهای جدید، به‌ویژه سوخت جامد یا مراحل اصلاح‌شده، بررسی رفتار پرتابگر در فازهای مختلف پرواز (از جمله جدایش مرحله‌ها)، آزمون سامانه‌های ناوبری، مخابراتی یا الکترونیکی جدید از جمله اهداف احتمالی تست‌های زیر مداری به شمار می‌روند.
خبرگزاری آسوشیتدپرس ششم اردیبهشت به نقل از شرکت امنیتی دریایی امبری گزارش داد که انفجار‌ها در بندر رجایی در بندرعباس، ناشی از حمل نادرست محموله‌ای از سوخت جامد مورد استفاده در موشک‌های بالستیک بوده است.
از ماهواره‌بر قاصد چه می‌دانیم؟
تا امروز، سه پرتاب مداری موفق از این ماهواره‌بر ثبت شده که طی آنها ماهواره‌های نور ۱، نور ۲ و نور ۳ به ترتیب در مدارهای ۴۲۵، ۵۰۰ و ۴۵۰ کیلومتری زمین قرار گرفته‌اند.
طراحی قاصد به‌صورت ترکیبی سه‌مرحله‌ای انجام شده و از موشک بالستیک «قدر» به‌عنوان پایه مرحله اول خود استفاده می‌کند. موشکی که جمهوری اسلامی از نسخه قدر اچ (H) آن در آخرین روزهای جنگ ۱۲ روزه استفاده کرد.
مرحله اول دارای موتور سوخت مایع و ارتفاع حدود ۱۳ متر است. مرحله دوم از موتور سوخت جامد «سلمان» استفاده می‌کند که به سامانه تغییر بردار رانش مجهز است و امکان اصلاح مسیر پرواز را فراهم می‌کند.
مرحله سوم نیز یک موتور سوخت مایع است که محموله نهایی را به مدار تزریق می‌کند.
با این حال، قاصد از نظر توان حمل بار بسیار محدود است. ظرفیت حمل آن در حدود ۴۵ تا ۵۰ کیلوگرم به مدارهای پایینی زمین گزارش شده و برای ارسال میکروماهواره‌ها طراحی شده است.
معمولا ظرفیت بار موشک‌هایی که با هدف حمل کلاهک هسته‌ای ساخته می‌شوند باید بین ۱۵۰ تا ۵۰۰ کیلوگرم باشد.
جمهوری اسلامی تاکنون نتوانسته بسته‌های ماهوارهای با وزن بار بیش از ۵۰ کیلوگرم را به مدار زمین ارسال کند و به همین دلیل از ماهواره‌بر سایوز روسی برای قرار دادن برخی ماهوارهای خود کمک گرفته است.
طراحی قاصد تا پیش از آزمایش ۳۰ تیر بر ماموریت‌های شناسایی، سنجشی و ارتباطی با محموله‌های کوچک متمرکز بوده و هنوز نشانه‌ای از تبدیل مستقیم آن به یک موشک تهاجمی ثبت نشده، هرچند از نظر فنی چنین تبدیلی غیر ممکن نیست.
قاصد چه اهداف نظامی می‌تواند داشته باشد؟
در سناریوهای فرضی نظامی، در صورت حذف مرحله سوم و جایگزینی آن با یک سر جنگی، قاصد می‌تواند به یک موشک بالستیک با برد چند صد تا هزار و پانصد کیلومتر تبدیل شود که قابلیت حمل کلاهک متعارف یا در صورت دستیابی، کلاهک هسته‌ای کوچک‌شده را دارد.
در سطحی راهبردی‌تر، توسعه و تکرار پرتاب‌های قاصد می‌تواند بخشی از یک پروژه درازمدت برای ساخت منظومه‌های ماهوارهای نظامی باشد.
جمهوری اسلامی می‌تواند با استفاده از ده‌ها میکروماهواره که از طریق قاصد به مدارهای پایین ارسال شوند، یک شبکه ارتباطی یا شناسایی نظامی دائم در مدار ایجاد کند و وابستگی خود به سامانه‌های فضایی خارجی را کاهش دهد.
دلایل تست زیرمداری برای یک موشکی موفق؟
اگرچه موشک قاصد پیش‌تر ماموریت‌های موفقی داشته، انجام یک آزمایش زیرمداری با همان پلتفرم می‌تواند دلایل فنی، عملیاتی و حتی سیاسی داشته باشد.
از نظر فنی، آزمایش زیرمداری می‌تواند بخشی از فرآیند به‌روزرسانی یا اصلاح یکی از اجزای موشک قاصد باشد.
با توجه به این‌که قاصد، ترکیبی از موتورهای سوخت مایع و جامد است، تغییر در یکی از این مراحل، مثلا ارتقای موتور مرحله دوم یا اصلاح سامانه هدایت و کنترل، نیاز به پرتاب آزمایشی دارد.
در چنین شرایطی، صرفا آزمایش عملکرد یک یا دو مرحله، در یک پرواز زیر مداری انجام می‌شود تا ریسک پرتاب مداری کاهش یابد.
اجزای مختلف سازمان هوافضای سپاه، از فرماندهان تا کارگاه‌های تولید قطعات موشک، یکی از مهم‌ترین اهداف حملات اسرائیل در در جنگ ۱۲ روزه اسرائیل و ایران بودند. پس در نگاه عملیاتی و لجستیکی، ممکن است اهداف این پرتاب، بررسی آمادگی سامانه‌های پشتیبانی، پرتابگر متحرک، و زیرساخت‌های فضایی و موشکی آسیب‌دیده باشد.
از لحاظ سیاسی و امنیتی، پرتاب‌های مداری معمولا با حساسیت و توجه بین‌المللی بالاتری روبه‌رو هستند، چرا که ورود یک شیء به مدار زمین در سطح جهانی ثبت می‌شود و واکنش‌های بین‌المللی در پی‌خواهد داشت.
آزمایش‌های زیرمداری جمهوری اسلامی اما از دید برخی کشورها، به‌ویژه ایالات متحده، اهمیتی فراتر از جنبه فنی دارند.
نگرانی اصلی غرب این است که فناوری استفاده‌شده در این تست‌ها —به‌ویژه سوخت جامد، مراحل چندگانه، هدایت دقیق، و پرتابگرهای متحرک— دقیقا مشابه فناوری موشک‌های بالستیک است، حتی اگر ظاهرا هدف آنها فضایی باشد.
از نظر حقوق بین‌الملل، آزمایش زیرمداری به‌تنهایی خلاف قوانین بین‌المللی نیست. هیچ معاهده‌ای پرتاب زیرمداری را ممنوع نکرده است.
اما در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت (مصوب پس از برجام)، ایران «ترغیب» شده تا از توسعه موشک‌هایی که قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای دارند خودداری کند.
این عبارت الزام‌آور نیست، اما کشورهای غربی، به‌ویژه ایالات متحده، هرگونه پرتاب با فناوری موشک‌های بالستیک —حتی اگر به مدار نرسد— را به‌عنوان نقض روح قطعنامه قلمداد می‌کنند.
در چنین شرایطی اگر این آزمایش‌ها از سوی نیروی هوافضای سپاه انجام شود، حساسیت سیاسی چند برابر خواهد شد، چرا که هرگونه فعالیت موشکی یا فضایی این نهاد به‌عنوان بخشی از برنامه موشکی تلقی می‌شود، نه صرفا برنامه فضایی.
آیا قاصد موشکی قاره‌پیماست؟
خیر، ماهواره‌بر قاصد یک موشک قاره‌پیما (ICBM) نیست. این موشک برای پرتاب ماهواره‌های سبک به مدار پایین زمین طراحی شده و همان طور که گفته شد حداکثر می‌تواند حدود ۵۰ کیلوگرم بار به مدار انتقال دهد.
برد عملیاتی آن نیز در صورت تبدیل به موشک نظامی، احتمالا به بیش از هزار یا هزار و پانصد کیلومتر نمی‌رسد، در حالی که موشک‌های قاره‌پیما باید بتوانند مسافت‌هایی بیش از پنج‌هزار و ۵۰۰ کیلومتر را طی کنند و توانایی حمل بارهایی چند صد کیلویی را داشته باشد.
