روحانی: اگر سال ۱۴۰۰ به برجام برمیگشتیم، نه جنگ با اسرائیل بود نه مکانیسم ماشه
حسن روحانی که در روزهای اخیر بارها بر ضرورت مذاکره با غرب تاکید کرده، بار دیگر خواستار از سرگیری مذاکره هستهای جمهوری اسلامی به ویژه با کشورهای اروپایی شد. او گفت اگر در دوره دوم ریاستجمهوریاش برجام احیا میشد، جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل رخ نمیداد و مکانیسم ماشه نیز فعال نمیشد.
اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی، از خروج سفیر استرالیا از ایران خبر داد و گفت: «طبق عرف و قوانین حقوق دیپلماتیک، در واکنش به اقدام استرالیا، ما نیز متقابلا سطح حضور دیپلماتیک استرالیا در ایران را کاهش دادهایم.»
او اخراج سفیر جمهوری اسلامی از استرالیا را «ناموجه» خواند و افزود: «ما از کاهش سطح روابط استقبال نمیکنیم، چرا که معتقدیم هیچ دلیل و توجیهی برای این اقدام وجود نداشت و این مسئله روابط دو ملت را تحت تاثیر قرار میدهد.»
نخستوزیر استرالیا پیشتر اعلام کرده بود که سفارت این کشور در تهران بسته شده و تمام دیپلماتهای استرالیایی که در تهران مستقر بودند، از ایران خارج شدند.
به گزارش روزنامه سیدنی مورنینگ هرالد، دولت استرالیا از بیم اقدامات تلافیجویانه حکومت ایران، اعلام تصمیم خود برای اخراج سفیر جمهوری اسلامی را تا خروج دیپلماتها و کارکنان سفارت استرالیا از ایران به تعویق انداخته بود.
ماندلا ماندلا، نوه ۵۱ ساله نلسون ماندلا، پیش از عزیمت به تونس برای پیوستن به کاروان دریایی عازم غزه گفت که شرایط زندگی فلسطینیها «بدتر از دوران آپارتاید در آفریقای جنوبی» است و خواستار اقدام فوری جامعه جهانی برای حمایت از آنها شد.
او گفت: «بسیاری از ما که از این سرزمین ها بازدید کردهایم، به یک نتیجه روشن رسیدهایم: فلسطینیها امروز شکلی بسیار شدیدتر از آپارتاید را تجربه میکنند. جامعه جهانی باید همچنان در کنار فلسطینیها بایستد، همانطور که در کنار ما ایستاد.»
این کاروان شامل دهها کشتی و صدها فعال از ۴۴ کشور، از جمله گرتا تونبرگ، فعال محیطزیست سوئدی، است و هدف آن رساندن مواد غذایی و کمکهای بشردوستانه به غزه اعلام شده است.
شبکه کان اسرائیل گزارش داد یک مقام ارتش این کشور اذعان کرده است تصرف شهر غزه لزوما حماس را به عقبنشینی از مواضعش وادار نمیکند.
بر اساس این گزارش که پنجشنبه ۱۳ شهریور منتشر شد، نماینده ارتش اسرائیل این اظهارات را در جلسه غیرعلنی کمیسیون سیاست خارجی و دفاعی پارلمان اسرائیل (کنست) مطرح کرده است.
کان افزود یکی از نمایندگان حزب حاکم لیکود ۱۲ شهریور در جلسه این کمیسیون پرسید چرا باید اشغال شهر غزه حماس را به تغییر موضع وادارد که این مقام نظامی پاسخ داد: «من نگفتم باعث خواهد شد حماس تغییر موضع دهد. این اصلا قطعی نیست.»
نماینده ارتش اسرائیل همچنین تاکید کرد شهر غزه «اهمیتی نمادین» دارد.
طبق تازهترین برآورد ارتش اسرائیل، تا چهارشنبه ۱۲ شهریور حدود ۸۰۰ هزار نفر از اهالی شهر غزه همچنان در این منطقه حضور دارند.
ارتش اسرائیل شهر غزه در شمال این باریکه را منطقه جنگی اعلام کرده و در چارچوب عملیاتی برای تسلیم کردن حماس، طرحهایی را برای تصرف این شهر به اجرا گذاشته است.
بخشهایی از غزه نیز بهعنوان «مناطق قرمز» تعیین شدهاند و ارتش اسرائیل به اهالی آن دستور داده است محل سکونت خود را ترک کنند.
مخالفت رییس ستاد ارتش با طرح تصرف شهر غزه
تلویزیون اسرائیل ۱۲ شهریور گزارش داد ایال زمیر، رییس ستاد کل ارتش این کشور، قصد دارد به دولت بنیامین نتانیاهو هشدار دهد در صورت پیشبرد طرح تصرف شهر غزه، راهی جز تحمیل حکومت نظامی بر این باریکه وجود نخواهد داشت.
بر اساس این گزارش، زمیر همچنین با تصرف شهر غزه مخالفت کرده و از کابینه اسرائیل خواسته است به توافقی برای برقراری آتشبس و آزادی گروگانهای در بند حماس دست یابد.
رییس ستاد کل ارتش اسرائیل تاکید کرده دستورات مربوط به تصرف شهر غزه را اجرا خواهد کرد اما همزمان درباره پیامدهای نظامی و دیپلماتیک این اقدام، به دولت هشدار داده است.
هشدار وزیر دفاع اسرائیل در پی ادامه حملات حوثیها
حوثیهای مورد حمایت جمهوری اسلامی در یمن برای سومین بار طی ۲۴ ساعت گذشته، بهسوی اسرائیل موشک شلیک کردند.
ارتش اسرائیل اعلام کرد دو موشک حوثیها از سوی سامانههای دفاعی رهگیری شدند و موشک سوم خارج از خاک اسرائیل فرود آمد.
به گفته ارتش اسرائیل، یکی از این موشکها مجهز به کلاهک خوشهای بوده است.
روزنامه جروزالم پست سوم شهریور گزارش داد استفاده حوثیها از مهمات خوشهای در حمله موشکی بالستیک به اسرائیل، نشانگر «تحولی مهم و بهشدت نگرانکننده» در درگیریهای منطقهای و توانمندیهای عملیاتی این گروه است.
بر اساس این گزارش، تهران دریافته که برای رویارویی با اسرائیل، باید بر سامانههای پدافند هوایی این کشور غلبه کند و مجهز کردن حوثیها به کلاهک خوشهای یکی از شیوههایی است که میتواند در این مسیر موثر باشد.
این مهمات، در اثر یک انفجار اولیه تعداد زیادی مهمات کوچکتر را در منطقه انفجار پخش میکنند تا با یک فاصله زمانی پس از انفجار اول منفجر شوند.
یسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل، ۱۳ شهریور در واکنش به ادامه حملات حوثیها، با استناد به داستانی از تورات به این گروه هشدار داد.
کاتز در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «حوثیها بار دیگر موشکهایی به سمت اسرائیل شلیک کردند ... ما تمام ۱۰ بلا را [علیه این گروه] کامل خواهیم کرد.»
۱۰ بلای مصر، مجموعهای از رویدادهای معجزهآسا در روایت کتاب «سفر خروج» تورات است که بهعنوان مجازات فرعون و مردم مصر برای رها نکردن بنیاسرائیل نازل شدند. طبق روایت تورات، پس از دهمین بلا، فرعون سرانجام بنیاسرائیل را آزاد کرد.
یک روزنامه آمریکایی گزارش داد افزایش تنش نظامی میان ونزوئلا و ایالات متحده ابعاد همکاری کاراکاس و تهران را پررنگتر کرده و ونزوئلا با همکاری جمهوری اسلامی، زرادخانهای متنوع از پهپادها ساخته است.
به گزارش روزنامه میامی هرالد، ونزوئلا نخستین کشور در آمریکای جنوبی است که از پهپادهای مسلح استفاده میکند؛ تحول مهمی که نتیجه نزدیک به دو دهه همکاری مستمر با تهران است.
بر اساس این گزارش، ونزوئلا طی سالهای ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۵ از کشوری بدون توان پهپادی به کشوری دارای زرادخانهای متنوع از پهپادها برای شناسایی، دیدهبانی و رزم تبدیل شده.
این جهش حاصل برنامهای محرمانه بوده که از زمان هوگو چاوز، رییسجمهوری سابق و از دنیا رفته این کشور آغاز شده و با قراردادی ۲۸ میلیون دلاری و ارسال کیتهای مونتاژ «مهاجر-۲» از ایران، کلید خورده است.
این همکاری سرانجام به صنعتی گسترده منجر شده که اکنون علاوه بر پهپادهای شناسایی، مدلهای رادارگریز و پهپادهای انتحاری الهامگرفته از طراحیهای ایرانی را نیز تولید میکند.
معاملات نظامی در قالب پروژههای غیرنظامی
میامی هرالد با بررسی دهها سند رسمی دولت ونزوئلا نوشت که میلیاردها دلار در این همکاری سرمایهگذاری شده و این معاملات اغلب در پوشش پروژههایی نظیر کارخانه دوچرخه یا تراکتور صورت گرفته اما در واقع اهداف نظامی داشته است.
رییس بنیاد ملی گندمکاران اعلام کرد میزان خرید تضمینی گندم از سوی دولت جمهوری اسلامی در سال جاری نسبت به سال گذشته ۳۵ درصد کاهش داشته که دلیل این کاهش، افت تولید در سال جاری عنوان شده است.
عطاالله هاشمی، پنجشنبه ۱۳ شهریور به خبرگزاری ایسنا گفت که با افت خرید تضمینی ۳۵ درصدی، تاکنون فقط ۷۰۰ هزار تن گندم از کشاورزان خریداری شده است.
رییس بنیاد ملی گندمکاران اضافه کرد که دولت هنوز مطالبات بخشی از گندمکاران را پرداخت نکرده اما: «طبق وعده مسئولان، این مبالغ بهزودی تسویه خواهد شد.»
او با توجه به کاهش تولید گندم در ایران هشدار داد: «وابستگی به واردات گندم میتواند مخاطراتی جدی برای کشور به همراه داشته باشد.»
پیشتر غلامرضا نوری قزلجه، وزیر جهاد کشاورزی در دولت چهاردهم، با اشاره به شرایط «غیر نرمال» شاخصهای کلان اقتصادی ایران، گفت: «از نظر تامین امنیت غذایی در سختترین شرایط قرار داریم.»
پیش از آن نیز وزارت اطلاعات بهطور محرمانه درباره امنیت غذایی هشدار داده بود.
نوری قزلجه نهم شهریور در یک نشست خبری با اشاره به آنچه «بیسابقهترین خشکسالیها» خواند، از فعالان بخش کشاورزی خواست برای تامین امنیت غذایی، کمکحال دولت باشند.
پیامدهای خشکسالی و بحران آب
ایسنا نوشت که چندمین سال متوالی خشکسالی، کاهش بارندگی و بحران کمبود آب، بر میزان تولید محصولات کشاورزی از جمله گندم تاثیر گذاشته و نگرانیها در مورد دستیابی دوباره به سطح خودکفایی را افزایش داده است.
این خبرگزاری به نقل از کارشناسان افزود: «استمرار خشکسالی و فشارهای اقلیمی میتواند برنامههای بلندمدت کشور را در حوزه تولید گندم، با چالش جدی مواجه کند.»
۹ شهریور، قدمعلی بوربور، نایب رییس هیئت مدیره بنیاد ملی گندم، گفت: «امسال بهدلیل کمبود انرژی و مشکلات آبیاری، تولید گندم ۳۵ تا ۴۰ درصد کاهش یافته که این اتفاق در تاریخ کشاورزی ایران کمسابقه است.»
او اضافه کرد: «ادامه این روند، به گرانی لبنیات و گوشت هم منجر خواهد شد.»
یازدهم مرداد نشریه بریتانیایی «ویک» در گزارشی هشدار داد ایران در آستانه ورشکستگی آبی قرار دارد؛ بحرانی که ناشی از خشکسالی، تغییرات اقلیمی و سوء مدیریت مزمن است و به گفته تحلیلگران، ممکن است به نقطه عطفی برای حکومت جمهوری اسلامی بدل شود.
با وجود قطع مکرر آب در شهرهای مختلف کشور، گزارشهای رسمی نشان میدهند ۸۰ تا ۹۰ درصد از منابع آب در ایران، صرف کشاورزی میشود و کشاورزی سنتی همچنان در جریان است.
رییس دولت جمهوری اسلامی در دولتهای یازدهم و دوازدهم، در سخنانی در جمع مشاورانش که متن کامل آن پنجشنبه ۱۳ شهريور منتشر شد، گفت: «تا جایی که میتوانیم ما نباید بگذاریم این قطعنامهها برگردند.»
فرانسه، بریتانیا و آلمان ششم شهریور در نامهای به شورای امنیت، از تصمیم خود برای آغاز فرآیند فعالسازی مکانیسم ماشه و بازگشت تحریمهای سازمان ملل علیه تهران خبر دادند.
در پی این اقدام، مقامهای جمهوری اسلامی مواضعی دوگانه اتخاذ کردهاند؛ از یک سو احتمال خروج از پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای (انپیتی) را مطرح کرده و از سوی دیگر از آمادگی تهران برای تداوم مسیر دیپلماتیک خبر دادهاند.
روحانی تاکید کرد: «هنوز هم فرصت هست که با سه کشور اروپایی یا با ۱+۴ مذاکره کنیم تا موضوع اسنپبک از دستور کار شورای امنیت خارج شود و پس بگیرند. این به نفع آنها، به نفع ما و به نفع انپیتی خواهد بود.»
او افزود: «اگر در سال ۱۴۰۰ یک عده مانع نمیشدند و ما در دوره جو بایدن به برجام برمیگشتیم، امروز نه تنها چیزی به نام مکانیسم ماشه نداشتیم بلکه در این مدت حدود ۵۰۰ میلیارد هم ضرر نمیکردیم.»
ناکامی مذاکرات در اواخر دوران روحانی
در اواخر دوره دوم ریاستجمهوری روحانی که با پیروزی بایدن در انتخابات ریاستجمهوری آمریکا همزمان شد، مذاکراتی برای احیای برجام صورت گرفت که ناکام ماند.
مقامات دولت وقت آمریکا اعلام کردند ابتدا جمهوری اسلامی باید به تعهدات خود بازگردد.
در یک مورد، ند پرایس، سخنگوی وقت وزارت خارجه آمریکا در واکنش به گزارش منتشر شده در مورد اقدام تهران در آغاز غنیسازی اورانیوم با سومین آبشار سانتریفیوژهای پیشرفته آیآر-۲-ام گفت که صبر ایالات متحده در برخورد با چالش هستهای ایران نامحدود نیست.
روحانی پیشتر از مذاکرهکنندگان ارشد برنامه هستهای جمهوری اسلامی بود و توافق برجام در دوران ریاستجمهوری او به امضا رسید.
تاکید او بر مذاکره با آمریکا در حالی صورت میگیرد که بر اساس اطلاعات رسیده به ایراناینترنشنال، مجید تختروانچی، معاون وزیر امور خارجه، پیش از این در جلسهای خصوصی به مدیران رسانههای چاپی و آنلاین گفته است کاخ سفید پیامهای تهران را برای از سرگیری مذاکرات، نادیده میگیرد.
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، دوم شهریور با انتقاد از مدافعان مذاکره مستقیم با ایالات متحده تاکید کرد «باطن قضیه دشمنی آمریکا» با مسائلی چون مذاکره مستقیم «حل نشدنی» است.
رییسجمهوری پیشین جمهوری اسلامی در سخنرانی اخیر خود تاکید کرد در صورت بازگشت به توافق هستهای، هم منافع برجام به دست میآمد، هم توافق تثبیت میشد و هم «بهانهای برای جنگ ۱۲ روزه» وجود نداشت.
او «تندروها» را متهم کرد که با «توهمات» خود در سال ۱۴۰۰ «مانع منافع ملی شدند» و مشکلاتی ایجاد کردند. مسائلی که به گفته روحانی، دولت بعدی نیز از نیمه همان سال نتوانست آنها را حل کند.
اشاره روحانی به مخالفت اروپا با حمایت جمهوری اسلامی از روسیه
روحانی با اشاره به شرایط کنونی هشدار داد: «اروپا نباید بهخاطر مسئله اوکراین از ما انتقام بگیرد. این کار درستی نیست.»
این اظهارات او در شرایطی است که کشورهای اروپایی بارها از جمهوری اسلامی خواستهاند از حمایت روسیه در تهاجم به اوکراین دست بکشد.
تهران با ارسال تجهیزات نظامی به ویژه پهپادهای شاهد به روسیه، در تشدید جنگ اوکراین نقش داشته است.
روحانی همچنین تاکید کرد بهترین راهحل، بازگشت به میز مذاکره است: «امروز هم آمادگی هست و هنوز فرصت باقی است که با سه کشور اروپایی یا با ۱+۴ مذاکره کنیم تا موضوع اسنپبک از دستور کار شورای امنیت خارج شود.»