فارن پالیسی: خامنهای میکوشد با راهبردی دوگانه باقی دوران ترامپ را تاب بیاورد
نشریه فارن پالیسی در گزارشی از «راهبرد دوگانه» تهران در شرایط جدید خبر داد و نوشت علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، امیدوار است با استفاده از این راهبرد بتواند سه سال باقیمانده از دولت دونالد ترامپ را تاب بیاورد.
ناصر تقوایی، فیلمساز، عکاس و نویسنده مطرح ایرانی که با ساخت سریال تلویزیونی «دایی جان ناپلئون» در میان مردم ایران به شهرت رسید، در ۸۴ سالگی درگذشت. او در سالهای گذشته بارها از فشارهای حکومت بر فیلمسازان مستقل سخن گفته بود.
مرضیه وفامهر، فیلمساز و همسر تقوایی، سهشنبه ۲۲ مهر در شبکههای اجتماعی از درگذشت این هنرمند خبر داد.
وفامهر نوشت: «ناصر تقوایی، هنرمندی که دشواری آزاده زیستن را برگزید، به رهایی رسید. پروازش را به خاطر بسپاریم.»
تقوایی متولد ۲۲ تیر ۱۳۲۰ در شهر آبادان در جنوب ایران بود.
او در سال ۱۳۵۵ با ساخت سریال تلویزیونی «دایی جان ناپلئون» بر اساس رمانی با همین نام از ایرج پزشکزاد، در میان عامه مردم به شهرت رسید.
کارگردانی از «موج نو» سینمای ایران
تقوایی از پیشگامان سینمای روشنفکری ایران بود و برخی او را از کارگردانان «موج نوی سینمای ایران» نامیدند.
او درباره زمینه فیلمسازی خود گفته بود: «قبل از ما گروهی که همه تحصیلکرده سینما بودند، چون امکان ورود به سینمای فارسی را نداشتند، ناچار جذب فرهنگ و هنر شدند و فیلم کوتاه ساختند. فاروقی، هوشنگ شفتی، هژیر داریوش و چند نفر دیگر. کامران شیردل هم بود. اینها سینمای غرب را هم خوب میشناختند. شیردل سینمای ایتالیا و داریوش سینمای فرانسه را از اساس میشناختند. اینها در جلسات کانون فیلم میآمدند و برای ما حرف میزدند. فیلمهای کوتاه اینها هم باعث امیدواری شد.»
در حوزه سینما، او شش فیلم ساخت: آرامش در حضور دیگران (۱۳۴۹)، صادق کرده (۱۳۵۱)، ناخدا خورشید (۱۳۶۵)، ای ایران (۱۳۶۸)، کاغذ بیخط (۱۳۸۰).
این هنرمند جوایز گوناگونی از جمله تندیس طلایی جشنواره بینالمللی فیلم سانفرانسیسکو، شیر طلایی و نقرهای جشنواره فیلم ونیز، پلنگ برنزی جشنواره فیلم لوکارنو و جوایز داخلی متعددی در ایران کسب کرد.
او با «قصههای کیش» که در آن یک اپیزود به نام «کشتی یونانی» ساخته بود، نامزد نخل طلای جشنواره فیلم کن شده بود.
این کارگردان سینما، سابقه عکاسی و نویسندگی نیز داشت.
تقوایی در سالهای فیلمسازی خود با مشکلات متعدد از جمله سانسور مواجه بود و ساخت آخرین فیلمش، «چای تلخ» در سال ۱۳۸۲ نیمهکاره ماند.
با این حال او گفته بود: «ما با آن گروهی که از فرنگ آمده بودند، یک تفاوت اساسی داشتیم. آنها به دلیل برخورد با دموکراسی غرب، خیلی ایدهآلیست بودند اما ما یاد گرفته بودیم که در شرایط سخت و دشوار کار کنیم.»
نشریه لانگوار ژورنال در گزارشی درباره اعتراضات اخیر دانشجویان دانشگاه همدان به آزار دانشجویان دختر ایرانی از سوی دانشجویان عراقی، نوشت که جمهوری اسلامی برای سرکوب جنبشهای ضدحکومتی در درون ایران همواره از نیروهای نیابتی خود در منطقه استفاده کرده است.
در این گزارش آمده است: «حزبالله لبنان، گروههای شبهنظامی شیعه عراق و تیپ فاطمیون افغانستان، همگی در سرکوب جنبشهای ضدحکومتی در درون ایران نقش ایفا کردهاند.»
لانگوار ژورنال سهشنبه ۲۲ مهر تاکید کرد: «نگرانی فزایندهای درباره استفاده از نیروهای خارجی مستقر در ایران در دورههای ناآرامی داخلی برای سرکوب اعتراضها وجود دارد؛ روشی که نخستینبار در جریان موج اعتراضهای سال ۸۸ گزارش شد.»
این نشریه نوشت که در آن زمان، حدود پنج هزار نیروی مسلح حزبالله لبنان برای کمک به سرکوبها به ایران اعزام شدند.
دانشجویان دانشگاه بوعلی همدان، ۱۴ مهر با همراهی گروهی از مردم در اعتراض به «حضور دانشجویان عراقی وابسته به حشد شعبی و مزاحمتهای آنان برای دختران دانشجو» تجمع کردند و خواستار اخراج آنان شدند.
چند روز بعد و در ۱۹ مهر نیز شماری از شهروندان در همدان قصد داشتند در اعتراض به اقدامات یک دانشجوی عراقی مقابل دانشگاه بوعلیسینا تجمع کنند که با واکنش ماموران حکومت مواجه شدند.
به گفته شهروندان، نیروهای امنیتی با استفاده از باتون و تهدید به بازداشت، مردم را متفرق کردند.
پیشتر سایت خبری الجبال عراق در گزارشی تایید کرده بود یک دانشجوی عراقی به نام «سیف صدام حسین»، به یک دانشجوی دختر ایرانی در دانشگاه همدان توهین کرده و او را آزار داده است.
در سالهای اخیر، شمار دانشجویان عراقی در ایران به دهها هزار تن رسیده است.
نیابتیها و حضورشان در سرکوبها در ایران
لانگوار ژورنال همچنین به استفاده از نیروهای نیابتی در دیگر اعتراضات ایران از جمله اعتراضات «زن، زندگی، آزادی» اشاره کرده است.
بر اساس گزارش این نشریه، در جریان این اعتراضات، اعضای حزبالله و نیروهای شبهنظامی حشد شعبی عراق در سرکوب تظاهرات به نیروهای بسیج ایران کمک کردند و به گفته شاهدان عینی، «مردانی با لباس شخصی و لهجه عربی لبنانی» در چندین شهر به سرکوب معترضان پرداختند.
این اولین بار نیست که گزارشهایی از حضور نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی در سرکوب اعتراضات ایران منتشر میشود.
پیشتر میدلایست فوروم در مقالهای نوشت: «نیروی قدس سپاه پاسداران مسئول مهمترین دستاورد سیاست خارجی جمهوری اسلامی، یعنی گروهای سیاسی-نظامی نیابتی در کشورهای همسایه است و در این زمینه از روشی منحصربهفرد در جنگ سیاسی نامتقارن استفاده میکند.»
بر اساس این مقاله، «سرکوب مخالفتهای داخلی به خشنترین شکل ممکن با استفاده از نیروهای بسیج و اعضای گروههای نیابتی عرب»، یکی از کارکردهای این نیروهای نیابتی است.
احمد قاسمی، مدرس حوزه علمیه، گفت که حافظ شیرازی، شاعر، «فنون ادبی و عرفانی و مباحث کلامی را به خوبی از حوزههای علمیه شیراز دریافته بود.»
او اضافه کرد: «حافظ شیرازی در نوجوانی و جوانی، شاگرد حوزه علمیه و طلبه بود و علوم ادبی و شرعی را به طور گسترده فرا گرفت و در مسیر هدف و مقصد خویش، بارها در درس بزرگان حوزه علمیه شیراز، چون قوام الدین عبدلله شرکت جسته است.»
وزارت خارجه جمهوری اسلامی ابراز تمایل دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، به صلح و گفتوگو را «در تعارض با رفتارهای خصمانه و مجرمانه آمریکا» خواند.
وزارت خارجه جمهوری اسلامی اعلام کرد «اتهامهای بیاساس و ادعاهای غیرمسئولانه و شرمآور رییسجمهور آمریکا در رابطه با ایران» را که دوشنبه در کنست مطرح شد، شدیدا محکوم میکند.
در این بیانیه آمده تهران «اهل گفتوگو و تعامل» است اما «در دفاع از منافع عالیه ایران با قاطعیت» عمل میکند.
زهرا شیخی، معاون پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی، با اشاره به بروز خوشهای سرطان در ایران اعلام کرد: «پیشبینیها نشان میدهد بروز سرطان در ایران طی ۱۵ سال آینده حدود ۱.۵ برابر افزایش خواهد یافت.»
معاون پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی گفت: «سرطان پستان دومین علت مرگ ناشی از سرطان در میان زنان و پنجمین علت مرگ ناشی از سرطان در کل جمعیت کشور بهشمار میرود.»
این مقام دانشگاهی اضافه کرد: «مطالعات متعدد نشان میدهد که بیشترین شیوع سرطان پستان در ایران در گروه سنی ۴۰ تا ۴۹ سال اتفاق میافتد و این مسئله زنگ خطری جدی برای سلامت زنان کشور است.»
بر اساس این گزارش، این راهبرد دوگانه که عبارت است از «اتحاد در بالا و سرکوب در پایین»، برای خرید زمان طراحی شده است.
فارن پالیسی نوشت: «خامنهای سه سال باقیمانده از دولت ترامپ را سالهای سختی میبیند، اما محاسبهاش ساده است: اگر رژیم بتواند ثبات داخلی را حفظ و اعتراضات داخلی را مهار کند، میتواند فشار خارجی را تاب بیاورد تا زمینه ژئوپلیتیکی دستخوش تغییر شود.»
این گزارش به وخامت اوضاع اقتصادی ایران در پی فعال شدن مکانیسم ماشه پرداخت و افزود بازگشت تحریمهای سازمان ملل نهتنها «شکست دیپلماتیک بزرگی» برای تهران بود، بلکه «مشکلات اقتصادی ایران را نیز عمیقتر کرد».
با پایان مهلت ۳۰ روزه تعیینشده در مکانیسم ماشه، همه تحریمهای پیشین سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی از ششم مهر دوباره برقرار شد.
مقامهای حکومت ایران در هفتههای گذشته از «پاسخ سخت» به بازگشت این تحریمها خبر داده و تهدیدهایی مانند خروج از معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای (انپیتی) و ساخت بمب هستهای را مطرح کردهاند.
با این حال، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، ۲۱ مهر اعلام کرد تهران به انپیتی پایبند خواهد بود.
۱۵ مهر، بانک جهانی پیشبینی کرد رشد اقتصادی ایران در سال جاری میلادی نزدیک به دو درصد کاهش پیدا کند و این روند کوچک شدن اقتصاد در سال بعدی هم تداوم داشته باشد.
صبر جمهوری اسلامی، کهنترین راهبرد بقا
فارن پالیسی در ادامه گزارش خود نوشت با وجود تشدید تحریمها، بعید است تهران به تشدید تنش چشمگیر با غرب دست بزند.
بر اساس این گزارش، جمهوری اسلامی قصد دارد دوران باقیمانده از ریاستجمهوری ترامپ را پشت سر بگذارد و برای تحقق این هدف «احتمالا به کهنترین راهبرد بقای خود متوسل خواهد شد: صبر.»
فارن پالیسی افزود: «جمهوری اسلامی فضای داخلی خود را امنیتی خواهد کرد، قدرت نظامی خود را به رخ خواهد کشید و منتظر انتخابات [آتی] آمریکا خواهد ماند؛ با امید روی کار آمدن رییسجمهوری جدید و سازشپذیرتر در کاخ سفید.»
این نشریه ادامه داد: «برای خامنهای که اکنون ناتوانتر اما همچنان در قدرت است، خویشتنداری نه نشانه ضعف بلکه ضرورتی حیاتی است. او ترجیح میدهد تاریخ از او بهعنوان نماد ایستادگی و قهرمان ضدآمریکایی یاد کند، نه رهبری شکستخورده و تحقیرشده که تسلیم سیاست "تسلیم بیقید و شرط" [ترامپ] شد.»
اول مهر، خامنهای در سخنانی بار دیگر بر ادامه برنامه هستهای و غنیسازی اورانیوم در داخل ایران تاکید کرد و مذاکره با آمریکا را «ضرر محض» خواند.
فارن پالیسی در پایان چنین نتیجهگیری کرد: «در حالی که تحریمها ایران را در تنگنا نشان میدهند، از دید تهران، وحدت، سرکوب و صبر برای نگه داشتن جمهوری اسلامی در میان طوفان کافی است. از این منظر، خود تابآوردن نوعی پیروزی است.»