کمیته وزارتی عربی-اسلامی متشکل از ۲۰ کشور در بیانیه‌ای، تصمیم اسرائیل برای تصرف و اعمال کنترل کامل بر غزه را به‌شدت محکوم کرد. هم‌زمان با انتشار این بیانیه، اکسیوس گزارش داد استیو ویتکاف، فرستاده ویژه دولت ترامپ، قرار است درباره طرح آتش‌بس در غزه با نخست‌وزیر قطر دیدار کند.
کمیته وزارتی عربی-اسلامی که کشورهایی مانند مصر، عربستان سعودی، قطر، ترکیه و اردن عضو آن هستند، شنبه ۱۸ مرداد در بیانیه‌ای اعلام کرد طرح اسرائیل «نقض آشکار قوانین بین‌المللی و تلاشی برای تثبیت اشغال غیرقانونی و تحمیل وضعیت موجود» است.
این بیانیه از طرح اسرائیل برای کنترل کامل نظامی بر غزه با عنوان اقدامی در راستای «تشدید خطرناک تنش‌ها» یاد کرد و این کشور را مسئول «نسل‌کشی و فاجعه‌های انسانی» در غزه دانست.
کمیته عربی-اسلامی تاکید کرد این رویکرد ادامه تخلفات گسترده‌ای است که شامل «کشتار، گرسنگی دادن عمدی، تلاش برای کوچاندن اجباری و الحاق اراضی فلسطینی» می‌شود.
این کمیته هشدار داد این اقدامات می‌تواند مصداق «جنایت علیه بشریت» باشد، هرگونه فرصت برای دستیابی به صلح را از میان ببرد و تلاش‌های بین‌المللی برای توقف درگیری‌ها را تضعیف کند.
اسرائیل ۱۶ مرداد طرح پیشنهادی بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر این کشور، برای تصرف کامل غزه را تصویب کرد.
بر اساس این طرح، ارتش اسرائیل ماموریت خواهد داشت تا کنترل شهر غزه را که محل سکونت حدود ۸۰۰ هزار نفر از فلسطینیان است، به دست گیرد.
کشورهای عربی و اسلامی در بیانیه خود خواهان توقف فوری حملات اسرائیل به غزه از جمله به غیرنظامیان و زیرساخت‌ها، ورود فوری و بدون قید و شرط کمک‌های بشردوستانه و حمایت از تلاش‌های مصر، قطر و آمریکا برای رسیدن به توافق تبادل اسرا و کاهش تنش‌ها شدند.
آن‌ها همچنین بر اجرای طرح عربی-اسلامی بازسازی غزه و مشارکت در کنفرانس بازسازی که به‌زودی در قاهره برگزار خواهد شد، تاکید کردند.
این کمیته بار دیگر یادآور شد که صلح عادلانه و پایدار تنها از طریق راه‌حل دوکشوری محقق می‌شود.
ویتکاف با نخست‌وزیر قطر درباره جنگ غزه و آزادی گروگان‌ها دیدار می‌کند
اکسیوس به نقل از منابع آگاه گزارش داد ویتکاف قرار است ۱۸ مرداد در اسپانیا با محمد بن عبدالرحمن آل‌ثانی، نخست‌وزیر قطر، دیدار و درباره طرح آتش‌بس در غزه و آزادی همه گروگان‌های باقی‌مانده نزد حماس گفت‌وگو کند.
به گفته یک منبع مطلع از مذاکرات، این طرح ظرف دو هفته آینده به اسرائیل و حماس ارائه خواهد شد.
یک مقام اسرائیلی که نخواست نامش فاش شود و در این مذاکرات حضور دارد، به اکسیوس گفت: «اسرائیل با تلاش‌ها برای دستیابی به یک توافق جامع مشکلی ندارد، اما شکاف میان اسرائیل و حماس درباره پایان جنگ بسیار بزرگ است، بنابراین صحبت از یک توافق جامع در این مرحله احتمالا بی‌فایده خواهد بود.»
هم‌زمان با این تحولات، محمود بسال، سخنگوی آژانس دفاع مدنی تحت کنترل حماس در غزه، اعلام کرد ۱۸ مرداد دست‌کم ۱۰ نفر در سراسر این منطقه کشته شدند.
به گفته او، دست‌کم شش نفر در نزدیکی یک مرکز توزیع کمک در مرکز غزه کشته و ۳۰ نفر زخمی شدند.
هزاران نفر از ساکنان غزه هر روز در اطراف مراکز توزیع غذا تحت مدیریت بنیاد بشردوستانه غزه که با حمایت آمریکا و اسرائیل فعالیت می‌کند، جمع می‌شوند.
از زمان آغاز به کار این بنیاد در اوایل خرداد تاکنون، در جریان توزیع کمک‌ها صدها تن از ساکنان غزه به‌دلیل تیراندازی یا ازدحام جمعیت، جان خود را از دست داده‌اند یا زخمی شده‌اند.
با وجود تحریمها، تا پیش از آغاز دور دوم ریاستجمهوری دونالد ترامپ در بهمن ۱۴۰۳، برخی پالایشگاههای کوچک چینی (قوریها)، همچنان به‌دلیل تخفیفهای بسیار بالای جمهوری اسلامی، نفت ایران را میخریدند اما پس از آغاز کار ترامپ، این روند رفته رفته مختل شد.
طبق دادههای شرکت «کپلر»، حجم نفت خام ایران در ذخایر شناور از ۹ میلیون بشکه در اواسط ژانویه به ۳۳ میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه در اوایل اوت رسیده که بالاترین سطح از سال ۲۰۲۰ است.
بیشتر این نفتکشهای معطل، در آب‌های سنگاپور و مالزی - مراکز اصلی عملیات انتقال کشتی به کشتی ایران - شناورند. نگهداری این حجم از نفت روی دریا، هزینههای سنگینی به جمهوری اسلامی تحمیل می‌کند.
از سوی دیگر، در پی جنگ ۱۲ روزه، حکومت ایران از بیم هدف قرار گرفتن انبارهای نفت خود، بخش بزرگی از نفت ذخیره شده را به کشتیها انتقال داد.
در همین حال صادرات نفت خام ایران از حدود ۱.۷ میلیون بشکه در روز، در زمستان ۱۴۰۳، اکنون به حدود ۱۰۲ هزار بشکه در روز سقوط کرده است.
قوریهای چینی
عمده خریداران نفت جمهوری اسلامی در شرایط تحریم، پالایشگاههای کوچک چینی موسوم به قوری (تیپات) بودند.
دولت ترامپ از ابتدای آغاز به کار خود، سختگیری کمسابقهای نسبت به خریداران نفت جمهوری اسلامی نشان داد.
پتروشیمی شاندونگ شوگوانگ لوچینگ با ظرفیت ۱۰۰ هزار بشکه در روز در مارس ۲۰۲۵، پالایشگاه شاندونگ شنگسینگ کمیکال با ظرفیت ۴۴ هزار بشکه در روز در آوریل ۲۰۲۵ و پالایشگاه هبئی شینهای کمیکال گروپ با ظرفیت ۱۲۰ هزار بشکه در روز در ماه می ۲۰۲۵، از سوی آمریکا تحریم شدند.
مالزی نیز از سوی آمریکا برای سختگیری درباره انباشت نفت ایران در آب‌های این کشور تحت فشار است.
تحریم امپراتوری کشتیرانی شمخانی
هشتم مرداد، آمریکا اعلام کرد حسین (مشهور به هکتور) شمخانی، فرزند علی شمخانی و بخشی از «امپراتوری عظیم کشتیرانی» وابسته به او را تحریم کرده است.
در این مجموعه، ۵۰ شخص و نهاد و بیش از ۵۰ کشتی در فهرست تحریمها قرار گرفتند که بزرگترین اقدام تحریمی آمریکا علیه جمهوری اسلامی از سال ۲۰۱۸ به شمار میرود.
کمتر از دو هفته پس از آغاز دور دوم ریاستجمهوری ترامپ، کارزار تازهای از سیاست «فشار حداکثری» علیه جمهوری اسلامی به راه افتاد.
در ۱۰۰ روز نخست فعالیت، دولت ترامپ در مجموع ۱۷ دور تحریم مرتبط با جمهوری اسلامی اعمال کرد که طی آن ۴۰ شخص، ۱۱۷ شرکت و نهاد و ۷۷ نفتکش هدف قرار گرفتند.
این منبع که خبرگزاری رسمی سوریه، سانا، شنبه ۱۸ مرداد از او نقلقول کرده، گفته است دمشق وارد هیچ مذاکرهای با طرفهایی که «دوران رژیم سابق را احیا کنند» نخواهد شد.
این اظهارات پاسخی است به نشست ۱۷ مرداد نهادی که اداره مناطق شمال شرق سوریه را بر عهده دارد و تحت رهبری کردهاست. این نشست خواستار بازنگری در اعلامیه قانون اساسی شد که پیش از این از سوی احمد الشرع، رییس‌جمهوری سوریه در دوره انتقال قدرت، صادر شد.
در بیانیه پایانی این نشست آمده است: «اعلامیه قانون اساسی کنونی پاسخگوی آرمانهای مردم سوریه نیست. این سند باید بازنگری شود تا فرآیندی مشارکتیتر و نمایندگی عادلانهتری را در دوره گذار تضمین کند.»
نیروهای دموکراتیک سوریه، متحد اصلی ایالات متحده در جنگ علیه گروه داعش بودند و این حمایت تاکنون نیز ادامه داشته است. با وجود برخی اختلافات، در ماه مارس، نیروهای دموکراتیک سوریه با دولت جدید اسلامگرای دمشق توافقی امضا کردند تا به نهادهای دولتی سوریه بپیوندند.
این توافق با هدف یکپارچهسازی دوباره سوریه پس از ۱۴ سال جنگ داخلی انجام شد. همچنین زمینه را برای ادغام نیروهای تحت رهبری کردها ـ که یکچهارم خاک سوریه را در کنترل دارند ـ با دمشق و همچنین نهادهای حکومتی منطقه‌ای کرد، فراهم کرد.
با این حال، در این توافق مشخص نشده که نیروهای دموکراتیک سوریه چگونه در ارتش سوریه ادغام خواهند شد.
این نیروها پیشتر گفته بودند باید بهصورت یک بلوک نظامی منسجم وارد شوند اما دمشق خواستار پیوستن آن‌ها بهصورت فردی است.
منبع دولتی در گفت‌وگو با سانا گروه تحت رهبری کردها را متهم کرد که «چهرههای جداییطلبِ دستاندرکار اقدامات خصمانه» را میزبانی کرده و نیروهای دموکراتیک سوریه را مسئول کامل پیامدهای آن، از جمله بازگرداندن تحریمها و «فراخواندن مداخله خارجی» دانست.
سایه اختلافات بر بازسازی سوریه
این اختلاف در حالی بروز کرده است که نخستین انتخابات پارلمانی سوریه پس از پایان دوران ریاست جمهوری بشار اسد، زیر نظر دولت جدید، اواخر شهریور برگزار می‌شود.
پس از سقوط حکومت بشار اسد و با لغو تحریمهای آمریکا علیه سوریه، دولت موقت این کشور امیدوار است بتواند اقتصاد ویران شده سوریه را بهبود بخشد.
جمعه ۱۷ مرداد، دولت سوریه با شرکتهایی از قطر، ایتالیا و امارات متحده عربی قراردادهایی به ارزش ۱۴ میلیارد دلار امضا کرد که در قالب آن‌ها پروژهای عظیم در حومه دمشق با ظرفیت ایجاد ۲۰۰ هزار شغل اجرا می‌شود.
هم‌زمان، نماینده آمریکا از تمایل کشورش برای تقویت جایگاه دمشق به‌عنوان مرکز بازرگانی و رشد اقتصادی خبر داد.
با این حال اختلاف با نیروهای کرد ممکن است این روند را با چالش روبهرو کند.
برای بسیاری از ما پیش آمده که بعد از یک مهمانی، با خود فکر کنیم همه از ما دلخور شده‌اند. وقتی دوستی پیام خود را با نقطه به‌جای علامت تعجب تمام می‌کند، دلواپسی سراغمان میآید. حتی اگر رییس بگوید میخواهد با ما صحبت کند، فورا به یاد احتمال اخراج میافتیم.
نیویورکتایمز نوشت مگ جوزفسون، رواندرمانگر آمریکایی، این الگوی رفتاری را که در بسیاری از مراجعانش مشاهده کرده است، به «گردباد ناامنی» تشبیه می‌کند.
او میگوید این نگرانی دائمی نشانه رفتاری است که روانشناسان آن را تلاش برای «جلب رضایت مفرط» مینامند.
چهارمین واکنش در برابر استرس
انتشار ویدیویی از سوی جوزفسون در صفحه اینستاگرامش در رابطه با این موضوع، با هزاران نظر مشابه همراه شد؛ واکنشهایی که از وجود ترسی مشترک حکایت دارند.
برای مقابله با این احساس خطر، برخی افراد از الگوی رفتاری خاصی استفاده می‌کنند که «fawning» یا «جلب رضایت مفرط» نام دارد.
این اصطلاح را نخستین بار پیت واکر، روانشناس ساکن برکلی کالیفرنیا، مطرح کرد و آن را به‌عنوان واکنش چهارم به شرایط استرسزا، در کنار «جنگ»، «فرار» و «انجماد» قرار داد.
واکر این رفتار را یک «واکنش حفاظتی» توصیف کرد که معمولا در دوران کودکی و در پاسخ به آسیبهای روحی شکل میگیرد.
افرادی که به این مشکل دچار هستند، پیوسته میکوشند دیگران را راضی نگه دارند تا از درگیری پرهیز کنند. این رفتار در برخی موقعیتها سودمند است اما اگر به عادت تبدیل شود، می‌تواند روند طبیعی زندگی را مختل کند.
راه‌حل چیست؟
جوزفسون در کتاب جدیدش با عنوان «آیا از من عصبانی هستی؟»، سه پیشنهاد عملی ارائه میدهد:
۱. از خود بپرسیم
ابتدا باید از خودمان بپرسیم آیا واقعا دلیلی برای نگرانی داریم یا فقط در ذهنمان داستانسازی میکنیم.
برای مثال، اگر دوستی جواب پیامتان را نداده، ممکن است در یک جلسه باشد، نه این‌که از شما ناراحت باشد.
۲. از اقدامات کوچک شروع کنید
دوم آنکه باید بهتدریج مهارت تعیین حد و مرز را بیاموزیم؛ نه بهصورت ناگهانی، بلکه با گامهای کوچک.
برای مثال، هنگامی که کسی عذرخواهی می‌کند، به‌جای گفتن «مشکلی نیست»، بگوییم: «ممنون که این موضوع را مطرح کردی.»
به این ترتیب، به‌جای پاک کردن صورت مساله، پاسخی میدهیم که هم محترمانه است و هم مرز ما را نشان میدهد؛ پاسخی که قدردانی را منتقل می‌کند اما رفتار طرف مقابل را بیاشکال جلوه نمیدهد.
۳. صداقت در روابط امری حیاتی است
نکته سوم صداقت در روابط است.
جوزفسون معتقد است وقتی مدام در تلاشیم تا دیگران را راضی نگه داریم، در واقع روابط واقعی و صادقانهمان را نابود میکنیم.
به گفته او، خوشحال کردن همه افراد امری غیرممکن است و باید روی چیزهایی که در کنترل ما هستند، مانند نحوه صرف وقت و انرژیمان، تمرکز کنیم.
در این بیانیه که شنبه ۱۸ مرداد منتشر شد، آمده است که ایران روندهای جاری در منطقه قفقاز جنوبی را با دقت دنبال می‌کند و با هر دو کشور همسایه‌اش در خصوص این تحولات در ارتباط است.
جمهوری اسلامی با بیان این‌که صلح و ثبات در منطقه به نفع همه کشورهاست، نهایی شدن توافق میان ارمنستان و آذربایجان را گامی مهم در راستای تحقق صلح پایدار در قفقاز جنوبی ارزیابی کرد.
با این حال، این وزارتخانه ابراز نگرانی کرد «مداخلات خارجی»، به‌ویژه در نزدیکی مرزهای مشترک، می‌تواند تهدیدی برای امنیت و ثبات منطقه باشد.
دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، جمعه ۱۷ مرداد در نشستی رسانه‌ای همراه با سران جمهوری ارمنستان و جمهوری آذربایجان، از موفقیت در امضای توافق صلح میان این دو کشور خبر داد و گفت اطمینان کامل دارد صلحی پایدار میان آن‌ها برقرار خواهد شد.
بر اساس این توافق، نام دالان زنگزور به «مسیر ترانزیتی دونالد ترامپ برای صلح و شکوفایی بین‌المللی» تغییر می‌یابد. مسیری راهبردی که جمهوری آذربایجان را از طریق خاک ارمنستان به منطقه خودمختار نخجوان متصل می‌کند.
این مسیر که در رسانه‌های آذربایجانی و ترکی به‌عنوان «دالان زنگزور» شناخته می‌شود، اکنون در قالبی متفاوت و با نقش‌آفرینی آمریکا به‌عنوان اجاره‌کننده ۹۹ ساله مطرح شده است.
ترامپ که در کاخ سفید میزبان رهبران ارمنستان و آذربایجان بود تا یک توافق صلح تاریخی را به امضا برسانند، اعلام کرد دو کشور متعهد شده‌اند برای همیشه به تمام درگیری‌ها پایان دهند، تجارت، سفر و روابط دیپلماتیک را آغاز کنند و به حاکمیت و تمامیت ارضی یکدیگر احترام بگذارند.
در این نشست، نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، درباره صلح با آذربایجان به میانجی‌گری آمریکا گفت: «این دستاورد بدون مشارکت شخص ترامپ ممکن نمی‌شد.»
الهام علی‌اف، رییس‌جمهوری آذربایجان نیز گفت اگر تلاش ترامپ و تیم او نبود، شاید کشورش و ارمنستان در مذاکرات بی‌پایان صلح باقی می‌ماندند.
علی‌اف و پاشینیان در مراسم امضای توافق، از نامزدی ترامپ برای دریافت جایزه نوبل صلح حمایت کردند.
تهران و کریدور ترامپ
وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی در بخش دیگری از بیانیه خود تاکید کرد: «ایجاد مسیرهای ارتباطی و رفع انسداد شبکه‌های مواصلاتی زمانی در خدمت ثبات، امنیت و توسعه اقتصادی ملت‌های منطقه خواهد بود که در چارچوب منافع متقابل، رعایت حاکمیت ملی و تمامیت ارضی کشورهای منطقه و بدون مداخلات خارجی باشد.»
جمهوری اسلامی که نقشی تاریخی در میانجی‌گری میان آذربایجان و ارمنستان داشت، در روند صلح جدید به حاشیه رانده شد.
تهران با تاکید بر لزوم همکاری‌های دوجانبه و منطقه‌ای اعلام کرد از سازوکارهایی مانند ۳+۳ برای تقویت این همکاری‌ها حمایت می‌کند.
با توجه به توافق تاریخی آذربایجان و ارمنستان و تحولات جدید در قفقاز جنوبی، به نظر می‌رسد روندهای ژئوپلیتیکی منطقه در حال تغییر هستند.
