بر اثر واژگونی خودروی حامل زائرین در عراق، یک ایرانی جان باخت و ۱۴ نفر زخمی شدند
رسانه‌ها در ایران گزارش دادند آلودگی هوای سال گذشته در پایتخت، شش هزار نفر از ساکنان تهران را به کام مرگ کشاند.
پایگاه خبری اعتماد آنلاین جمعه ۱۰ مرداد نوشت: «آلودگی هوا معضل دیرینه تهرانی‌هاست؛ نیمه اول سال پایتخت‌نشینان با گرد و غبار و در نیمه دوم سال با وارونگی دما دست و پنجه نرم می‌کنند.»
بر اساس آمار شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، پایتخت از ابتدای سال جاری تا پنجم مرداد، تنها شش روز هوای پاک را تجربه کرده است.
در همین بازه زمانی، ۷۵ روز هوای سالم، ۳۹ روز ناسالم برای گروه‌های حساس، پنج روز ناسالم برای همه گروه‌ها و سه روز نیز بسیار ناسالم و خطرناک برای پایتخت به ثبت رسیده است.
اعتماد آنلاین در گزارش خود با استناد به این آمار نوشت: «در حالی که ۲۳ دستگاه در زمینه آلودگی هوا وظیفه دارند، اما از ابتدای سال جاری پایتخت‌نشینان تقریبا هر سه روز یک‌بار، یک روز هوای آلوده داشتند.»
پیش‌تر در خردادماه، مرکز پژوهش‌های مجلس با استناد به ارزیابی‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام کرد در سال ۱۴۰۲، آلودگی هوا عامل مرگ زودرس بیش از ۳۰ هزار نفر در ۵۷ شهر با جمعیتی حدود ۴۸ میلیون نفر بوده است.
همچنین زیان اقتصادی ناشی از آلودگی هوا در کشور حدود ۲۳ میلیارد دلار برآورد شده است.
در پی تداوم آلودگی هوا و مه‌گرفتگی ناشی از گرد و غبار در تهران، رضا شهبازی، معاون زمین‌شناسی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی ایران، ۱۷ تیر هشدار داد تالاب خشکیده صالحیه در جنوب غربی پایتخت به کانون اصلی گرد و غبار تبدیل شده است.
دلایل ناکامی حاکمیت در مهار بحران آلودگی هوا
اعتماد آنلاین در ادامه گزارش خود «پراکندگی مسئولیت میان دستگاه‌ها و نبود ضمانت اجرایی» را دلیل اصلی تداوم آلودگی هوای تهران دانست.
بر اساس این گزارش، «تشکیل یک نهاد واحد با اختیارات اجرایی، تامین بودجه پایدار برای طرح‌های کاهش آلودگی، ممنوعیت تردد خودروهای فرسوده و برخورد با نهادهای کم‌کار» از جمله راهکارهای مقابله با آلودگی هوا در تهران به شمار می‌روند.
محمدرضا توکلیان، کارشناس شهری، با انتقاد از وضعیت موجود گفت با وجود تعیین وظایف مشخص برای دستگاه‌های مسئول، نبود بودجه کافی و فقدان ضمانت اجرایی موجب شده است که بسیاری از قوانین و برنامه‌ها روی کاغذ باقی بمانند و به مرحله اجرا نرسند.
۹ مرداد، پایگاه خبری تجارت‌نیوز گزارش داد برخلاف وعده‌های پیشین مقام‌های جمهوری اسلامی، مازوت‌سوزی به گزینه «رسمی و مورد اتکا» برای حکومت در مدیریت بحران انرژی تبدیل شده و این روند حتی سال گذشته نیز در جریان بوده است.
این رسانه با اشاره به ناتوانی حکومت در مدیریت بحران انرژی حتی با وجود مازوت‌سوزی نوشت: «مردم باید هم‌زمان آلودگی هوا، بی‌برقی و بیماری‌های متعدد را تحمل کنند.»
اول آگوست برابر با ۱۰ مرداد، روز جهانی سرطان ریه است. روزی برای توجه جهانی به یکی از مرگ‌بارترین و شایع‌ترین انواع سرطان که هر سال جان بیش از یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر را در جهان می‌گیرد. سرطان ریه در ایران دومین عامل مرگ ناشی از سرطان است و با روندی نگران‌کننده در حال افزایش است.
کارشناسان بهداشت معتقدند استفاده گسترده از سیگار، قلیان، مواجهه با دود دست دوم، آلودگی هوا و تماس شغلی با مواد سرطان‌زا از عوامل اصلی شیوع سرطان ریه در ایران هستند.
اهالی شهرهایی مانند اراک، اصفهان، اهواز، تهران، کرج و مشهد که در سال‌های اخیر جزو آلوده‌ترین شهرهای کشور شناخته شده‌اند، در معرض افزایش ابتلا به سرطان ریه قرار دارند.
افزون بر این موارد، عوامل ژنتیکی، تغذیه ناسالم و ضعف در نظام پیشگیری و غربالگری نیز می‌توانند نقش موثری در شیوع و تشدید سرطان ریه داشته باشند.
در ایران، آمار رسمی و به‌روز از شمار مبتلایان به سرطان ریه منتشر نمی‌شود اما روند رو به رشد مصرف سیگار و قلیان که از مهم‌ترین عوامل ابتلا به این بیماری‌اند، نشان می‌دهد در سال‌های آینده شمار مبتلایان به سرطان ریه افزایشی نگران‌کننده خواهد یافت.
فقدان برنامه ملی برای غربالگری
در کشورهای توسعه‌یافته، برنامه‌های غربالگری و تشخیص زودهنگام برای افراد در معرض خطر، یکی از مرثرترین ابزارهای کاهش مرگ‌ومیر ناشی از سرطان ریه است.
در ایران، چنین برنامه‌هایی به‌صورت سیستماتیک وجود ندارد و بسیاری از بیماران زمانی به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند که بیماری در مراحل پیشرفته قرار دارد.
پزشکان نیز از کمبود تجهیزات تشخیصی در بیمارستان‌های دولتی و طولانی بودن روند ارجاع برای انجام سی‌تی‌اسکن یا نمونه‌برداری، به‌ویژه در استان‌های محروم شکایت دارند.
در استان‌هایی مانند خوزستان و سیستان‌وبلوچستان، دسترسی به دستگاه‌های تشخیصی مانند سی‌تی‌اسکن یا مراکز ریه‌شناسی به‌شدت محدود است.
در این شرایط، کارشناسان هشدار می‌دهند بدون برنامه ملی برای کاهش مصرف دخانیات، مقابله با آلودگی هوا، غربالگری گروه‌های پرخطر و افزایش آگاهی عمومی، مرگ‌ومیر ناشی از سرطان ریه در ایران طی سال‌های آینده به‌مراتب بیشتر خواهد شد.
چهارم مرداد، رضا باقری، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، با اشاره به این‌که سرطان ریه یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها با مرگ‌ومیر بالا در سراسر جهان است، گفت: «متاسفانه مصرف سیگار و قلیان در حال افزایش است که زنگ خطری جدی برای سلامت جامعه محسوب می‌شود.»
به گفته باقری، تشخیص به موقع و بررسی‌های تخصصی می‌تواند کیفیت و طول عمر بیماران مبتلا به سرطان ریه را به‌طور قابل توجهی بهبود بخشد.
پیش از این و در بهمن ۱۴۰۳، کاظم زنده‌دل، معاون پژوهشکده سرطان دانشگاه علوم پزشکی تهران، از مرگ روزانه ۲۰۰ بیمار مبتلا به سرطان در ایران خبر داد.
زنده‌دل با بیان این‌که از چهار سال پیش انتشار آمارهای جدید از موارد ثبت شده ابتلا به سرطان در ایران متوقف شده است، گفت: «آخرین آمارها مربوط به سال ۱۳۹۹ است که نشان می‌دهند سالانه ۱۳۱ هزار نفر در ایران به انواع سرطان مبتلا می‌شوند.»
هزینه‌های سنگین درمان
درمان سرطان ریه، به‌ویژه در مراحل پیشرفته، نیازمند داروهای گران‌قیمت، پرتودرمانی و گاهی جراحی است.
بسیاری از این داروها وارداتی‌اند و بیماران به‌دلایل مختلف یا با کمبود آن‌ها مواجه هستند یا ناچارند آن‌ها را با هزینه‌های سرسام‌آور تهیه کنند. بیمه‌ها نیز بخش اندکی از هزینه‌ها را پوشش می‌دهند. در نتیجه، شمار زیادی از بیماران، به‌ویژه در طبقات متوسط و پایین، درمان را نیمه‌کاره رها می‌کنند یا به روش‌های غیرعلمی و طب جایگزین پناه می‌برند که معمولا به وخامت بیماری می‌انجامد.
روز جهانی سرطان ریه تنها یک مناسبت تقویمی نیست بلکه هشداری است برای سیاست‌گذاران سلامت در ایران که اگر اقدامات فوری برای کاهش مصرف دخانیات، مقابله با آلودگی هوا، غربالگری منظم و کاهش هزینه‌های درمان انجام نشود، سرطان ریه به یکی از فاجعه‌بارترین بحران‌های بهداشتی کشور بدل خواهد شد. بحرانی خاموش که هر روز قربانیان بیشتری می‌گیرد؛ بی‌صدا، بی‌پناه و اغلب دور از چشم نظام سلامت.
احمد خاتمی، امام جمعه تهران گفت: «موشک‌های ما تل‌آویو را ویران خواهد کرد. نصرت الهی همه جا پیروزی بر دشمن نیست بلکه ممکن است ایجاد رعب و ترس در دل دشمنان باشد.» او ادامه داد: «مردم در جنگ ۱۲ روزه یک صدا مقابل دشمن ایستادند و صدای وحدت و انسجام را به دنیا مخابره کردند.»
رییس کل دادگستری کرمان اعلام کرد شامگاه پنجشنبه فردی با ورود به منزل دادستان رفسنجان در شهر کرمان، با چاقو ضرباتی به ناحیه گردن و کتف او وارد کرد و از محل متواری شد. رییس کل دادگستری کرمان اضافه کرد که دادستان رفسنجان بلافاصله تحت عمل جراحی قرار گرفت و حال عمومی او رضایت‌بخش است.
روزنامه هم‌میهن در گزارشی نوشت بر اساس بعضی تحقیقات، ۸۲.۸ درصد زنان باردار در ایران، در دوران بارداری حداقل یکی از انواع خشونت‌های جسمی، روانی و مالی را تجربه کرده‌اند. طبق این گزارش در کمترین تخمین‌ها ۵۲ درصد زنان باردار یعنی دست‌کم یک زن از هر دو زن مورد خشونت قرار گرفته‌اند.
هم‌میهن در گزارش خود نوشت بر اساس این پژوهش‌ها شایع‌ترین شکل خشونت در دوران بارداری، خشونت روانی و در مرتبه بعدی، خشونت جنسی، اقتصادی و جسمی است.
طبق این گزارش، بسیاری از این رفتارها، مانند وادار کردن زن به رابطه جنسی، نه تنها به‌عنوان خشونت شناخته نمی‌شوند بلکه در فضای خانواده، به دلیل انتظار برای تولد فرزند، نادیده گرفته می‌شوند یا پنهان می‌مانند.
روایت‌هایی از بارداری در سایه خشونت
در گزارش روزنامه هم‌میهن، پزشکان، فعالان اجتماعی و زنانی که تجربه خشونت داشته‌اند، از وضعیت زنان باردار در ایران گفته‌اند.
مسعود هاشمی، پزشک جوانی که در یک درمانگاه خصوصی کار می‌کند، در حساب ایکس خود از زنی باردار نوشت که همسرش با لگد به شکمش زده و او را غرق در خون به درمانگاه برده.
به گفته او، خشونت علیه زنان باردار آن‌قدر پرتکرار است که نمی‌توان گفت «قبح فرهنگی» مانع آن شده است.
به نوشته هم‌میهن، زنان دیگری همچون ندا و پدیده نیز روایت‌هایی مشابه دارند: «ندا از کتک‌خوردن‌های مکرر در دوران بارداری و هل داده شدن از پله‌ها می‌گوید. پدیده هم با این‌که شاغل و دارای تحصیلات عالی بوده است، از خشونت اقتصادی در دوران بارداری‌اش سخن می‌گوید. از این‌که همسرش حتی پول خوراکش را نمی‌داده و او را مجبور می‌کرده سریع‌تر به سر کار برگردد.»
خشونت‌های پنهان، عادی‌سازی‌شده و بدون مداخله
زینب حسینی، رزیدنت تخصص زنان و زایمان در تهران، تاکید کرد که در سه سال اخیر ده‌ها زن باردار خشونت‌دیده را دیده است: «نه فقط کتک‌خورده، بلکه زنانی که حتی از حداقل احترام و حمایت روانی هم محروم بوده‌اند.»
او گفت حتی مردان تحصیل‌کرده گاهی خشونت روانی را عادی جلوه می‌دهند و تاکید کرد که بسیاری از زنان، به‌خاطر جنسیت جنین هم مورد خشونت واقع می‌شوند.
این پزشک از نبود دستورالعمل مشخص برای مواجهه با چنین زنان خشونت‌دیده‌ای گفت. از این‌که کمک‌های او محدود به توصیه‌های شفاهی، نامه‌نویسی یا ارجاع به مشاور است و نه اقدام عملی یا حمایت حقوقی.
او از فشارهایی از جمله درخواست برای روابط جنسی حتی در صورت داشتن منع پزشکی گفت.
پزشکان: مسئولیت قانونی نداریم
پزشکان می‌گویند در غیاب هرگونه دستورالعمل قانونی، مداخله در پرونده‌های خشونت خانگی می‌تواند برای آن‌ها پیامدهای حرفه‌ای و شخصی به‌دنبال داشته باشد.
هاشمی در این خصوص گفت: «تجربه‌ام نشان داده در این مواقع مردها بسیار تهاجمی‌اند. کسی که به شکم زن باردارش لگد می‌زند، با من چه خواهد کرد؟»
او تاکید کرد در ایران بر خلاف بعضی کشورها که پلیس با گزارش پزشک به‌سرعت وارد عمل می‌شود، هیچ قانونی برای حمایت از پزشک در مواجهه با چنین خشونت‌هایی وجود ندارد.
اعظم‌السادات موسوی، رییس سابق انجمن متخصصان زنان و زایمان نیز تایید کرد که دستورالعملی برای برخورد با خشونت علیه زنان باردار وجود ندارد و اگر پزشکی اقدامی بکند، «تنها از سر وجدان شخصی» است.
او اضافه کرد در زمانه‌ای که تاکید زیادی بر ازدیاد جمعیت می‌شود و افزایش تعداد بچه‌ها اهمیت پیدا کرده، دست‌کم برای سلامت روانی و جسمی جنین هم که شده، باید قوانین حمایتی از زنان باردار در نظر گرفته شود.
زن باردار، هدف آسیب‌پذیرتر خشونت
هم‌میهن در بخش دیگری از گزارش خود با استناد به نتایج پژوهش‌ها نوشت میان سابقه خشونت در خانواده و اعمال خشونت نسبت به زنان باردار، ارتباط معناداری وجود دارد و بیشتر از ۶۰ درصد زنانی که در دوران بارداری مورد خشونت قرار گرفته‌اند قبلا سابقه مشاهده خشونت را داشته‌اند.
زهرا افتخارزاده، بنیان‌گذار «خانه امن آتنا»، در گفت‌وگو با هم‌میهن با اشاره به این‌که ۶۵ تا ۷۰ درصد زنان خشونت‌دیده، تجربه خشونت را در دوران بارداری داشته‌اند، گفت: «این خشونت‌ها گاه بی‌پرواترین شکل خشونت خانگی است.»
او تاکید کرد زن باردار به‌دلیل محدودیت‌های جسمی و روانی و نیاز به حمایت، بیشتر از همیشه در موضع ضعف قرار دارد و مردان از این موقعیت سوءاستفاده می‌کنند.
گزارش هم‌میهن بار دیگر توجه را به نبود حمایت‌های قانونی از یکی از آسیب‌پذیرترین گروه‌های اجتماعی جلب می‌کند.
روایت پزشکان، فعالان اجتماعی و خود زنان، همگی از چرخه‌ای خبر می‌دهند که خشونت را عادی‌سازی، سکوت را تحمیل و بی‌پناهی را تثبیت می‌کند.
در حالی که سیاست‌گذاران جمهوری اسلامی بر فرزندآوری بیشتر پافشاری می‌کنند، سکوت در برابر خشونت علیه زنان باردار نشان می‌دهد در ایران حمایت از مادران همچنان اولویتی ندارد.
